სოციალური მე–3 თავი

socialuri fsiqologia Tavi me-3

adamianis aRqma

STabeWdilebis formireba sxva adamianebis Sesaxeb

ori pirvelkurseli studenti, romelTac elodebaT saerTo sacxovreblis erToTaxianSi cxovreba, midian kolejSi da xvdebian erTmaneTs pirvelad. TiToeulis xasiaTi__ramdenad advilia maTTan urTierToba ,ramdenad taqtianebi arian__did zegavlenas moaxdens sxvis cxovrebaze.Sexvedris pirvel wuTebSi TiToeuli cdilobs STabeWdileba moaxdinos meoreze, radgan orivem icis, rom mTeli wlis ganmavlobaSi mouwevT drois umetesi nawilis erTad gatareba .ramdenad didxans mecadineobs TiToeuli Ram_RamobiT ? ramusika moswonT? Ra damokidebuleba aqvT sagamos mowyobasTan dakavSirebiT sakuTar oTaxSi? isini cdiloben gaigon erTmaneTis Sesaxeb rac SeiZleba meti.

adamianebi iyeneben nebismier xelmisawvdom informacias STabeWdilebis Camosayalibeblad sxvaTa Sesaxeb._imisaTvis raTa qondeT Warmodgena maT pirovnul maxasiaTeblebze an icodnen ra tipis adamianebs miekuTvnebian. am TavSi Cven gveqneba laparaki procesze , rasac qvia pirovnebaTaSorisi aRqma : rogor vayalibebT STabeWdilebebs sxva adamianebis Sesaxeb, ra informacias viyenebT am STabeWdilebis Camosayalibeblad , ramdenad zustia Cveni STabeWdilebebi da rogori gabrTxilebebi avlenen maTze zegavlenas.

procesis gadaxedvisas STabeWdilebis Fformirebis sxva adamianebis Sesaxeb saWiroebs gvaxsovdes 6 absoluturad martivi da saerTo principebi.

1. Aadamianebi swrafad axdenen STabeWdilebebis formirebas sxvebis Sesaxeb minimalur informaciaze dayrdnobiT da Semdeg miaweren maT saerTo xasiaTis tipis niSnebs.

2. adamianebi ufro metad yuradRebas aqceven advilad SesamCnev niSnebs da ara yvela niSans . Cven vamCnevT xarisxs rac qmnis adamians SesamCnevs sxvebTan SedarebiT an uCveulos.

3. informaciis damuSaveba sxva adamianebis Sesaxeb moicavs aseve maTi qcevis gansakuTrebul mniSvnelovnebas.

4. Cven organizebas vukeTebT aseve kategorizaciis daxmarebiT an stimulebis dajgufebis saSualebiT. Cven vxedavT TiToeul adamians ara rogorc calkeul adamianad , aramed rogorc raime jgufis wevrad : qali TeTr xalaTSi __eqimi, imis miuxedavad rom igi Seicavs aseve sxva gansazRvrul niSnebs , rac ar ekuTvnis eqimisTvis damaxasiaTebel niSnebs .

5. Cven viyenebT arsebul kognitur sqemebs adamianebis qcevebis gasacnobiereblad . qalis identifikaciisTvis , rogorc eqimis Cven viyenebT im informacias eqimis Sesaxeb rac gagvaCnia , raTa interpretacia gavukeToT mis qcevas an gavigoT misi qcevis azri.

6. sakuTari moTxovnilebebi da miznebi zegavlenas axdens mis mier sxva adamianebis Sefasebaze. magaliTad , adamianze STabeWdileba , romelsac SevxvdiT erTxel, gansxvavdeba im STabeWdilebisgan , romelic Camogviyalibda Cveni oTaxis axal mezobelze saerTosacxovrebelSi.

es saerTo principebi devs safuZvlad imisa , romelsac gadavxedavT momdevno ganyofilebebSi __Cven vilaparakebT im informaciaze , rasac viyenebT STabeWdilebis formirebisas sxva adamianebis Sesaxeb ; im SesaZleblobebis Sesaxeb ,risi daxmarebiTac Cven vagrovebT informacias erT mTlianad , da imis Sesaxeb Tu rogor axdenen zegavlenas Cveni mdgomareoba, Cveni miznebi an ganwyoba CvenSi STabeWdilebis Camoyalibebaze.

