თავი 5. პერსონალის გამოცდა და შერჩევა ლუი
5.1. მიმოხილვა
მართვის ერთ–ერთი ძირითადი ამოცანაა პერსონალის შერჩევა და ფუნქციათა განაწილება, ანუ საჭირო ადამიანის მოძებნა გარკვეული სამუშაოს შესასრულებლად. ამისათვის საჭიროა კანდიდატების შესწავლა. ჩვენ უკვე განვიხილეთ კვლევის (კანდიდატთა შესწავლის) ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი მეთოდი – ანკეტის შევსება სამსახურში მიოღებისას. ამ თავში ჩვენ ვნახავთ, რომ მენეჯერები კანდიდატთა შესწავლისათვის, ასევე, იყენებენ საკუთარ მეთოდებს. ეს შეიძლება იყოს ტესტირება, საგამოცდო შემოწმება თუ კონსულტაცია..
5.2. შერჩევის პროცესი
5.2.1. რატომაა ასეთი მნიშვნელოვანი შერჩევის პროცესი
პერსონალის შერჩევის პროცესი მნიშვნელოვანია 3 მიზეზით
პირველი – თქვენი სამუშაოს ეფექტურობა დიდაა დამოკიდებული თქვენი დაქვემდებარებულების მუშაობის ეფექტურობაზე. საჭირო უნარების არმქონე მუშაკები იმუშავებენ წარუმატებლად, რაც უარყოფითად აისახება თქვენს საქმიანობაზე.
მეორე მიზეზია პერსონალის შერჩევის სიძვირე, საშუალოდ, ეს დანახარჯი უდრის 47000 დოლარს წელიწადში (აქ შედის ძებნის, გასაუბრებების, რეკომენდაციის შემოწმების, მგზავრობის და სხვა ხარჯები ).
მესამე მიზეზია არაკეთილსასურველი იურიდიული სიტუაცია, ერთის მხრივ, უნდა იქნეს დაცული კანონი სამუშაოს თანასწორუფლებიანობისა, ხოლო მეორეს მხრივ, სულ უფრო მეტად იზრდება დამსაქმებელთა წინააღმდეგ სარჩელის რაოდენობა „სამუშაოზე არაკეთილსინდისიერად მიღებასთან“ დაკავშირებით. განსაკუთრებით ხშირად, სასამართლო აკისრებს პასუხისმგებლობას დამსაქმებლებს იმ შემმთხვევებში, როცა კრიმინალური წარსულის მქონე მუშაკებს ეძლევათ კლიენთა სახლებში შეღწევის შესაძლებლობა.
ექსპერტები ამტკიცებენ, რომ არაკეთილსინდისიერი დაქირავების რიცხვი სულ უფრო მატულობს. დაქირავებულებმა უნდა იცოდნენ ზუსტად, თუ რა მოთხოვნებს უყენებენ მათ. მაგალითად, დახასიათება „არამოძალადე“ ნამდვილად არ იქნება იმ უნარების ჩამონათვალში, რაც მოეთხოვება რემონტის სპეციალისტს, თუმცა სწორედ ამ პირობის შეუსრულებლობამ გამოიწვია ძალიან ბევრი სარჩელი დამსაქმებელთა წინააღმდეგ. ამიტომ დამსაქმებლებს უწევთ ლავირება და შესარჩევი პროცედურების დახვეწა. ერთის მხრივ, მათ უნდა გამოავლინონ საჭირო თვისებები და მეორეს მხერივ, უნდა უზრუნველყონ უსაფრთხოება ამ სიტყვის ფართო გაგებით. და კეთილსინდისიერება EEO-ს მოთხოვნებთან უნდა იყოს ბალანსირებული.
5.3. ტესტირების ძირითადი პრინციპები
5.3.1. ტესტის ვალიდობა
ჩვეულებრივ, ტესტი წარმოადგენს ადამიანის ქცევის ნიმუშს. ტესტს შეუძლია აირეკლოს სამუშაო, მაგალითად, საბეჭდ მანქანაზე ბეჭდვის ცოდნის შემოწმება. სხვა ტესტებში შეიძლება დავალებასა და კვლევის საგანს შორის კავშირი იყოს გაშუალებული. მაგალითად, პიროვნების ტესტი : ადამიანს სთხოვენ ახსნას რაიმე ტექსტი, ფოტო, სქემა, და ამ ინტერპრეტაციის საფუძველზე ასკვნიან პიროვნების და მისი ქცევის შესახებ.
ტესტის ქმედითობა დგინდება იმის მიხედვით, თუ რას აფასებს ის. სამუშაოზე აყვანისას, ტერმინი „ქმედითობა“ ნიშნავს, რომ ტესტი უკავშირდება მოცემული სამუშაოს შესრულებას. ანუ ტესტირების შედეგებმა უნდა მოგვცეს წარმოდგენა ადამიანის შესაძლებლობაზე შესრულებასთან დაკავშირებით. თუ ეს ასე არ გამოდგა, შემდგომ შემოწმებას აზრი ეკარგება. ტესტირება დახასიათებულია 2 ძირითადი პარამეტრით: კრიტერიუმების ეფექტურობით და შინაარსის ქმედითობით
კრიტერიუმების ეფექტურობა
კრიტერიუმების ეფექტურობა მიუთითებს იმაზე, რომ ტესტი შეესაბამება მოთხოვნებს, რომლებიც წაეყენება ქმედების მოცემულ სახეს (კრიტერიუმს).
კრიტერიუმების ეფექტურობის დემონსტრირება ვარაუდობს, რომ ისინი, ვინც წარმატებით გაივლის გამოცადს, კარგად იმუშავებენ და პირიქით. ანუ ტესტი ქმედითია, თუ მაღალი ქულების მქონე კანდიდატები ყველაზე კარგად შეესაბამებიან მოცემულ საქმიანობას. პროგნოზი ეს არის შეფასება, რომელიც თქვენ უნდა დაუკავშიროთ კრიტერიუმს – სამუშაოს რეალურ შესრულებას.
შინაარსის ვალიდობა
შინაარსის ვალიდობა — ეს არის, როცა ტესტი შეიცავს ამოცანების და უნარების ნაკრებს, რაც აუცილებელია მოცემული სამუშაოს შესასრულებლად.
აქ მთავარი ამოცანაა – განსაზღვროთ სამუშაოს შინაარსი ქცევითი სტერეოტიპების სახით და შემდეგ შემთხვევითი მეთოდით შეირჩეს ეს ამოცანები და ქცევითი მოდელები და შეიყვანოთ ისინი ტესტში. მაგალითად – ტესტი ბეჭდვის სისწრაფეზე მბეჭდავის აყვანისას. თუ ეს ტესტი მართლა სწორია, მისი შინაარსი ვალიდურია.
5.3.2 ტესტის სანდოობა
ტესტის ქმედითობის გარდა, არსებობს სხვა მნიშვნელოვანი მახასიათებელი –სანდოობა
ტესტის სანდოობა ფასდება მისი სიმყარით, ანუ შედეგის მუდმივობით, რომელიც მიღებულია მსგავსი ტესტის სხვა დროს ჩატარებისას. თუ სუბიექტი ერთ დღეს აგროვებს 90 ქულას და მეორე დღეს – 130–ს, ასეთ ტესტს ჯობია არ ვენდოთ.
არსებებობს ტესტის სანდოობის (სტაბილურობის) შეფასების რამდენიმე ხერხი. მაგალითად ადამიანს აძლევენ ერთსა და იმავე ტესტს სხვდასხვა დროს და ადარებენ მიღებულ შედეგებს. ამას ეწოდება შეფასება ტესტის გამეორებით. ან მეორე, ექვივალენტური ტესტის მიწოდება – ამას ეწოდება ექვივალენტური შეფასება.
ტესტის სანდოობის დასადგენად, ასევე, შეგვიძლია განვსაზღვროთ მისი შინაგანი სიმყარე. მაგალითად, პროფესიული ვარგისიანობის ტესტში შესულია 10 პუნქტი, რომლის საშუალებითაც ფასდება სუფთა ჰაერზე მუშაობის სურვილი. ტეტსტირების შემდეგ შეგვიძლია სტატისტიკურად შევაფასოთ პასუხების განსვლა ერთმანეთისაგან – ანუ შევაფასოთ კითხვარის შინაგანი სიმყარე. ესაა იმის მიზეზი, რომ ტესტებში ხშირად გვხვდება მსგავსი კითხვები. როდის შეიძლება აღმოჩნდეს ტესტი არასანდო? ამის რამდენიმე მიზეზი არსებობს. პირველი – შემოთავაზებული იყო ტესტური მასალის განსხვავებული ნიმუშები, მაგალითად შეიძლება პირველი ტესტი შედგენილი იყოს 1,3,5,7 თავების მიხედვით, ხოლო მეორე – 2,4,6,8 თავების მიხედვით. ანდა ერთი ან რამდენიმე კითხვა შეიძლება არასაკმარისად აფასებენ იმას, რასაც უნდა აფასებდნენ. შეცდომის მეორე წყარო შეიძლება იყოს პასუხების გამოცნობის მცდელობა, მაგალითად, ტესტი შეიძლება იყოს ისეთ მოსაწყენი ან გაუგებარი, რომ უბრალოდ დანებდეთ და ალალბედზე შემოხაზოთ პასუხები. მესამე მიზეზი შეიძლება იყოს ტესტირების პირობების შეცვლა. მაგალითად, ერთი თვის შემდეგ, ოთახში ხმაური იყოს. და ბოლოს, შეიძლება ცვლილება მომხდარიყო თავად ცდისპირებში – შეიძლება მათ რაღაც ისწავლეს ან დაავიწყდათ, ან შეეცვალათ გუნება–განწყობა.
5.3.3. როგორ შევაფასოთ ტესტის ვალიდობა?
რას აკეთებს ტესტი, რომელიც გვეძლევა დამამთავრებელ გამოცდაზე და რომელიც ეხმარება კოლეჯის კომისიას შეარჩიოს სასურველი აბიტურიენტები? რატომ იყენებენ მოძრაობის კოორდინაციის ტესტს მემანქანის დაქირავებისას?
უბრალო პასუხი ამ ორ კითხვაზე – ტესტირების შედეგები გვაძლევენ ცდისპირების სამუშაოზე მოქცევის წინასწარმეტყველების საშუალებას. მაგალითად, ის სტუდენტები, რომლებიც იღებენ ასპირანტურის საგამოცდო ტესტში ყველაზე მაღალ შეფასებებს, უკეთესადაც სწავლობენ ასპირანტურაში. და ის კანდიდატები, რომლებიც უკეთ აბარებენ მოძრაობის კოორდინაციის ტესტს, უფრო ერგებიან მემანქანის (აქ საბეჭდი მანქანის მენანქანეზეა საუბარი, როგორც მივხვდიJ) სამუშაოს.
იმისათვის, რათა რაიმე შესარჩევი ტესტი იყოს სასარგებლო, დამსაქმებელი დარწმუნებული უნდა იყოს რომ ტესტის შედეგი და სამუშაოს რეალური შესრულება კორალაციაშია. ანუ უნდა შემოწმდეს ტესტის ვალიდობა მის გამოყენებამდე. ვალიდობის შეფასების პროცესი, ჩვეულებრივ, ითხოვს შრომის ფსიქოლოგის შემოწმებას და კოორდინირებულია კადრების მართვის განყოფილებით. მოცემულ შემთხვევაში, მმართველის ამოცანაა – მოახდინოს სამუშაოს და მისადმი წაყენებული მოთხოვნების ზუსტი აღწერა, რათა ის გასაგები იყოს ფსიქოლოგისათვის. ტესტის ვალიდობის შეფასების პროცესი შედგება 5 ეტაპისაგან.