(ranair) ra informacias viyenebT?

Cveni codna da molodinebi rac sxva adamianebs exebaT ganisazRvreba im STabeWdilebebiT rasac Cven maT Sesaxeb vayalibebT . fotos erTjeradi naxva an adamianis romelic gadadis gzaze , gvaZlevs warmodgenas imis Sesaxeb, Tu ra tipis adamiania igi. saxelsac ki rasac vigebT SeuZlia gamoiwvios CvenSi garkveuli warmodgena adamianis Sesaxeb. rodesac ori adamiani erTmaneTs xvdeba wamierad , isini ayalibeben erTmaneTis Sesaxeb STabeWdilebebs . SedarebiT xangrZlivi urTierTobisas maT uyalibdebaT ufro savse da mdidari STabeWdilebebi , daaxloebiT iseTi Tu rogor moiqcevian isini erTmaneTTan dakavSirebiT , ramdenad moewonebaT erTmaneTi , iurTierTobeben Tu ara xSirad da a.S.

F

fizikuri signalebi

sxva adamianebis gansjisa da Sefasebisas rogorc wesi yuradRebas vaqcevT maT garegnulobas da qcevas. Mmocemul faqtorebs SeuZliaT Camogviyalibon msgavsi STabeWdilebebi . magaliTad , imis SemCneva rom adamiani amjobinebs konservatul stils tansacmelSi, Cven SeiZleba mas aseve mivaweroT am adamians sxva niSani , isTi rogoricaa konservatuloba politikur SexedulebebSi .Cven viyenebT qcevebs rogorc ZiriTads gansjis dros adamianebisa. Cven vxedavT Tu rogor exmareba Cveni Tanaklaseli moxucs da vaskvniT rom igi keTilia . J

“gansakuTrebuloba”

rogorc meore TavSi aRvniSneT adamianebi pirvel rigSi yuradRebas aqceven im aspeqtebs romlebic gamoyofilia __garegnul fonze , da ara ukana flangze an garSemo fonze. Aam gansakuTrebulobis mimReblobas ewodeba __principi__:figura_foni” . Tu student pirvel leqciaze ijdeba calke savarZelSi(invalidis etli igulisxmeba) yvela danarCen students Seeqmneba STabeWdileba mis fizikur defektianobaze. tansacmeli , Tmis varcxniloba da asaki, rasuli mikuTvnebuloba da sqesic ki iqneba meorexarisxovani STabeWdileba .geStalt fsiqologiis msgavsad obieqts vxedavT ufro SesamnCevlad,romelic aris ufro mkveTri,xmauriani,moZravi.kaci mkveTr wiTel svitrSi gamoirCeva adamianTa brbodan,savse oTaxSi da sviteri warmoadgens mis mkveTrad gamoxatul niSans.studenti romelis Sua leqciaSi yviriliT dgeba da midis auditoriidan,iqcevs Cvens yuradRebas,imitom rom xmaurobs da moZraobs da TiTqmis yvela damswre danarCeni aduitoriaSi inarCunebs siCumes da aris umoZravod.nebismieri araCveulebrivoba qmnis mas metad SesamCnevs obieqtur viTarebaSi.

gansakuTrebulobis “zegavlena”.pirvel rigSi gamorCeuli niSnebi qcevisa iqceven met yuradRebas vidre Znelad dasaWeri da naklebad garkveuli.meore rigSi, gamorCeuloba zegavlenas axdens kauzalobaze : Cven gvgonia rom adamianebi metad gamoirCevian sxvebisgan, axdenen met zegavlenas TavianT socialur konteqstze.studenti romelic zis auditoriaSi pirvel rigebSi da xandaxan svams kiTxvebs meti Sansia miviRoT is rogorc dominirebuli diskusiaSi vidre is vinc zis ukana rigebSi da aqtiurobs metad.mesame rigSi Sefasebebi romelic eZleva SemCneul adamianebs ufro eqstremalurebi arian vidre Sefaseba maTi vinc naklebad gamoirCeva.Caatares eqperimentebis seria sadac varirebas ukeTebdnen afroamerikelTa jgufs : pirvel jgufSi TeTrkanianTa raodenoba da SavkanianTa raodenoba iyo Tanabari, sxva jgufebSi CarTuli iyo mxolod erTi Savkaniani amerikeli __ sadac ufro metad iyo SesamCnevi vidre pirvel jgufSi.sasiamovno Savkaniani romelic iyo erTaderTi jgufSi fasdeboda rogorc keTilsindisieri vidre maSin roca Tanabari iyo ori rasis warmoamdgenelTa ricxvi.Tu gamorCeuli adamiani warmoadgens stereotipul jgufis wevrs, magaliTad rogorc “narkomani” , mas aseve miewereba iseTi niSnebi rogoricaa danaSaulebisadmi midrekileba, aramyari moraluri mxare,binZuri moralSi da qcevebSi, aragulwrfeli.es gansxvavebulebis efeqtebi iyo aRwerili teilorisa da fiqsis mier.isini danamdvilebiT axdenen gavlenas Cvenze.