ნაბიჯი 1. გააანალიზეთ სამუშაო
პირველი ნაბიჯი – სამუშაოს ანალიზი, მისი შედგენა და მახასითებლების აღწერა. აქ თქვენ განსაზღვრავთ მოცემული სამუშაოს შესრულებისათვის აუცილებელ ხასიათის ნიშნებსა და უნარებს. მაგალითად, უნდა იყოს თუ არა კანდიდატი აგრესიული? უნდა ფლობდეს თუ არა სტენოგრაფიას? უნდა შეეძლოს თუ არა პატარ–პატარა დეტალებისაგან რაღაცეების აწყობა? ეს მოთხოვნები იქცევა თქვენს პროგნოზებად. ანუ თქვენ აკეთებთ ხასიათის ნიშნებისა და უნარების ჩამონათვალს, რომელიც ხელს გიწყობთ სამუშაოს წარმატებით შესრულების პროგნოზირებაში. ამასთან, აუცილებელია სამუშაოს წარმატებით შესრულების მკვეთრი განსაზღვრა და გამოვსახოთ ის კრიტერიუმებში. თქვენ შეიძლება (ბრძოლაში მოკვდეთ,მაგრამ არც მაშინ ტოვებთ სიცოცხლესJ ) ყურადღება გაამახვილოთ ისეთ საწარმოო კრიტერიუმებზე, როგორიცაა რაოდენობა ან ხარისხი, კადრების განყოფილების მონაცემეზე (გაცდენა, სტაჟი..) ან ხელმძღვანელობის მოსაზრებაზე.
ზოგიერთი დამსაქმებელი უშვებს შეცდომებს, საფუძვლიანად არჩევენ რა შესაძლო კრიტერიუმებს, მაგრამ არ ადგენენ მათ პრიორიტეტბს.
ნაბიჯი 2. აირჩიეთ თქვენი ტესტი
ახლა კი აირჩიეთ ტესტები, რომლებიც, თქვენი აზრით, ობიექტურად აფასებენ პრეტენდენტების, წარმატებული მუშაობისათვის აუცილებელ ღირსებებს. ეს არჩევანი, საერთოდ, დაფუძნებულია გამოცდილებაზე, წინასწარ შერჩევასა და ინტუიციაზე. როგორც წესი, ერთი ტესტით არ შემოიფარგლებიან ხოლმე, ახდენენ რამდენიმე ტესტის კომბინირებას.
ნაბიჯი 3. შესთავაზეთ ტესტი
თქვენ გაქვთ 2 გზა. პირველი – შესთავაზეთ ტესტი თქვენს თანამშრომლებს, შემდეგ შეადარეთ შედეგები რეალურ მაჩვენებელს. ამას ეწოდება ვალიდობის მიმდინარე შეფასება. ამ მიდგომის ნაკლია ის, რომ თქვენი მომუშავეები შეიძლება არ იყვნენ ახალი კანდიდატების რეპრეზენტატული ჯგუფი, რომელთათვისაც თქვენ შეიმუშავებთ ამ ტესტს. მაგ, მათ უკვე გაიარეს გადამზადება და შესარჩევი პროცედურები.
მეორე გზა – ვალიდობის პროგნოზი. ტესტს სთავაზობთ კანდიდატს დაქირავების დროს. აღვნიშნოთ, რომ თანამშრომლების არჩევა ხდება უკვე არსებული შესარჩევი პროცედურების შედეგებზე დაყრდნობით. მას შემდეგ, რაც შერჩეული კანდიდატები იმუშავებენ თქვენთან რამდენიმე ხნის მანძილზე, თქვენ ადარებთ მათი საქმიანობის და ტესტირების შედეგებს და ასე ადგენთ მოცემული ტესტის ვალიდობას.
ნაბიჯი 4. დაამყარეთ კავშირი ტესტის შედეგებსა და კრიტერიუმებს შორის
დაადგინეთ, არსებობს თუ არა ურთიერთდამოკიდებულება ტესტირების ქულებსა(პროგნოზი) და შესრულებული სამუშაოს ხარისხს შორის (კრიტერიუმი)
საერთოდ, ამისათვის დგინდება სტატისტიკური დამოკიდებულება ტესტის შედეგებსა და სამუშაოს ეფექტურობას შორის კორელაციური ანალიზის მეთოდებით, რომლებიც აჩვენებენ სტატისტიკური დამოკიდებულების დონეს.
თუკი ტესტირების შედეგები და რეალური შერულება კორელირებენ,თქვენ შეგიძლიათ შეიმუშავოთ მოლოდინის გრაფიკი. ეს ხდება მომუშავეთა დიდი ჯგუფის არსებობის შემთხვევაში.
ნაბიჯი 5. ვალიდობის ჯვარედინი შეფასება
ტეტის გამოყენების წინ შეგიძლიათ სცადოთ მისი შემოწმება ვალიდობის ჯვარედინი შეფასებით მე–3 და მე–4 ნაბიჯის შესრულებით მომუშავეთა სხვა შერჩევისთვის.
გახსოვდეთ, რომ ტესტის კრიტერიუმების ვალიდობის დამონსტრაციის პროცესი განსხვავდება ტესტის შინაარსის ვალიდობის დემონსტრაციის პროცესისგან. შინაარსის ვალიდობა უფრო ამოწმებს შეხედულებას. აქ ტარდება საფუძვლიანი ანალიზი, რათა დადგინდეს ის მოთხოვნები, რაც უნდა წაუყენოთ ადამიანის ქცევას. შემდეგ, ქცევის ამ ნიმუშების გაერთიანება ხდება ტესტში, რომელიც უნდა იყოს შინაარსობლივად ვალიდური. მაგალითად, მემანქანისა(საბეჭდი მანქანა იგულისხმება) და სტენოგრაფისტის ტესტი მდივანისთვის. ტესტის შინაარსობრივი ვალიდობა განისაზღვრება იმით, რომ ტესტი უნდა იყოს სამუშაო ქცევის ნიმუშების შერჩევის რეპრეზენტატული. კრიტერიუმების ვალიდობა განისაზღვრება 5–ნაბიჯიანი პროცედურის აღწერით.
5.3.4.ტესტირების წესები
1. ტესტი გამოიყენეთ დამატების სახით – არ შემოსაზღვროთ ტესტირებით შესარჩევი პროცედურა, გამოიყენეთ ისინი სხვა მეთოდებთან კომბინაციაში – ანკეტირებასა და ბიოგრაფიის შესწავლასთან ერთად. ამის რამდენიმე მიზეზი არსებობს. პირველი – ტესტი არაა პანაცეა (იდეალური მეთოდი), საუკეთესო შემთხვევაში, ტესტირების შედეგებზე დაყრდნობით შეიძლება ეფექტური მუშაობის მხოლოდ 25 %–ის წინასწარმეტყველება. ტეტსი არის უფრო იმის ინდიკატორი, რომ კანდიდატი ვერ დაძლევს სამუშაოს და არა იმისა, რომ ის წარმატებულად იმუშავებს.
2. შეაფასეთ ტესტის ვალიდობა თქვენს ორგანიზაციაში. ამას მოითხოვს, როგორც კანონმდებლობა, ისე პერსონალის შერჩევის პრაქტიკა. არაა საკმარისი იმის გაგება, რომ მსგავს ორგანიზაციაში ეს ტესტი ვალიდური აღმოჩნდა.
3. შეაფასეთ თქვენს ორგანიზაციაში არსებული მუშაკთა დაქირავებისა და სამსახურეობრივი წინსვლის ყველა სტანდარტი. დაუსვით საკუთარ თავს კითხვა: „კანდიდატთა რა ნაწილი ტოვებს ორგანიზაციას შესარჩევი პროცესის ყოველ სტადიაზე?“, „რატომ ვიყენებ ამ სტანდარტს – რას ნიშნავს ის რეალური სამუშაო ქცევის დონეზე?“. გახსოვდეთ, რომ სწორედ თქვენ იღებთ გადაწყვეტილებას იმის შესახებ, რომ პროგნოზი დაკავშირებულია წარმატებულ თუ წარუმატებელ სამუშაოსთან.
4. აწარმოეთ ჩანაწერები. აუცილებელია იმის დაწვრილებით ჩაწერა, თუ რატომ მიიღეთ ან არ მიიღეთ თითოეული კანდიდატი. სამუშაოს მიღების თანასწორუფლებიანობის კომისიას ჩანაწერი „არასაკმარისი კვალიფიკაცია“ ნამდვილად არ დააკმაყოფილებს.(ეს გარი დესლერი ჯერაც დასავლური ცივილიზაციის გავლენის ქვეშაა. აბა საქართველოში ნახოს რა სიტუაციაა და მერე დაწეროს რამე წიგნი პერსონალის მართვაზე და თანასწორუფლებიანობაზეJ). მიუთითეთ დაწვრილებით, თუ რატომ მიიღო კანდიდატმა უარი. გახსოვდეთ, რომ უარის მიზეზი შემდგომში შეიძლება შემოწმდეს.
5. დაუყოვნებლივ დაიწყეთ ტესტების ვალიდობის შეფასების პროგრამის განხორციელება. თუ თქვენ ამას არ აკეთებთ, ან იყენებთ არავალიდურ ტესტებს, სასწრაფოდ დაიწყეთ მათი შეფასება. უმჯობესია ჩაატაროთ კვლევა პროგნოზული შეფასების შესახებ. შესთავაზეთ ტესტები კანდიდატებს, დაიქირავეთ ისინი ამ ტესტების შედეგების გათვალისწინების გარეშე და შემდეგ დაადგინეთ კავშირი ტესტირების შედეგებსა და მათი სამუშაოს ეფექტურობას შორის.
6. გამოიყენეთ სპეციალისტი ფსიქოლოგის დახმარება. ზემოთჩამოთვლილი პროცედურები ითხოვს კვალიფიციური ფსიქოლოგის მონაწილეობას. ამერიკის ბევრ შტატში ფსიქოლოგს მოეთხოვება ლიცენზია ან სერთიფიკატი. ისინი შეიძლება ეკუთვნოდნენ ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციას (APA) ან შრომისა და ორგანიზაციული ფსიქოლოგიის განყოფილებას. მათ უმრავლესობას აქვს დოქტორის ხარისხი, ბაკალავრის ხარისხი არაა საკმარისი. ასეთ კანდიდატს უნდა ჰქონდეს ამ საქმის გამოცდილება ტეტსების ვალიდობის შეფასების სფეროში, უნდა იცნობდეს ფსიქოლოგიური ტესტების სტანდარტებს(აპას მიერ შემუშავებულს), უნდა იცნობდეს ფედარალურ და რესპუბლიკურ კანონმდებლობას თანასწორუფლებიანობის შესხებ. ფსიქოლოგმა უნდა წარმოადგინოს რეკომენდაციები თავისი წინა კლიენტებისაგან.
7. ძალიან მნიშვნელოვანია ტესტირების პირობები. ჩაატარეთ ტესტირება საკმაოდ წყნარ, განმარტოებულ, ნათელ და ვენტილირებულ ოთახში. ყველა კანდიდატი უნდა ტესტირდებოდეს ერთნაირ პირობებში. ტესტირების შედეგები უნდა ინახებოდეს მკაცრად გასაიდუმლოებულად და წარედგინოს მხოლოდ იმ პირებს, ვისაც აქვთ ამ ინფორმაციის მიღების უფლება.
5.4. ტესტირების ეთიკური და იურიდიული საკითხები
5.4.1 ტესტირების დროს თანასწორუფლებიანობის დაცვა
სხვადასხვა ფედერალური და რესპუბლიკური კანონები შემოიფარგლებიან დისკრიმინაციით რასის, კანის ფერის, სქესის, აღმსარებლობის, ნაციონალობისა და ინვალიდობის მიხედვით.
ტესტირებასთან დაკავშირებით ეს კანონები ამბობენ:
1) თქვენ უნდა შეგეძლოთ იმის დამტკიცება, რომ თქვენი ტესტები დაკავშირებულია სამუშაოს წარმატებით ან წარუმატებლად შესრულებასთან;
2) თქვენ უნდა დაამტკიცოთ, რომ თქვენი ტესტი არ ზღუდავს არცერთ უმცირესობას ან რაიმე სხვა ქვეჯგუფს. თქვენ ითვლებით დამნაშავედ, სანამ არ დაამტკიცებთ თქვენს უდანაშაულობას, აჩვენებთ რა თქვენი ტესტის პოტენციური დისკრიმინაციული პუნქტის ვალიდობას და სისწორეს.
ე.ი. აუცილებელია ტესტის ვალიდობის კვლევების ჩატარება, ასევე აუცილებელია შეიმუშავოთ სამუშაოს ეფექტურობის შეფასების კარგი მეთოდი და ჩაატაროთ ხოლმე მისი ანალიზი.
შეუძლებელია კანონის „ავლა“ მხოლოდ იმით, რომ არ გამოიყენოთ ტესტირება. უნდა გვახსოვდეს, რომ ეს კანონები მიესადაგება კანდიდატთა შერჩევის და შესწავლის საშუალებების ნებისმიერ მეთოდს.
არჩევის შესაძლებლობები თეონა
ამგვარად, წარმოიდგინეთ, რომ თქვენ გამოიყენეთ რაიმე ტესტი და უმცირესობის ჯგუფიდან ვინმე კანდიდატმა სასამართლოზე დაასაბუთა მისი მიკერძოებულობა (ამ ტესტის მიკერძოებულობა). როგორ მოახერხა მან ეს? პირველი ხერხი - შეიძლება ნაჩვენები იყოს რომ მისი რასობრივი ჯგუფიდან შერჩეულების პროცენტი იყო ყველაზე დიდი პროცენტით ამორჩეული ჯგუფის 4/5ზე ნაკლები. ე.ი. თუ ტესტი გაიარა 90%-მა თეთრკანიანმა და მხოლოდ 60%-მა შავკანიანმა (რამდენადაც 60% ნაკლებია ვიდრე 90%-ის 4/5) მაშინ ტესტი მიკერძოებულია. ახლა თქვენ გაქვთ სამი გამოსავალი ამ სიტუაციიდან. პირველი - შერჩევის ისეთი პროცედურისთვის მიმართვა, რომელშიც არ იქნება მიკერძოებულობა. სხვა სიტყვებით, თქვენ შეგიძლიათ გამოიყენოთ შერჩევის სხვა ტესტი ან პროცედურა, რომელიც არ ასახავს უმცირესობების ან ქალების მიმართ ნეგატიურ დამოკიდებულებას.
მეორე ვარიანტია - წარმოადგინოთ ახსნა თუ რატომაა ეს ტესტი ქმედითი, ანუ, სხვანაირად რომ ვთქვათ, რატომ გვევლინება ის მუშაობის ეფექტურობის ქმედით პროგნოზად. იდეალურ ვარიანტში, თქვენ გევალებათ ქმედითუნარიანობის გამოკვლევა. ზოგიერთ შემთხვევაში, ასევე, შეიძება ვაჩვენოთ ტესტის ქმედითუნარიანობა სხვა ადგილას მიღებული ინფორმაციის გამოყენებით. ნებისმიერ შემთხვევაში მომჩივარი იძულებული იქნება დაამტკიცოს, რომ თქვენი ახსნა არადამაკმაყოფილებელია. და ბოლოს, მესამე ვარიანტი - შეამოწმო შერჩევის მეთოდი და გაარკვიო შეიცავს თუ არა ის დისკრიმინაციის ელემენტებს.
ტესტირებულების უფლებები და ტესტების საიდუმლოობა (ხელმიუწვდომლობა)
ფსიქოლოგების ამერიკული სტანდარტების მიხედვით, საგანმანათლებლო და ფსიქოლოგიური ტესტების ჩატარებისას, ცდისპირებს გააჩნიათ გარკვეული უფლებები საიდუმლოს შენახვისა და ინფორმაციის. ცდისპირს აქვს უფლება ტესტის შედეგების და ამ შედეგების შემდგომი გამოყენების კონფიდენციალურობისა. მას ასევე ეძლევა გარანტია რომ ტესტის შედეგებს განიხილავენ მხოლოდ კვალიფიციური სპეციალისტები და ასევე, შედეგებს თან ახლდება მათი ადეკვატური ინტერპრეტაციისთვის საკმარისი ინფორმაცია. ის ასევე, დარწმუნებული უნდა იყოს რომ ყველა ცდისპირისთვის ტესტი ერთნაირად უცნობია.
უფლება ინფორმაციის საიდუმლოობაზე
ამერიკულ კანონმდებლობაში APA სტანდარტებით დამატებით გათვალისწინებულია დასაქირავებლების უფლება, საკუთარი თავის შესახებ ინფორმაციის კონფიდენციალურობის. ფედერალურ დონეზე, არ არის ბევრი შეზღუდვა დამქირავებლის უფლებისა გაავრცელოს ინფორმაცია თავის მოსამსახურეებზე კომპანიის შიგნით და გარეთ. ა.შ.შ. კონსტიტუცია აშკარად არ აღიარებს ინფორმაციის საიდუმლოობის უფლებას, მაგრამ ა.შ.შ. უმაღლესი სასამართლოს სხვადასხვა გადაწყვეტილებები, რიგ შემთხვევებში, იცავენ ფიზიკურ პირებს თავსმოხვეული მმართველობითი ქმედებებისგან. კერძოდ, თუ თქვენ ფედერალური მოხელე ხართ ან სახელმწიფო ჩინოვნიკი, მაშინ ბევრ შტატსა და ოლქში არსებობს შეზღუდვები თქვენი პირადი ინფორმაციის გამხელაზე სხვა პირებისთვის, ანდა, მოცემული დაწესებულების შიდა ან გარე სამსახურებისთვის. ფედერალური კანონი საიდუმლოობის შესახებ ( არ გამოიყენება კერძo ფირმების მუშაკებისთვის) მიუთითებს საიდუმლოობის გარკვეულ საკითხებს, რაც შესულია კანონმდებლობაში.
ეს კანონი მოითხოვს:
1. რომ სამსახურები იყენებდნენ მხოლოდ იმ ინფორმაციას რომლიც მნიშვნელოვანია და აუცილებელია მათი საქმიანობების შესასრულებლად.
2. რომ პრაქტიკაში ინფორმაცია მნიშვნელოვანწილად მჟღავნდებოდეს პირდაპირ ინდივიდის მიერ.
3. საზღვრავს ზომებს რომლებიც აუცილებელია ჩანაწერების საიდუმლოობისა და კონფიდენციალურობისათვის.
4. აძლევს უფლებას ფედერალურ მუშაკებს, შეამოწმონ პერსონალის პირადი საქმეები და ზღუდავს მუშაკის გარეშე პირადი, კერძო ინფორმაციის გავრცელებას.
გარდა ამისა, კანონი უფლებადარღვევების შესახებ, გარკვეულად იცავს კომპანიის მუშაკებს კომპანიის გარეთ მათ შესახებ ინფორმაციის გავრცელებისგან. ყველაზე ტიპური მაგალითია - ცილისწამება პრესაში, ჭორაობა. მაგ, თუ თქვენი დამქირავებელი, ამჟამინდელი ან ყოფილი, ავრცელებს არასწორ და ცილისმწამებლურ ინფორმაციას და ეს თქვენ სერიოზულ ზიანს გაყენებთ, თქვენ შეგიძლიათ მიმართოთ სასამართლოს პიროვნების შეურაცხყოფის გამო. თუმცა, ამის თქმა უფრო ადვილია ვიდრე გაკეთება. დამქირავებლები ( მაგ, რეკომენდაციების მოწოდებისას) ძნელია დაადანაშაულო ცილისწამებაში. ეს შესაძლებელია თუკი მუშაკი შეძლებს დაამტკიცოს ბოროტი ზრახვა, არაკეთილგანწყობა ან უპატივცემულობა. დამქირავებელს ასევე შეგიძლიათ უჩივლოთ სასამართლოში საქმიან (ან შესაძლო საქმიან) ურთიერთობებში ჩარევის გამო, თუკი ის ავრცელებს ინფორმაციას ყოფილი მუშაკისთვის ზიანის მოსატანად. გარდა ამისა, არ ღირს რომ თქვენ სხვა კომპანიას შეატყობინოთ, რომ თქვენი ყოფილი თანამშრომელი იყო დადანაშაულებული დისკრიმინაციაში ან ეჭვმიტანილი იყო დისკრიმინაციაში ან შრომითი კანონმდებლობის სხვა დარღვევაში, თუკი ეს ბრალდებები იქნენ აღიარებულნი როგორც არაკანონიერნი.
მეორე მხრივ, სამოქალაქო კანონმდებლობა საიდუმლოობის დაცვის შესახებ მხოლოდ რამდენიმე შტატშია აღიარებული. არის კერძo ინფორმაციის სახალხო გავრცელების შემთხვევები, როდესაც მუშაკები უჩივიან სასამართლოში დამქირავებლებს ნამდვილი, მაგრამ მათთვის შეურაცხმყოფელი ფაქტების გავრცელების გამო. მაგ, თქვენი პირადი საქმე შეიძლება (და ხშირად ასეც იქნება) შეიცავდეს ინფორმაციას თქვენი ჯანმრთელობის შესახებ, ტესტების შედეგებს და სამუშაოს შესახებ, რომელიც თქვენ არ გინდოდათ რომ ფირმის გარეთ გავრცელებულიყო. კერძო ინფორმაციის გავრცელების გამო სარჩელებში, ინფორმაციის სიმართლე არ არის გამამართლებელი არგუმენტი. ერთ-ერთ ასეთ საქმეში, მმართველმა ტავის თანამშრომელთან ჩხუბის დროს განაცხადა, რომ თანამშრომლის ცოლი სექსუალურ ურთიერთობაში იმყოფებოდა რამდენიმე ადამიანთან. მეუღლეებმა სარჩელი შეიტანეს პირად ცხოვრებაში შეჭრის მოტივით. სასამართლომ მმართველი დამნაშავედ სცნო და დაავალა კომპენსაციის გადახდა, მათ შორის, მომჩივანებისთვის მორალური ზიანის მიყენების გამოც. საქმე იმაშია, რომ მსგავს შემთხვევებში (და ასეთი შემთხვევების რიცხვი იზრდება) დამქირავებლებს მეტი თავდაჭერა მოეთხოვებათ, ვიდრე ეს იყო ადრე.
მაშასადამე, რამდენიმე რჩევა:
1. აუცილებელია მმართველების სწავლება. თანამშრომლები უნდა შეხვდნენ ყველა კურატორს მმართველობის საშუალო და უმაღლესი რგოლიდან. გააკეთეთ აქცენტი თანამშრომლების შესახებ ინფორმაციის კონფიდენციალურობის აუცილებლობაზე.
2. შემდგომ, შემოიტანეთ მკაცრი წესი, რომ ინფორმაციით ისარგებლებენ მხოლოდ ისინი, ვისთვისაც ეს აუცილებელია. მაგ, თუ თანამშრომელი იტარებდა მკურნალობის კურსს ნარკოლოგიურ განყოფილებაში და ეს ინფორმაცია არ არის მნიშნელოვანი მათი მუშაობის შესრულებისთვის, მაშინ არაა საჭირო ამის შესახებ რაიმე იცოდეს მისმა კურატორმა.
3. თუ თქვენ იცით, რომ ტესტირების შედეგად მიღებული ინფორმაცია არ იქნება კონფიდენციალური, თქვენ შეგიძლიათ მოიხსნათ პასუხისმგებლობა თუ გააფრთხილებთ მათ ტესტირების წინ. მგ, თუ თანამშრომლები, ნარკოტიკების გამოყენებაზე დადებითი ტესტით, ვალდებულნი იქნებიან შემდგომში მიიღონ მონაწილეობა ფირმის მიერ შემუშავებული (ნარკომანების)რეაბილიტაციის პროგრამებში, ამის შესახებ თანამშრომლები ტესტირებამდე უნდა იყვნენ გაფრთხილებულები.
5.5. ტესტების სახეები
ტესტების კლასიფიცირება შეგვიძია მოვახდინოთ იმისდა მიხედვით, აფასებენ თუ არა ისინი ცოდნას(გონებრივ შესაძლებლობებს), ფიზიკურ და მოძრაობის უნარი, პიროვნება და ინტერესები და მიღწევები.
5.5.1. ტესტები გონებრივ შესაძლებლობებზე
ეს ჯგუფი მოიცავს ტესტებს მსჯელობის საერთო შესაძლებლობებზე(გონებრივი განვითარება) და ტესტები სპეციფიურ გონებრივ შესაძლებლობებზე, ისეთებზე, როგორიცაა მეხსიერება და ინდუქციური აზროვნება.
ტესტები გონებრივ განვითარებაზე
ტესტები გონებრივ განვითარებაზე (IQ) არიან საერთონი, ანუ ისინი აფასებენ არა ერთ თვისებას, არამედ, ერთდროულად რამდენიმეს - მეხსიერებას, საუბრის სისწრაფეს, ლექსიკურ მარაგს.
თავდაპირველად, IQ იყო კოეფიციენტი. ასაკს, რომელიც შეესატყვისება ბავშვის გონებრივ განვითარებას, რომელიც განისაზღვრება ტესტის შედეგებით, ყოფდნენ მის ქრონოლოგიურ ასაკზე და მიღებულ მნიშვნელობას ამრავლებდნენ 100ზე. ანუ, თუ 8წლის ბავშვი პასუხობდა კითხვებს ისევე, როგორც 10წლის ბავშვი, მაშინ მისი IQ იქნებოდა 10გაყოფილი 8ზე და გამრავლებული 100, ანუ 125.