gansakuTrebuli qcevebidan xasiaTis niSnebamde

Cven Zalian swrafad gadavdivarT informaciidan iseTidan rogoricaa garegnoba,qceva,Jestebic ki imis gansjaze Tu ra pirovnuli xasiaTis niSnebiT aris daxasiaTebuli es adamiani.xasiaTis niSnebi warmoadgens metad ekonomiur da gavrcelebul saSualebas adamianis aRwerisas, vidre misi qcevis gansakuTrebuloba.Tu Tqven gkiTxaven Tu ras warmoadgens Tqveni oTaxis mezobeli da Tqven daiwyebT yvelaferi imis CamoTvlas rac TavSi mogivaT SeiZleba ver miiRoT TvqenTvis sasurveli informacia.amis magivrad Tvens SegiZliaT gaixsenoT xasiaTis niSnebi Tqveni mezoblis iseTebis rogoricaa keTili,sentimentaluri,romelsac uyvars gvian dawola, moswons xmamaRali rok-musika.es procesi xdeba spontalurad imis damoukideblad Tu rogor miiReba sxvisi qceva.xasiaTis niSnebma SeiZleba imoqmedon rogorc evristikuli qcevebi imisTvis raTa prognozireba gavukeToT momaval qcevas.qalze Tval-yuris devneba romelic efereba rZals ___ SeiZleba vTqvaT masze rom igi aris keTili da mzad aris daexmaros megobrebs.aqedan gamomdinare martiv qcevaze dayrdnobiT Cven SeiZleba ganvsajoT adamianis pirovneba mTlianad.mniSvnelobebi romlebic aris gansalkevebuli xasiaTis niSnebi sxva xasiaTis niSnebisgan, ewodebaT pirovnebis implicituri Teoriebi.

adamieni rmlebic aRweren sxvas midrekilni arian gamoiyenon maTi xasiaTis niSnebi da gamorCeuli gansakuTrebulobebi im momentidan roca isini pirvelad iwyeben maTze dakvirvebas da Semdgomi gacnobis Semdeg ufro metad gamoiyeneba xasiaTis niSnebi gansazRvruli adamianis aRwerisas.

kompetenturoba da kontaqturoba.gansja romelsac Cven vaformirebT sxva adamianebTad damokidebulebaSi pirovnul niSnebis safuZvelze, ganisazRvreba ori mTavariganzomileba . Cven vafasebT sxva damianebs warmatebulobiT davalebis Sesrulebisa an gonebis SesaZleblobebiT, aseve pirovnebaTa Sorisi an socialuri niSnebiT.am yvelaferTan erTad Cven vayalibebT metad detalur StabeWdilebebs gansjas adamianisas, magaliTad rogoria misi damokidebuloba mSoblebTan SedarebaSi mis damokidebulobisTan megobrebSi, an rogoria misi warmateba fizikaSi musikasTan SedarebiT.