ბუნებრივია, რომ ზრდასრულებისათვის, ასაკის გაყოფით მიღებულ მნიშვნელობას , რომელიც შეესაბამება მათ გონებრივ განვითარებას, ქრონოლოგიურზე, არ აქვს დიდი აზრი. მაგ, ჩვენ არ მოველით 30 წლის ადამიანისგან რომ ის გონებრივად უფრო განვითარებული იქნება ვიდრე 25 წლის ადამიანი. მიუხედავად ამისა, იქ მნიშვნელობა ზრდასრულებისთვის ყოველთვის წარმოებულია და წარმოადგენს მოცემული ადამიანის გონებრივი შესაძლებლობების განსხვავებების ხარისხს საშუალო მნიშვნელობისგან.
განსაკუთრებული გონებრივი უნარები
ასევე, არსებობს ტესტები, რომლებიც აფასებენ განსაკუთრებულ გონებრივ უნარებს - დედუქციურ და ინდუქციურ აზროვნებას, ლექსიკური მარაგის განვითარებულობას, მეხსიერებას, ციფრებთან ურთიერთობის უნარებს.
ამ ტიპის ტესტს ხშირად უწოდებენ უნარების ტესტს, რადგანაც ისინი განკუთვნილნი არიან კანდიდატის უნარების შესაფასებლად კონკრეტული სამუშაოს შესასრულებლად.
5.5.2. ტესტები მოძრაობის და ფიზიკურ უნარებზე
მოძრაობის უნარები მოწმდება ტესტებით კოორდინაციასა და მოხერხებულობაზე, მაგ, თითების მოხერხებულობა, ხელის მოძრაობის სისწრაფე და რეაქციის დრო, ხოლო ფიზიკური შესაძლებლობები - ტესტებით ძალასა და გამძლეობაზე. მაგ, ტესტი სტატიკურ ძალაზე (სიმძიმეების აწევა), დინამიურ ძალაზე (აზიდვები), მოძრაობის კოორდინაციაზე (ხტომები).
5.5.3. პიროვნებისა და ინტერესების შეფასება
ადამიანის ფიზიკური და გონებრივი შესაძლებლობების ტესტირება არაა საკმარისი იმისთვის რომ გამოვიცნოთ მისი შემდგომი ქცევა სამუშაოზე. ძალიან მნიშვნელოვანია ადამიანის პირადი მახასიათებლები, ისეთები, როგორიცაა ინტროვერსია, მოტივაცია, მდგრადობა, რომლებიც შეიძლება ვიწინასწარმეტყველოთ სპეციალური ტესტების შედეგების მიხედვით.
ამ ტესტების უმეტესობა პროექციულია. მათში ცდისპირს სთავაზობენ აღწეროს (ახსნას), რეაქცია მოახდინოს რაიმე გამოსახულებაზე - მელნის ლაქასა და გადღლაბნილ სურათზე. რადგან ახსნა არაა ერთგვაროვანი და დამოკიდებულია პიროვნებაზე, ის გვაძლევს მის (ამ პიროვნების) პროექციას. სავარაუდოა რომ ადამიანი ცხოვრებასთან თავისი დამოკიდებულების პროექციას ახდენს მოცემულ ნახატზე.
პიროვნების ტესტირება, - განსაკუთრებით პროექცირებული - საკმაოდ რთულია, ყველაზე მძიმეა შესაფასებლად და გამოსაყენებლად. ექსპერტმა უნდა გააანალიზოს ცდისპირის რეაქცია ან მის მიერ მოწოდებული ინტერპრეტაცია და გარდაქმნას იგი მისი პიროვნების დახასიათებად. პერსონალის შერჩევისას ასეთი ტესტებით სარგებლობა უეჭველია, რამდენადაც, როგორც ცნობილია, ადამიანის ხასიათის ზოგიერთი მახასიათებელზე (ინტროვერსია) არის დამოკიდებული სამუშაოს წარმატებული შესრულება.
ბოლო კვლევები ადასტურებენ რომ პიროვნების ტესტირება ეხმარება კომპანიებს უფრო მეტად შესატყვისი მუშაკების დაქირავებაში. როგორც წესი, წარმოებაში ფსიქოლოგები ცდისპირებს ამოწმებენ „დიდ ხუთეულის“ მიხედვით. ესაა: ექსტრავრტულობა, ემოციური მდგრადობა, შეგნება, პოზიტიურობა და სწავლის უნარი.
კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ პიროვნების ტესტირების დროს პროგნოზი შეიძება იყოს საკმაოდ წონადი. მიუხედავად ამისა, მკვლევარები ფიქრობენ რომ ამ ტესტებში ჩადებული პოტენციალის სრული რეალიზება, პერსონალის შერჩევისას, შეიძლება მხოლოდ სამუშაოს დაწვრილებითი ანალიზისა (პიროვნების იმ ხასიათის განსაზღვრა რომელიც მნიშნელოვანია სამუშაოს შესრულებისთვის) და პიროვნების ფსიქომეტრული და ქმედითი შეფასების უფრო დიდი ყურადღებით შერჩევით. ასეა თუ ისე, თქვენ უნდა ჩაატაროთ ამ ტესტების ქმედითობის კვლევა.
ტესტირება გამოიყენება მრავალი შემთხვევის დროს. ის სასარგებლოა კარიერის დაგეგმვისას რადგანაც ადამიანი მეტს მიაღწევს იმ სფეროში, რომელიც მას აინტერესებს. ეს ტესტები შეიძლება გახდეს შერჩევის ინსტრუმენტი, თუ თქვენ შეგიძლიათ შეარჩიოთ ადამიანები რომელთა ინტერესებიც ემთხვევა თქვენი თანამშრომლების ინტერესებს, მაშინ კანდიდატების წარმატებული მუშაობის ალბათობა იქნება უფრო მარალი.
5.5.4. ტესტი მიღწევებზე
როგორც წესი, ტესტი მიღწევებზე - ეს არის კონკრეტულ სფეროში ადამიანის ცოდნის შეფასება. ტესტების უმეტესობა რომლებსაც თქვენ გადიოდით სკოლებში, მიეკუთვნება სწორედ ამ ტიპს. ისინი აფასებენ თქვენს ცოდნას საჭირო სფეროში: ეკონომიკურ მეცნიერებაში, მარკეტინგში, პერსონალის მართვაში.
5.6. ტესტური სამუშაო დავალებები და იმიტაციები
სამუშაო დავალებები (work samples) შეფასებების ცენტრებში, ასევე, შეიძლება ჩაითვალოს ტესტებად. მაგრამ ისინი იმით გამოირჩევიან, რომ აფასებენ უშუალოდ სამუშაოს შესრულების ეფექტურობას. მაშინ როცა, პიროვნებისა და ინტერესების კვლევა წინასწარმეტყველებს სამუშაოს შესრულებას ირიბად თვისებების( მაგ, ექსტრავერტულობის) და ინტერესების შეფასების გზით.
5.6.1. პერსონალის შესარჩევი სამუშაო დავალებები
სამუშაო დავალებების უპირატესობები
ტექნიკური სამუშაო დავალება (work sampling technique ) საშუალებას გვაძლებს საშუალებას შევაფასოთ, თუ როგორ ასრულებს კანდიდატი რეალურად, სამუშაოს ზოგიერთ ძირითად სახეს.
ამ ხერხს რამდენიმე უპირატესობა გააჩნია. დავალება სრულდება სამუშაოს დროს (სამუშაოზე), ამიტომ კანდიდატს უფრო უჭირს პასუხების მორგება. მას უშუალოდ აქვს კავშირი იმ სამუშაოსთან რომელზეც აგყავთ კანდიდატი. ე.ი. დისკრიმინაციების კანონების თვალთახედვით, დაქირავებისას თქვენ უფრო დაცული ხართ. სამუშაო დავალებების შინაარსში არის რეალური დავალება, მას არ შეუძლია უმცირესობების უფლებების შელახვა, როგორც მაგალითად ეს შეიძება პიროვნების ტესტირებისას. სამუშაო დავალება საზღვრავს ადამიანის მხოლოდ საქმიან თვისებებს, ასე რომ, პირად ცხოვრებაში ჩარევის გამო საჩივრისგან სრულიად დაცული ხართ. კარგად დამუშავებული სამუშაო დავალებები უფრო ქმედითია ვიდრე ტესტები, რომლებიც სამუშაო ქცევის პროგნოზირებას ახდენენ.
სამუშაო დავალებების ძირითადი პროცედურები
ძირითადი პროცედურები მოიცავს კონკრეტული სამუშაოსთვის მნიშნელოვანი რამდენიმე დავალების არჩევას და ყოველი მათგანის შესრულების ეფექტურ შესრულებას.
მაგ, მექანიკოს-ოპერატორებისთვის, დავალებაში ექსპერტმა თავიდან უნდა ჩამოწეროს ყველა შესაძლო დავალება (მაგ, კოჭებისა და ღვედების დაყენება, გადაცემათა კოლოფის მოხსნა და დაყენება, ძრავის დაყენება და მოწესრიგება და კბილანა თვალში სოლის ჩასმა და ა.შ.). ყველა ამ დავალებისთვის განისაზღვრება დრო და შეფარდებითი მნიშვნელობა (ანუ რომელი უფრო მნიშნელოვანია).
შემდგომში ეს 4 დავალება (რაც ზემოთ ჩამოვთვალე) დაიშლება ცალკეულ ნაბიჯებად. რამდენადაც ყოველ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს საქმისადმი თავისი მიდგომა, ექსპერტები აფასებენ არა მხოლოდ სამუშაოს ხარისხს, არამედ შესრულების ხერხებსაც.
არ დაგავიწყდეთ შეამოწმოთ სამუშაო დავალების ქმედითობა შეადარებთ რა მისი შესრულების შედეგებს კანდიდატის რეალურ მუშაობასთან. როცა დაამტკიცებთ გამოცდის ქმედითუნარიანობას, დამქირავებელმა შეიძლება გამოიყენოს ის შესარჩევ პროცედურებში. (ანუ, სანამ დავალებას მისცემ უნდა იცოდე რომ ეს დავალება ნამდვილად შესრულებადია)
5.6.2. მენეჯმენტის შეფასების ცენტრები
ეს ცენტრი - ესაა 2-3 დღიანი გამოცდა, რომლის დროსაც, დაახლოებით 10მდე კანდიდატი -მენეჯერი, ასრულებს რეალურ მართვით დავალებებს (მაგ, პრეზენტაციების წარმართვა) ექსპერტი-სპეციალისტების დაკვირვების ქვეშ, რომლებიც აფასებენ თითოეული კანდიდატის მართვის უნარს. ეს ცენტრი შეიძება იყოს მხოლოდ საკონფერენციო დარბაზი. ჩვეულებრივ, ესაა სპეციალური ოთახი დიდი სარკით გამოსაცდელების ქცევის დასაკვირვებლად. აი რამოდენიმე დავალება, რომლებსაც სთავაზობენ შეფასების ტიპურ ცენტრებში:
„კალათი“ - კანდიდატს სთავაზობენ იმას რაც არის კალათში, მის შემცველობას, რომელიც შეესატყვისება იმ სამუშაოს, რა თანამდებობაზეც ის იცდება, ანგარიშების კრებული, პამიატოკ (ესაა ფურცლებზე რომ წერ რაც უნდა გაგახსენდეს, შენიშვნებს), სატელეფონო ზარების ჩანაწერები, წერილები და სხვა მასალები. მას მოეთხოვება რეაგირება მოახდინოს თითოეულ მასალაზე. მაგ, მან უნდა დაწეროს წერილები, პამიატკი, შეადგინოს შეხვედრების გრაფიკი. კანდიდატის ქმედებების შედეგები ფასდება ექსპერტის მირ.
ჯგუფური დისკუსიები - ჯგუფს, რომელსაც არ ყავს ლიდერი, სთავაზობენ განსახილველად რაიმე საკითხს, რომელზეც ჯგუფმა უნდა მიიღოს ერთიანი გადაწყვეტილება. დამკვირვებლები აფასებენ თითოეული კანდიდატის უნარებს: ჯგუფში ჩართვა, ლიდერობის უნარები და საკუთარი თავის გამოვლენის უნარი.
საქმიანი თამაშები - მონაწილეებმა უნდა გადაწყვიტონ რეალური დავალება; ჩვეულებრივ, თამაშში მონაწილეობს ორი ან მეტი გუნდი, რომლებიც იბრძვიან საბაზრო წილზე. გადაწყვეტილებები შეიძება იქნენ მიღებულნი, მაგ, ისეთ საკითხებში, როგორიცაა რეკლამირების მეთოდი, წარმოების მოცულობა და შეკრება(სკლადიროვანია).
ინდივიდუალური შეტყობინებები - გამოსაცდელს სთხოვენ მოამზადოს ზეპირი შეტყობინება მოცემულ თემაზე, ამასთან ფასდება მისი ლოგიკური აზროვნების და აუდიტორიასთან მოპყრობის უნარები.
ტესტები - პიროვნების, გონებრივი უნარების, ინტერესების და მიღწევების ყველა წერილობითი სახის ტესტები.
გასაუბრება - ყოველი კანდიდატის ინტერვიუირება ერთი ან მეტი დამკვირვებლის მიერ. აქ ფასდება პოტენციური ინტერესები, ბიოგრაფია, სამუშაო გამოცდილება და მოტივაცია.
centrebis efeqturoba ნინო
Sefasebis pirveli centrebi gaCnda 1950-ian wlebSi att-s kompaniaSi, sadac isini dResdReobiTac gamoiyeneba.
kvlevebis umetesobam, maT Soris belis kompaniaSi Catarebulma kvlevebma aCvena, rom Sefasebis centrebs dadebiTi wvlili SeaqvT marTvis personalis warmatebulad SerCevaSi. isini realuri qcevis Semowmebas emsaxurebian da Sesabamisad, SerCevis aqtualur meTodebs warmoadgenen.
centrebis erT-erTi umTavresi nakli mis ZviradRirebulobaSi mdgomareobs. sakiTxi xarjebis Semcirebis Taobaze jer kidev Riad rCeba.
alternatiuli meTodi
alternatiul meTods xSirad “centrgareSeESefasebas” uwodeben. is gulisxmobs kandidatebis muSaobis Sefasebas gulmodgined SerCeuli samuSao davalebebis saSualebiT. meTodi sam etaps moicavs. pirveli - xdeba muSaobis safuZvliani analizi im mTavari amocanebisa da maxasiaTeblebis gamosavlenad, romlebic saWiroa xelmZRvanelis ama Tu im poziciisaTvis. meore - SerCeul menejerebs aswavlian marTvisaTvis saWiro unarebis (gadawyvetilebis miReba, komunikacia, kompetenturoba) Sefasebas. Semdgom, winaswar momzadebuli damkvirveblebi afaseben kandidatebs saqmeSi maTi motivirebulobis, kompetenturobis, komunikaciisa da marTvis unarebis mxriv.
5.6.3. moklevadiani swavlebis meTodi Semdgomi SefasebiT
am meTodis arsi mdgomareobs SemdegSi - kandidats aswavlian samuSaoSi Semaval garkveul funqciebs, xolo mas Semdeg xdeba mis mier am amocanebis gadaWrisunarianobis Sefaseba. meTodi efuZneba varauds, rom adamiani, romelmac gamoavlina samuSaos nawilis Sesrulebis qmediTunarianoba, mTliani samuSaos Sesrulebasac gaarTmevs Tavs.
mocemuli meTodi warmatebulad iTvleba, rasac adamianTa im jgufis kvlevis Sedegebi adastureben, vinc CaiWra standartuli testebis gamocdaze da ver moxvda sazRvao akademiaSi. kandidatebma gaiares swavlebis ramdenime moklevadiani kursi (romelTagan erT-erTi iyo “gamoTvlis, proecirebisa da situaciis Sefasebis kursi”) da Semdgomi Semowmebebi. kandidatebs aswavlidnen ori gemis adgilmdebareobis, mimarTulebisa da siCqaris diagramis wakiTxvas, am gemebis momavali adgilmdebareobis dadgenasa da urTierTSejaxebis saSiSroebis Sefasebas.
am meTodis upiratesoba mdgomareobs imaSi, rom is qmediTunariania, anu kandidati mowmdeba realuri situaciis Sesruleba-arSesrulebis dros. is ufro metad gamosadegia uiRbloTaTvis, vidre ubralo testireba, romlis drosac adgili aqvs garemo faqtorebis zegavlenas.
5.7. SerCevis sxva procedurebi
5.7.1. biografiis Seswavla da rekomendaciebis Semowmeba
gamoyeneba
damqiravebelTa umravlesoba cdilobs Seiswavlos da gadaamowmos biografiaSi miTiTebuli informacia da kandidatTa rekomendaciebi. TiTqmis yvela firma amowmebs rekomendaciebs da maTgan 80% amas telefoniT akeTebs.
Cveulebisamebr, biografiisa da rekomendaciebis gadamowmebam SesaZloa sxvadasxva saxe miiRos. pirvel rigSi damqiraveblebi telefoniT interesdebian kandidatis mimdinare poziciiTa da xelfasiT. zogierTi cdilobs daukavSirdes kandidatis axlandel da Zvel xelmZRvanelobas, raTa daadginos misi motivacia, kompetenturoba, jgufSi muSaobis unari. zogic specialuri saagentoebis daxmarebiT cdilobs iseTi informaciis mopovebas, rogoricaa kandidatis finansuri mdgomareoba, vali, krediti bankSi, kandidatis xasiaTi da cxovrebis stili.
efeqturoba
biografiis sworad ganxorcielebuli Sefaseba SeiZleba sakmaod sasargeblo aRmoCndes. es kandidatis Sesaxeb faqtobrivi informaciis - mimdinare da wina samuSaos, xelfasis odenobis, samuSaoze ayvanisa da daTxovnis vadebis, ganaTlebis Sesaxeb informaciis mopovebis iafi da martivi xerxia.
Tumca, rekomendaciebis gadamowmeba damqiraveblis winaaRmdeg SeiZleba Semotrialdes. 1970 wels miRebulma kanonma samarTliani sando moxsenebis Sesaxeb (Fair Credit Reporting Act) ganapiroba im SemTxvevaTa ricxvis zrda, rodesac uaryofili kandidatebi, maT mier mowodebuli biografiisa da rekomendaciebis gadamowmebis Sesaxeb gagebis Semdeg sasamarTloSi Ciodnen rogorc informaciis wyaroze, aseve Tavad damqiravebelzec. (yofila SemTxveva, rodesac adamianma miiRo 56 000 dolaris odenobis kompensacia mas Semdeg, rac mas uari ganucxades samsaxurSi ayvanis Taobaze, radgan wina damqiravebelma mas “jiuti” uwoda). Tuki amas praqtikuli kuTxiT SevxedavT, rekomendaciebis gamcemisaTvis rTuli iqneba imis damtkiceba, rom kandidatis miseuli Sefaseba samarTliania. uaryofil kandidats aqvs mravali sxvadasxva kanonieri, maT Soris sasamarTlo xerxi, rac saSualebas aZlevs uCivlos rekomendaciis gamcems piradi Seuracxyofis miyenebisaTvis.
amasTanave, maSin, rodesac zogierT xelmZRvanels ar surs sakuTari qmedebebiT xeli SeuSalos yofil TanamSromels axali samuSaos Zebnisas, zogi siamovnebiT dauwers arakompetentur TanamSromels sakmaod karg rekomendacias mxolod imisaTvis, rom Tavidan moiSoros. amas SeiZleba adgili hqondes im SemTxvevaSic ki, Tuki Tqven rekomendacias telefoniT amowmebT. frTxilad iyaviT, rodesac svamT saWiro kiTxvebs pasuxebis sandoobis xarisxis dasadgenad.
kadrebis ganyofilebis xelmZRvanelebi, rogorc Cans, nakleb mniSvnelobas aniWeben rekomendaciebs. kvlevis Sedegad dadginda, rom maTgan 12% did mniSvnelobas aniWebs am rekomendaciebs, 43% maT sakmaod mniSvnelovnad Tvlis, 30% - arc Tu ise mniSvnelovnad, xolo 6% - umniSvnelod. rodesac maT hkiTxes, romel rekomendaciebs aniWeben upiratesobas, weriTsa Tu satelefonos, gamokiTxulTa 72%-ma upiratesoba telefons mianiWa, radgan is ufro sando Sefasebas iZleva. rogorc vxedavT, umetesoba miiCnevs, rom werilobiT rekomendaciebTan Sexeba nakleb momgebiania. da marTlac, kadrebis ganyofilebis mier upiratesobis miniWebis analizis Sedegebma aCvena, rom werilobiT rekomendaciebs personalis SerCevis meTodebs Soris bolo adgili ukaviaT. modiT davalagoT es meTodebi maTi aqtualobis klebis mixedviT: gasaubreba, anketireba, diplomis Sefaseba, sityviTi rekomendaciebi, unarebisa da miRwevis testebi, fsiqologiuri testebi, da bolos, werilobiTi rekomendaciebi.
winadadebebi
arsebobs rekomendaciis gadamowmebis efeqturobis gazrdis ramdenime xerxi. pirveli - intervius struqturirebuli formis gamoyeneba (naxati 5.1), romlis daxmarebiT Tqven ar gamotovebT arc erT mniSvnelovan SekiTxvas. meore - kandidatis mier mowodebuli rekomendaciebis gamoyeneba kandidatis Sefasebis erT-erTi wyaros saxiT. amgvarad, Tqven SegiZliaT mis mier CamoTvlil TiToeul pirs sTxovoT dagisaxeloT adamiani, romelic mogawodebT informacias mocemuli kandidatis samuSao Tvisebebis Sesaxeb. Tqven miiRebT ufro obieqtur Sefasebebs, rameTu kandidats ar dausaxelebia es adamianebi.
kidev erTi winadadeba - moaxdinoT rekomendaciis revizia da ara gadamowmeba. gansxvaveba Semowmebis xarisxSi mdgomareobs.
rekomendaciebis sruli revizia gulisxmobs kandidatis yofil TiToeul samuSao adgilas sul mcire ori xelmZRvanelis, ori TanamSromlisa da ori daqvemdebarebulis Semowmebas. amgvarad, Tqven miiRebT sando informacias kandidatis Sesaxeb. magaliTad, Tqven SesaZloa gaigoT, rom wina samuSaoze erTi-ori TanamSromeli raRacis gamo ukmayofilebas gamoTqvamda am kandidatis mimarT. rasakvirvelia, zogierTi damqiravebeli atarebs politikas, romelic ukrZalavs rekomendaciebis gacemas im momuSaveebis mxridan, visac aranairi kavSiri ar aqvs kadrebis ganyofilebasTan. rodesac kandidatebs sTxovT Tavad SearCion rekomendaciebis gamcemi pirebi, es, Tavis mxriv, yovelTvis riskTanaa dakavSirebuli. miuxedavad am yvelafrisa, msgavsi reviziebi gvaZleven ufro zust warmodgenas kandidatze, vidre Cveulebrivi blic-kiTxvarebi.
| satelefono an piradi interviu | |||||
| kompania misamarTi telefoni | yofili damqiravebeli rekomendaciebi | ||||
| sakontaqto piris saxeli da gvari Tanamdeboba an statusi | |||||
| 1. msurs garkveuli informaciis gadamowmeba Cvens kompaniaSi samuSaod sabuTebis Semtan pirze. ramdeni xani muSaobda is Tqvens kompaniaSi? | 19** -dan | 19**-mde 20**–მდე | |||
| 2. raSi mdgomareobda misi samuSao? | dasawyisSi | bolos | |||
| 3. kandidati acxadebs, rom yofil samuSaoze iRebda X odenobis gasamrjelos. Seesabameba Tu ara es sinamdviles? | ki ara | | |||
| 4. ra azrisaa kandidatze xelmZRvaneloba? ra azris arian kandidatze sxva TanamSromlebi? | | | |||
| 5. odesme Tu Seusrulebia kandidats xelmZRvaneli pirisaTvis dakisrebuli samuSao? Tu ki, ramdenad kargad gaarTva mas Tavi? | | | |||
| 6. ramdenad kargad muSaobda kandidati? | |||||
| 7. ramdenad komunikabeluri iyo? | |||||
| 8. gacdenebis raodenoba | punqtualuroba? | | |||
| 9. samuSaodan wasvlis mizezi | |||||
| 10. kvlav Tu aiyvandiT kandidats samuSaoze da Tu ara, ganmarteT. | ki | ara | |||
| 11. hqonda Tu ara kandidats piradi, finansuri an sxva saxis problemebi, romlebic xels uSlidnen muSaobaSi? | ki | ara | |||
| 12, svamda Tu ara kandidati an hqonda Tu ara rame sxva cudi Cveva? | K კi | ara | |||
| 13. xasiaTis Zlieri mxareebi | |||||
| 14. xasiaTis susti mxareebi | |||||
| | |||||
| SeniSvnebi: | |||||
| | |||||
| | |||||
nax. 5.1. satelefono an piradi intervius forma
rekomendaciebis gacema: kanonis codna
yofili momuSaveebis Sefasebis gacemisas unda gaxsovdeT, risi Tqmis uflebac ar gaqvT maTTan mimarTebaSi. rekomendaciebis gacemas federaluri kanonebi aregulireben. maTi wyalobiT individebs SeuZliaT moiTxovon yvelanairi saxis informacia, romelic maT pirad saqmeebs exeba. amasTanave, mniSvneloba ar aqvs, iqneba es samTavrobo uwyebebis an kerZo dawesebulebis mier federaluri saagentos daxmarebiT mopovebuli informacia. anu, Tqvens mier dawerili daxasiaTeba SeiZleba moxvdes im adamianis xelSi, vinc daaxasiaTeT. Tqvens mier miwodebul informaciaze aseve vrceldeba zogadi kanonebi da debuleba pirovnuli Seuracxyofis Sesaxeb. daxasiaTeba Seuracxmyofelia pirovnebisaTvis, Tuki is ar Seesabameba sinamdviles da vnebs mis reputacias, rac, Tavis mxriv, amcirebs pirovnebas sazogadoebis an kolegebis TvalSi.
5.2 suraTSi mocemulia praqtikuli rCevebi “usafrTxo” rekomendaciebis gacemasTan dakavSirebiT. rogorc xedavT, isini moicaven iseT frazebs, rogorebicaa “nu miawvdiT informacias sakuTari iniciativiT”, “Tavi aarideT orazrovan debulebebs”, “nu wamoegebiT provokaciul kiTxvebze, rogoricaa, magaliTad Semdegi - “kvlav Tu aiyvandiT am adamians samuSaoze?” ”. zogierTi firma ar gascems aranairi saxis informacias Tavis yofil momuSaveebze, maTi samuSaoze ayvana-daTxovnis vadebisa da poziciebis garda.
| 1. nu miawvdiT informacias sakuTari iniciativiT. iniciativa unda modiodes specialuri kompaniebidan an unda arsebobdes oficialuri moTxovna. informaciis gagzavnis win gadaurekeT mTxovnels, raTa darwmundeT moTxovnis kanonierebaSi. 2. informacia mxolod masSi dainteresebul pirebs miawodeT. 3. axseneT, rom Tqvens mier mowodebuli informacia konfidencialuria da usafrTxoebis Sesabamisi wesebiT Senaxvas saWiroebs. gamoiyeneT iseTi frazebi, rogorebicaa: “Tqveni Txovnis safuZvelze gawvdiT informacias”, “es informacia gadmogecemaT mxolod imitom, rom masze moTxovna iyo mosuli”, “am informaciis gamoyeneba SeiZleba mxolod profesionaluri miznebisaTvis”, raTa kidev erTxel gaesvas xazi im faqts, rom informaciis miwodeba ar emsaxureba vinmesTvis zianis miyenebis an reputaciis Selaxvis mizans. 4. miiReT momuSavis an studentis Tanxmoba, Tuki es SesaZlebelia. 5. gaeciT mxolod is informacia, romelic uSualod konkretuli samuSaos moTxovnebTanaa dakavSirebuli. 6. Tavi aarideT iseT gancxadebebs, rogorebicaa, magaliTad: “is iyo saSualo donis studenti”, “mas ar gaaCnda komunikaciis unari”. 7. CamowereT da daasabuTeT Tqvens mier gacemuli informacia. gamoiyeneT amisaTvis specialuri debulebebi, magaliTad: “mister .... miiRo C - saSualo Sefaseba”; “misis .... saSualod kviraSi or sabuRaltro Secdomas uSvebs”; “am gazafxulze mister ....-is oTxma TanamSromelma dawera gancxadeba im TxovniT, rom SeZlebisdagvarad ar momxvdariyvnen masTan erT samuSao jgufSi.” |
nax. 5.2 “usafrTxo” rekomendaciebis gacemis rCevebi
5.7.2. sainformacio samsaxuri
kompiuterul monacemTa bazebis gaCenasTan erTad gacilebiT gamartivda kandidatis biografiuli monacemebis gadamowmeba. sul cota xnis win, informaciis erTaderT wyaros Tavad kandidatis an (zogjer) piradi saagentoebis mier kandidatze dagrovili informaciis miwodeba warmoadgenda. dResdReobiT, sainformacio saagentoebi monacemTa bazebs iyeneben momuSaveTa wina samuSao adgilebis, kreditunarianobis, kompensaciebis gadaxdisa da kriminaluri warsulis Sesaxeb informaciis mosapoveblad. sul ufro da ufro meti damqiravebeli mimarTavs amgvar saagentoebs, raTa moipovos saWiro informacia da miiRos swori gadawyvetileba kandidatTa SerCevis Taobaze. magaliTad, damqiravebels, mowodebul informaciaze dayrdnobiT SeuZlia gacxrilos yvela is kandidati, vinc kompensacias iRebda, anu hqonda cudi finansuri mdgomareoba, radgan arsebobs daSveba, rom aseTi kandidatebi ver gaamarTleben maTze daxarjul Tanxas.
rac Seexeba informacias kandidatTa kriminaluri warsulis, sabanko kreditebis gadauxdelobisa da jarimebis Sesaxeb, is sakmaod frTxilad unda gamoviyenoT ori mizezis gamo. pirveli - rogorc meore TavSi iyo naxsenebi, samuSaoze ayvanisas moqmedi kanonebi Tanasworuflebianobis Sesaxeb zRudaven da krZalaven msgavsi informaciis gamoyenebas personalis kvlevisas. magaliTad, 1990 wels miRebuli kanoniT, romelic ZalaSi 1992 wels Sevida, damqiraveblebs ekrZalebaT amerikeli invalidebis naklis arsis, simZimisa da Tavad am naklis arsebobis Sesaxeb gamoZiebis Catareba. Tuki damqiravebeli Seecdeba zogadi informacia moipovos kandidatis mier kompensaciis miRebis Sesaxeb gakeTebuli ganacxadis Taobaze, es arakanonierad CaiTvleba. amis magivrad, damqiravebels unda ainteresebdes, SesZlebs Tu ara kandidati dakisrebuli movaleobebis Sesrulebas. individis dapatimrebis Sesaxeb informaciaze dayrdnobiT gadawyvetilebis miReba (naxsenebi iyo meore TavSi) aseve iTvleba pirovnebis uflebebis Selaxvad. mizezi - umciresobis zogierTi warmomadgeneli xSirad xdeba dapatimrebis obieqti, Tumca dapatimreba ar gulisxmobs braleulobas. meores mxriv, msgavsi informaciis gamoyeneba samuSaoTa tipebis gansazRvrisaTvis (sadac gansakuTrebuli yuradReba usafrTxoebas eTmoba) sakmaod sasargeblo iqneba.
EKA
EEO–ს ramodenime gadawyvetilebis Tanaxmad, damqiraveblebma, დამსაქმებლებმა daarRvies me-7 Tavi , samuSaoze miRebiT kandidatebis kreditunarianobis safuZvelze , imdenad ramdenadac es faqti ar unda sazRvravdes kandidatTa uflebas samsaxurSi miRebisas . iyo dasmuli kiTxva , warmoadgenda Tu ara kargi kreditunarianoba aucilebel pirobas samsaxurSi miRebisas. (kreditunarianoba- qeSi, Tanxis gadaxdis SesaZlebloba)
magram ara marto federaluri kanoni zRudavs biografiuli informaciis gamoyenebas. magaliTad pensilvaniis Statis kanonis Tanaxmad, gasamarTleba samTavrოbo da administraciuli danaSaulis unda moiazrebodes damqiraveblis mier mxolod imdenad, ramdenadac is arkvevs kandidatis vargisianobas ama Tu im samuSaos SesruleblisTvis , razec man gaakeTa ganacxadi.niu_iorkis damsaqmeblebi valdebulebas iReben Seatyobinon kandidatis miRebamde sainformacio saagentos misi gasaubrebaze gaSvebamde, aseve kandidatis werlobiTi Tanxmobis miReba ufro dawvrilebiT kvlevamde . samarTliani, sando angariSis kanonis Tanaxmad damsaqmeblebi , romlebic aTavisuflebdnen TanamSromels , an uars eubnebodnen kandidats samuშaoze miRebisas, mocemul moTxovnebze dayrdnobiT unda daicvan ori wesi : pirveli__maT unda Seatyobinon TanamSromels an kandidats imis Sesaxeb , rom mas aTavisufleben an ar ayavT samuSaoze, konkretuli informaciis moTxovnisda gamo, aseve miawodon mas sainformacio saagentos koordinatebi. meore__damsaqmebelma ar unda miawodos sainformacio saagentos kandidateბis gaSvebis mcdari mizezebi.
Tqven xedavT , rom kandidatebze informaciis Sekrebis aseT martiv process SeuZlia migviyvanos usiamovnebebTan. uaryofili kandidats , imasac ki vinc kanonmdebloba naklebad icis, SeuZlia iolad miiyvanos damsaqmebeli sasamarTlomde da moigos procesi. ai, ramodenime rCeva , Tu rogor unda SevarCioT sworad informacia :
1. SeamowmeT yvela saxelmwifoebrivi kanoni .
2. SeamowmeT am kanonTa damatebebi , nawilobrivad daqiravebisas Tanabaruflebianobis kanoni.
3. gaxsovdeT kanonisa da samarTlebrivi sando angariSebis Sesaxeb.
4. ar ecadoT miiRoT informacia , romelic ar iqneba gamoyenebuli.
5. gaxsovdeT, rom informacia patimrobis Sesaxeb unda gamoviyenoT Zalian ფrTxilad.
6. gaeqeciT mkacr politikas(rogoricaa” Cven ar viRebT aravis , vinc miiRo kompensacia dazianebis gamo”)
7. gamoiyeneT mxolod saWiro da samuSaosTan dakavSirebuli informacia.
8. informacia unda iyos axali da saidulmo.
9. arasodes misceT Tanxmoba dausabuTebel kvlebaze (Ziebaze).
testireba “sicruis deteqtorisa “da gulwrfelobis testis daxmarebiT
sicruis deteqtori__es aris mowyobiloba, romelic zomavs fiziologiur cvlilebebs, magaliTad. oflianobis gaZlierebas ama Tu im kiTxvaze pasuxis gacemisas.
am procedurebis Seuracxmyofelobaze saCivrebi, aseve mis sizusteSi didi eWvi Seyvanili iyo momuSaveTa dacvis aqtSi__sicruis deteqtoris miRebis gamo , romelic prezidentma reiganma aqcia kanonad 27 ivniss 1988 wels. es kanoni ukrZalavs ( zogierTi gamonaklisiT ) kerZo damsaqmebels sicruis deteqtoris gamoyenebas kandidatebis SerCevisas da TanamSromlebTan. am kanoniT aseve iyo akrZaluli raime tipis meqanikuri eleqtronuli mowyobilobis gamoyeneba..
gulwrfelobis Sesafaseblad, fsiqologiuri stresis analizatorebis CaTvliT da analizatorebis stresis xmiT.federaluri kanonebi ar krZalaven werilobiT aseve qimiur(narkotikebis moxmarebaze) testirebas. magram federaluri kanoniT saxelmwifoebriv msaxurebs SeuZliaT gamoiyenon sicruis deteqtori , magram zogierTi Statis kanonebi krZalaven am SesaZleblobasac ki. sicruis deteqtoris gamoyeneba dasaSvebia dacvis dayenebasa da usafrTxoebis samsaxurebSi, zogierT SemTxvevaSi rac kavSirSia birTvul energiasTan energetikis saministros dakveTiT. sawarmoebsa da momsaxureobaSi, sadac xeli miuwvdebaT maRal saidumloebriv informaciasTan , aseve FBI sa da iusticiis saministros, kerZod sawarmoebs romlebic: 1) qiraoben personals kerZo usafrTxoebis samsaxurSi ; 2) ayavT personali samuSaoze, sadac wamlebTan da narkotikebTan aqvT Sexeba; 3) atareben mimdinate kvlevebs ekonomikur an fizikuri zaralis Sesaxeb., romelic mieyena davuSvaT Zarcvis SemTxvevaSi. sur.5.3
kvlevis procesSi, Zarcvis SemTxvevaSic ki, damsaqmeblisaTvis, sicruis deteqtoris gamoyeneba sakmaod SezRudulia. pirveli ori saqme 1988-Si aqtis miRebis Semdeg (muSaTa dacvis) sicruis deteqtoris gamoyenebaze , ganixileboda 1992 wels administraciuli sasamarTlos SromiT ganyofilebaSi.
imisaTvis raTa gamoyenebul iqneas sicruis deteqtori mimdinare gamoZiebis ganmavlobaSi, damsaqmebelma unda unda Seasrulos 4 piroba :
1. daamtkicos , rom ganicada fizikuri an ekonomikuri ziani.
2. daamtkicos, rom mocemul muSaks xeli miuwvdeba am sakuTrebasTn;
3. miawodos seriozulad safuZvliani eWvi ( axsnas eWvis safuZveli);
4. Seatyobinos muSakebs gamoZiebis detalebi , im kiTxvebis arsi romelTac mas dausvaven ;
am or SemTxvevaSi sasamarTlom cno erTi muSaki damnaSaved meore ki gaamarTla. pirvel SemTxvevaSi sasamarTlom CaTvala rom damqiravebelma ar amacno mis 11 Tanamoazres rom sicruis deteqtoris gamoyenebiT isini arRvevdnen kanons , rac maTTvis iyo alimenti ar daekavebinaT. meore SemTxvevaSi damqiravebelma aRmoaCina 135 $–is odenobis danakargi ramodenime TviT adre rac Txovda TanamSromels gaeara testi. TanamSromeli gaფrTxilebuli iyo 48 saaTiani gamocdis Sesaxeb, aseve, gamoZiebis detalebze , danaklisiს da aseve, misi aRmocenis ricxvis CaTvliT .
simarTle rom vTqvaT__es fsiqologiuri testebia , rac Sedgenilia imisTvis, rom gavigoT kandidatTa midrekileba aragulwrfelobisken. am testTa umetesoba afasebs qurdobasTan damokidebulebas an qmedebebTan rac dakavSirebulia qurdobasTan , qurdobis mizezis gasagebad.
zogierTi fsiqologi ( zogierTi Sedis amerikis fsiqologTa asociaciaSi) gamoxatavs ukmayofilebas farTod gavrcelebul gulwrfelobis werilobiT testebTan dakavSirebiT . isini Tvlian, rom statiaTa umetesoba romlebic mxars uWeren aseT testebs iyo dawerili maTi gamomcemlebis mier , da rom am testebis moqmedianobis dasamtkiceblad aucilebelia Catardes socialuri kvleva .
| gancxadeba momuSaveTa dacva sicruis deteqtoris gamoyenebis aqtisgan es aqti ukrZalavs daმsaqmebelTa umetesobas gamoiyenon sicruis deteqtori rogorc mimdinare gamoZiebaSi samuSaoze miRebisas, ise samusaos procesSi. akrZalva damsaqmeblebs ekrZalebaT moiTxovon TanamSromlisgan an kandidatisgan sicruli deteqtoris gavla , aseve, miiRos mis sawinaaRmdegod nebismieri sanqcia uaris SemTxvevaSi gaiaros es testi. gamonaklisebi es kanoni ar vrceldeba saxelmwifoebriv dawesebulebaze. aseve es aqti ar exeba testebs romelsac atarebs federaluri sammarTvelo zogierTi kerZo pirisTvis , saqmianobasTan, rac kavSirSia saxelmwifoebriv da nacionalur usaფrTxoebasTan. kanoni nebas rTavs sicruis deteქtoriს gamoyenebaze imaTTvis vinc muSaobs kerZo seqtorSi, romelic kavSirSia usaფrTxoebis kiTxvebTan , an kavSirSia warmoebasTan rac avrcelebs da axdens medikamentebis distribucias. aqti aseve uflebas aZlevs sicruis deteqtoris gamoyenebis უფლებას kerZo firmis muSakebis mimarT, romlebmac savaraudod Caidines kanondamrRvevis aqti ( qurdoba, meqrTamoeba, da a.S), romlebmac miayenes danakargi damsaqmebels. testirebulebis ufleba sicruis deteqtoris testirebis Casatarebeli dro da msvleloba gansazRvrulia mkacri standartebiT. testirebulebs aqvs gansakuTrebul uflebaTa mTeli rigi , werilobiTi gaფrTxilebis CaTvliT testirebis Sesaxeb , ufleba uari Tqvan an Sewyviton testireba, konfidencialobis ufleba. dadevneba SromiT asistents SeuZlia uCivlos sasamarTloSi kanonis darRvevisTvis da daawesos jarima 10 000 $–is odenobiT. TanamSromlebsa da kandidatebs aseve SeuZliaT Seitanon saCivari sasamarTloSi damsaqmeblis winaaRmdeg mocemuli aqtis darRvevis SemTxvevaSi. damatebiTi informacia damatebiTi informaciis miReba SeiZleba kavSirebis ganyofilebebSi , rac aRricxulia satelefono wignakebSi aSS-s saxelmwifos ganyofilebebSi, SromiTi sakiTxebis ganyofilebaSi , standartebis administraciaSi. mandve SeiZleba gaagzavno saCivrebi mocemuli aqtis darRvevis Sesaxeb. · aqti ar auqmebs Statis ufro mkacr kanonebs , adgilobrivi administraciis an kompaniaTa jgufebis. |
sur.5.3 . gancxadeba momsaxureTaTvis
simarTle rom vTqvaT__es fsiqologiuri testebia , rac Sedgenilia imisTvis rom gavigoT kandidatTa midrekileba aragulwrfelobisken. am testTa umetesoba afasebs qurdobasTan damokidebulebas an qmedebebTan rac dakavSirebulia qurdobasTan , qurdobis mizezis gasagebad.
zogierTi fsiqologi ( zogierTi Sedis amerikis fsiqologTa asociaciaSi) gamoxatavs ukmayofilebas farTod gavrcelebul gulwrfelobis werilobiT testebTan dakavSirebiT . isini Tvlian, rom statiaTa umetesoba romlebic mxars uWeren aseT testebs iyo dawerili maTi gamomcemlebis mier , da rom am testebis moqmedianobis dasamtkiceblad aucilebelia Catardes socialuri kvleva .
maRla xsenebuli yvelafris yuradRebis miqcevisas warmoiSveba kiTxva : rogor unda gansazRvros damsaqmebelma gulwrfelia Tu ara momuSave? specialistebi gvTavazoben gavakeToT es Semdegnairad :
dasviT pirdapiri SekiTxvebi. kanonis CarCoebidan gausvlelad , Tqven SegiZliaT dasvaT pirdapiri SekiTxvebi piradi gasaubrebis dros. magalitad, Tqven SegiZliaT kiTxoT :” paravdiT vinmes odesme raimes Tqvens damsaqmebels?” aseve : “ gqoniaT sxva samusao adgilebi imis garda rac miuTiTeT gancxadebaSi ? “ “ gaunTavisuflebixarT Tu ara odesme samsaxuridan an uTxoviaT ganTavisufleba? “ “ra mizezebs daasaxelebdnen Tqveni wasvlis Tqvenive yofili damsaqmeblebi?” “ gqoniaT disciplinaruli SeTanxmebebi an gaფrTxileba gacdenebis an dagvianebis gamo? “ “ yvela informacia aris Tqvens gancxadebaSi marTali da warmodgenilia srulad? “
meti usmineT, vidre ilaparakeT . miecis saSualeba kandidats mTlianad ilaparakos . ase Tqven SeZlebT gaigoT mis Sesaxeb gacilebiT meti.
CaatareT kreditunarianobis kontroli. SeitaneT es punqti samuSaos miღebis gancxadebaze , rac mogcemT saშualebas CaataroT kvleva – gamoZieba bankis angariSis mdgomareobaze da kandidatis marTvis licenzia.
SeamowmeT yvela rekomendacia. miaqcieT gansakuTrebuli yuradReba TanamშromelTa da megobrebis mosazrebebsa.
CarTeT werilobiTi testi. gaakeTeT werilobiTi gulwrfelobis Sesamowmebeli testebi Tqvens ZiebiT programaSi rac ikvlevs gulwrfelobas.
CaatareT testi narkotikebis moxmarebaze . SeimuSaveT Semowmebis programa narkotikebis moxmarebaze da mieciT TiToeul kandidats misi Sinaarsis asli.
CaatareT revizia. CaatareT reviziis politika da konfiskacia. mieciT TiToeul kandidats ganlageba sadac miTiTebulia , rom yvela faili , magidebi, da a.S warmoadgens kompaniis kuTvnilebas.,da maTi mdgomareoba moulodnelad SeiZleba Semowmdes, da sTxoveT xelmowera.
gulwrfelobis kvlevis programis magaliTi
kompania „adoლf korzma“ gaauqma sicruis deteqtoris gamoyeneba kandidatebis SerCevisas. amis Semdeg man Seimusava samsafexuriani procedura,romlebic unda gaiaros yvela Semdegma kandidatma. etapebi moicaven Sardis analizs, werilobiT tests gulwrfelobaze da rekomendaciebis Semowmebas. Sardis analizs kompaniisTvis atarebs samedicino laboratoria kontraqtis mixedviT. Semdeg kandidatebi gadian werilobiT tests gulwrfelobaze da kompaniis gaqurvasTan damokidebulebaSi “stenton korporeiSen” .es damkvirvebeli kompania aZlevs firmas angariSs “korz” testirebebis Sedegebis Sesaxeb, sadac kandidatebi jgufdebian riskis xarisxiT. magaliTad naklebi riskis jgufSi Sedian isini romlebsac arasodes miuRiaT qurdobaSi monawileoba . SezRuduli riskis jguSi Sedian isini visac aqvT midrekileba qurdobisken, Tu grZnoben rom es SeiZleba gakeTdes dausjelad. bolo etapi__kandidatTa rekomendaciebis Semowmeba da maTi warsulis gamokvleva __tardeba kompania “ekvifaks servisis” mier. procedura moicavs misi yofili damsaqmeblebis” dakiTxvas” da saswavlo dawesebulebebTan mimarTvas romelic daamTavra kandidatma.
gafrTxileba
arsebobs ramodenime mizezi meTodTa ფrTxili morgebis gulwrfelobis SefasebasTan dakavSirebiT. pirveli, rogorc adre iyo aRniSnuli , mdgomareobs imaSi , rom am meTodTa moqmedianoba dgeba didi eWvis qveS. amitomac, damatebiTi moqmedianobis Sefasebebis Catarebisas es testebi unda iqnes gamoyenebuli Zalian ფrTxilad da ra Tqma unda, SerCevis sxva meTodebTan erTad , rekomendaciebis CaTvliT. meore mizezi__samuSaoze miRebisas uari ( CavTvaloT arasamarTliani uari) kandidatis aragulwrfelianobis moazrebiT ufro sasircxviloa , vidre arakompetenturobis safuZvelze uari, an urTierTobis uunarobisda gamo. rogorc ar unda iyos, is adamianic ki romelმაc obieqturi mizezebisda gamo ver gaiara gulwrfelobis testi , SeiZleba wavides Tqvengan damcirebis grZnobis gancdiT. mesame mizezi__kiTxvebi da testebi am sferoSi sakmaod Zlierad exeba pirad cxovrebas, aq aucilebelia gamovyoT iuridiuli SezRudvebi. magaliTad, masaCusetis Statisa da rod –ailendis kanonebi zRudaven gulwrfelobaze werilobiTi testebis gamoyenebas.
grafologia
grafologikuri eqspertizebis gamoyeneba( xelnaweris analizi) dafuZnebulia varaudze, rom adamianis pirovnebis ZiriTadi niSnebi aisaxeba mis xelnawerze. am mxriv, xelnaweris analizi msgavsia zogierTi proecirebuli testisa pirovnebis Seswavlisas.
grafologikuri eqspertizisas specialisti swavlobs xelnawers da kandidatis xelweras misi saWiroebebis gansasazRvrad, survilebisa da fsiqologiuri formis. Tumca bevr swavluls eWvi epareba grafologikuri eqspertizis moqmedianobaze, amerikul 1000 kompaniaze meti, zogierTi avtoris SefasebiT , iyenebs mas kandidatebis SerCevisas gansazRvrulstrategiul Tanamdebobebze miRebisas. gancxadebaTa umetesoba ki saerTaSoriso gamomcemlobebSi magaliTad, “ekonomisti” Tavazoben grafologiis momsaxureobas personalis SerCevis procedurisTvis.
სალომე
5.7.5 SerCeva fizikuri monacemebis mixedviT.
rogorc wesi, Semdegi nabiji SerCevis procesSi aris samedicino gamokvleva. zogierT SemTxvevaSi, samedicino gamokvleva tardeba kandidatis samsaxurSi miRebis Semdeg.
SerCevis procesSi arsebobs 5 mTavari mizezi Tu rogor unda Catardes samedicino gamokvlevebi. gamokvleva SeiZleba gamoyenebul iqnes mocemuli TanamdbobisaTvis Sesaferisi fizikuri moTxovnebis mqone kandidatisa da aseve samedicino SezRudvebis gamosavlenad, romlebic unda gaviTvaliswinoT kandidatisaTvis samuSao pirobebis Seqmnisas. aseve kandidatis samsaxurSi miRebamde, misi Semdegi dazRvevis an konpensaciisTvis saWiroa gamokvlevebis dros dafiqsirdes misi janmrTelobis amJamindeli mdgomareoba. samedicino gamokvlevebma SeiZleba gamovlinos janmrTelobasTan dakavSirebuli problemebi, Seamciros SesaZlo daavadebebi da ubeduri SemTxvevebi, aseve gamoavlinos gadamdebi daavadebebi, romelic SesaZloa ucnobi iyos kandidatisTvis. samedicino gamokvlevebi, Cveulebriv, damqiraveblis samedicino dawesebulelebaSi mimdinareobs (did organizaciebSi). SedarebiT patara kompaniebi mimarTaven moqmed eqimebs, romlebsac damqiraveblebi uxdian. gaxsovdeT, rom amerikaSi invalid adamians, Tu is sakamod kvalificirebulia da SeuZlia samuSaos Sesruleba ar SeiZleba uari uTxra samsaxurSi miRebaze mxolod misi arasrulfasovnebis gamo. am aqtis mixedviT, samuSaos SeTavazebasa da mis dawyebamde, samedicino gamokvleva daiSveba mxolod im SemTxvevaSi, Tu es gamokvleva aucilebelia yvela kandidatisaTvis.
5.7.6. narkotikebTan dakavSirebuli Semowmeba.
TanamSromlebis mier narkotikebis moxmareba – seriozuli problemaa damqiraveblisTvis. kokainis momxmarebelTa daxmarebis nacionaluri xazis TanamSromlebma gamokiTxes is adamianebi, vinc mimarTa cxel xazs “800 kokaini” da gaarkvies, rom 75% gamokiTxulTagan xandaxan moixmars kokains samsaxurSi, 69% -ma gvacnobes, rom regularulad muSaoben narkotikebis zemoqmedebis qveS, da 25%- yoveldRiurad iRebs narkotiks samsaxurSi. amerikis SeerTebuli Statebis savaWro palatis SefasebiT momuSavis mier gamoyenebul narkotikebsa da alkohols moaqvs weliwadSi 60 miliardi dolaris danakrgi,(wageba) romelic gamoixateba SezRuduli samuSao SesaZleblobebiT, ubeduri SemTxvevebiTa da konpensaciebiT.
Ddamqiraveblebis umravlesoba SesarCev programaSi rTavs narkotikebis moxmarebis tests.
testireba tardeba uSualod kandidatebis samsaxurSi formalurad daqiravebamde. firmebis umravlesoba aseve arsebul TanamSromlebsac amowmebs Tu ra Tmqa unda, SeiniSeneba narkotikis moxmareba.
Ffaqtiurad yvela (96%) damqiravebeli, romlic atarebs msgavs gamokvlevebs, iyenebs Sardis analizs. SedarebiT ufro popularulia imunologiuri gamokvlevis meTodi. Mmagram es meTodi ver ansxvavebs nebadarTulisa da akrZaluli nivTierebis gamoyenebas, romelic miekuTvenba erT qimiur jgufs. magaliTad: gavrcelebuli tkivilgamayuCebeli preparatebis gamoyenebam, rogoricaa advili an nuprini, SeiZleba gvaCvenos marixuanas moxmarebis dadebiTi Sedegi. mravali kompania imisTvis, rom gazardos analizis sandooba, ufro ZviradRirebul, Txeli fenebis qromotografiis meTods aniWebs upiratesobas.
Sardis analizis intimurobis gamo damqiraveblebi mimarTaven sxva meTods. magaliTad: Tmis folekulis gamokvlevas. am meTodisTvis, romelsac Semdgom uwodes ”Tmis radio-imunologiuri analizi”, saWiroa arc Tu ise didi raodenobis Tma, romelsac amowmeben ucnobi qimiuri SenaerTebis Semcvelobaze.
Ees meTodebi bevr iuridiul moments Seicavs. 1. imitom, rom pirad cxovrebaSi Careva. rogroc dawera ndobiT aRWurvilma naficma msajulma: ”TanamSromlebi xSirad Civian, rom narkotikebis gamoyenebis testireba saxelmwifos adgilobrivi kanonebis Tanaxmad arRvevs maT uflebebs.”swored Tmis radio-imunologiuri analizze akeTeben arCevans, vinaidan Tmis folekulis analizi naklebad Semawuxebelia, vidre Sardis analizi. Tanac, Tmis folekulis analizi gvaZlevs ufro srul informacias cdis piris Sesaxeb. magaliTad: 8-10sm. sigrZis Tmis ReriT SeiZleba gamovlides bolo 6 Tvis ganmavlobaSi nebismieri narkotikis miReba. zogierT SemTxvevaSi, damqiravebels ufleba aqvs gamoaqveynos TanamSromlis piradi saqme, mag: narkotikis moxmarebis testirebis Sedegebi. magram Tu informacia testis Sedegebis Sesaxeb gamoqveynda wesebis darRveviT, an ara konkretul formaSi, maSin damqiravebeli SeiZleba dadanaSauldes pirovnebis SeurawyofaSi. amerikeli invalidebis Sesaxeb aqti aseve awesebs SezRudvebs msgavsi testirebis gamoyenebisas. magaliTad: “adamiani, romelmac warmatebiT gaiara an gadis reabilitaciis kurss da romelic ar aris narkotikebis momxmarebeli, ganxilul unda iqnes, rogorc moqalaqe, romelsac gaaCnia SezRuduli SesaZleblobebi”. 1973 wlis federaluri aqti reabilitaciis Sesaxeb da aseve Statebis sxvadasxva kanonebi icaven reabilitacia gavlil narkomanebs an maT, visac fizikuri an gonebrivi damokidebuleba aqvT narkotikuli nivTierbebis mimarT.
ra RonisZiebebs unda mivmarTod, Tu kandidatis narkotikuli Semowmebis Sedegebi dadebiTia? kompaniebis umravlesoba ar aiyvans samsaxurSi aseT TanamSromlebs, magarm egreve ar gaanTavisufelbs arsebul TanamSromels. magaliTad: 120 kompania 123 idan kiTxvaze: “Tu testirebis Sedegebi dadebiTia ras moimoqmedebT?” upasuxes, rom aseTi kandidatebi ar iqnebian ayvanili samsaxurSi. ganTavisuflebulma TanamSromlebma SeiZleba mimarTon iuridiul daxmarebas, amitom maTTvis unda dasaxeldes mizezi maTi ganTavisuflebis.
5.7.7. personalis SerCevis meTodebis qmediTianoba.
cxrilSi 5.1 naCvenebia SerCevis sxvadasxva meTodebis qmediTianobis Sesaxeb Catarebuli kvlevis Sedegebi. testuri davalebebis qmediTianoba, TanamSromlebTa Sefaseba da centris Sefaseba maRalia. iribi meTodebis qmediTianoba (fsiqologiuri testebi, waramteba saswavlo dawesebulebaSi) fasdeba dabali SefasebiT.
cxrili 5.1. personalis SerCevis meTodebis qmediTianoba.
| prognozirebisTvis saWiro monacemebi | qmediTianoba |
| Ggonebrivi SesaZleblobebi | saSualo |
| Ppirovneba | dabali |
| interesebi | dabali |
| Ffizikuri SesaZleblobebi | saSualo-maRali |
| Bbiografiuli informacia | saSualo |
| gasaubreba | dabali |
| samuSao davalebebis testirebi | maRali |
| samuSao gamocdileba | dabali |
| TanamSromelTa Sefaseba | maRali |
| rekomendaciis Semowmeba | dabali |
| warmateba saswavlo dawesebulebebSi | dabali |
| TviTSefaseba | saSualo |
5.7.8. emigraciis Sesaxeb arsebuli wesebis dacva.
1986 wlis reformisa da emigraciis kontrolis aqtis mixedviT, aSS-Si miRebuli TanamSromlebma unda daamtkicon, rom gaaCniaT StatebSi muSaobis ufleba. am aqtis Tanaxmad, ar aris aucilebeli adamiani iyos aSS-s moqalaqe, imisTvis, rom ufleba hqondes muSaobis. umjobesia, damqiravebeli SeekiTxos Tavad kandidats aris Tu ara igi aSS-s moqalaqe, da Tu is ucxoelia, aqvs Tu ara iuridiuli ufleba aSS-Si muSaobis. imisTvis, rom daemorCilon am kanons, damqiravebels unda axsovdes Semdegi:
1. miiReT samsaxurSi mxolod is visac aqvs aSS-Si muSaobis ufleba.
2. gaafrTxileT yvela kandidati, Tqvens mier warmoebuli politikis Sesaxeb.
3. moiTxoveT, TiToeuli axali TanamSromlisagan emigraciisa da asimilaciis (INS) samsaxurebis mier SemuSavebuli Sesamowmebeli formebis Sevseba da maTi xelmowera.
4. SeiswavleT Sevsebuli dokumentebi, romlebic axalma TanamSromleba warmoadgines, CaiwereT maT Sesaxeb informacia da moawereT xeli.
5. SeinaxeT Sevsebuli forma kadidatis miRebidan 1-3 wlamde.
6. moTxovnisas, warmoadgineT es forma INS-Si an dasaqmebis marTvis centrSi.
yofil TanamSromlebs SeuZliaT daamtkicon TavianTi samsaxurSi miRebis ufleba ori xerxiT:
1. warmoadginon dokumeti: aSS-s pasporti an ucxoelis registraciuli karta fotoTi, romelic amtkicebs mis identifikacias da aseve mis uflebas aSS-Si muSaobisa. SeiZleba momaval TanamSromlebs ar RmoaCndeT es dokumentebi.
2. warmoadginon maidentificirebeli dokumenti da aseve muSaobis uflebis damadasturebeli dokumenti.
5.8. gamoyeneba mcire biznesSi.
5.8.1. testireba.
is rom kompania pataraa ar niSnavs imas, rom ar unda dakavdes personalis testirebiT, piriqiT es ucilebelia misTvis. Secdomis daSveba fataluria patara kompaniisTvis, rasac ver vityviT did organizaciebze.
arsebobs uamravi testebi (testebi, romlebic did kompaniebSic moixmareba), romlebic martivad gamoyenebadia da Sesaferisia patara RonisZiebebisaTvis.
msgavsi testebi sasargebloa im pirovnebis gansaRvrisTvis, romelsac ar SeuZlia Seasrulos mocemuli samuSao, magram aucilibelia sifrTxile imisTvis rom gamoiyenoT sworad. mag: adre zogierTi damqiravebeli specialurad zrdidnen minimalur moTxovnebs samuSaos zogierT saxeobebSi (es aris taqtika, romelic arRvevs umciresobaTa uflebebs). aseve araswori iqneba, rom im ori kandidatidan, romelTac minimalurze meti qula aqvT, aiyvano erT-erTi, romlis Sedegic SedarebiT maRalia. gaxsovdeT, rom adamianebi dabali SesaZleblobebiT, magram maRali motivaciiT ukeTesad muSaoben, vidre maRali SesaZleblobebisa da dabali motivaciis mqoneni. es testebi gamoiyeneba kombinaciaSi SerCevis sxva meTodebTan erTad.
No comments:
Post a Comment