ZiriTadi niSnebi.iseTi xasiaTis niSnebi rogoricaa “guliani __ gulgrili “ , xSirad asocirdeba didi raodenobis sxa niSnebTan, amavdros rogoricaa “Tavaziani __ uxeSi” asocirdeba mxolod ramodenimesTan.xasiaTis niSnebi romlebic iwveven asociacias bevri sxa niSnisa, miiRes saxelwodeba ZiriTadi xasiaTis niSnebi.

klasikur magaliTSi xasiaTis niSnis demonstrirebisas fsiqologiuri kursis studentebs misces pirovnuli daxasiaTeba im leqtorisa romelmac SemdgomSi maT leqcia Cautara.studenTTa naxevars aRuweres lqtori rogorc “guliani” , meore naxevars uTxres rom igi iyo gulgrili.amis Semdeg leqtorma oci wuTi Caatara leqcia, Semdeg ki maT Txoves rom SeefasebinaT leqtori.imaTi Sefaseba visac uTxres rom igi iyo guliani axasiaTebdnen Sesabamisad, da analogiurad Sesabamisi iyo im miwodebuli informaciisa Sefaseba studentTa meore naxevrisa.am eqsperimentis Sedegebi warmodgenilia suraTSi 3.1. infprmaciis miwodebam gavlena iqonia stidenTa mier Semdgom leqtoris Sefasebaze.

instruqciebi

xarisxi

SuraTi 3.1

gulianoba

gulgriloba

egoisturobaEEE	6.3	9.6
ukontaqtoba	5.6	10.4
arapopularoba	4.0	7.4
oficialuroba	6.3	9.6
gaRizianebuloba	9.4	12.0
iumoris grZnobis arqona	8.3	11.7
umowyaloba	8.6	11.0

simyaris daxasiaTeba . rogorc ki gansjas formirebas movaxdenT sxvisi qcevis Sefasebisas, isini iqyeben sakuTari cxovrebiT cxovrebas.magaliTad Cven SegviZlia gavixsenoT sakuTari STabeWdileba sxva admianis Sesaxeb rogorc keTili da mzrunveli adamianisa xangrZlivi drois Semdegac, imis miuxedavad Tu ra situaciaSi da rodis daexmara igi moxuc adamians gzaze gadasvlaSi.

K

kategorizacia

aseTi socialuri kategorizaciebi rogoricaa sqesi rasul mikuTvnebuloba an socialuri mdgomareoba aseve axdenen zegavlenas Cvens miRebulobaze.adamianebi ar reagireben ganyenebul stimulebze rogorc damoukideblebze.Cven ar viRebT gauparsavs, WuWyians, daZonZil kacs, gaxeul fexsacmelSi parkSi rogorc sxva adamianur arsebebs.Cven dauyonebliv mivakuTvnebT magaT maTxovars.roca mivdivarT kaladburTis matCze Cven rogorc wesi egreve vyofT adamianebs 5 socialur jgufad : erTi da meore nakrebis wevrebi, msajebi, gulSematkivrebi da mayureblebi.kategorizaciis procesi an dajgufebuloba warmoadgens dauyonebliv da spontalurs da ar saWiroebs dros an azrovnebas.gansazRvra imisa rom individi miekuTvneba gansazRvrul kategorias, seiZleba migviyvanos socialuri gansjis formirebaze am adamianisa, romlebic daemTxveva stereotipebs, kategoriaze formirebis safuZvelze.afroamerikelis garegnobam SeiZleba gamowvios CvenSi afroamerikelebis stereotipebi mTlianobaSi.raime nebismieri kategoria aseve aCqarebs informaciis damuSavebas.demonsrireba gaukeTes kvlevis monawileebs adamianis fotos Cvenebis,gayves sam kategoriad ___ bebia, axalgazrda qali da Rrma moxuci adamiani ___ verbalur iarliyebTan erTad, romlebic zustad aRwerdnen TiToeul kategorias.Semdeg monawileebs miawodes individualuri informacia TiToeulze. informacia romelic Seesabameboda stereotipul kategorizacias magaliTad sikeTe __ bebia, muSavdeboda ufro swrafad vidre informacia romelic iyo Seusabamo, magaliTad agresiuli ___ bebia.

saerTo jamSi gviyalibdeba warmodgena rom adamianebi gansjisas sazRvraven kategorizaciebs individualuri gansjasTan SedarebaSi.isini iwveven ukve arsebul warmodgenas socialur jgufebze. kategorizacias aseve SeuZlia migviyvamos Secdomamde rac magaliTad naCvenebia “axlo kadriT kvlevaSi”.

Kkvleva axlo kadriT roca erTi adamiani eSlebaT meoreSi xSirad xdeba xolme , rom magaliTad maswavlebels veZaxiT mamas, an Seyvarebuls veZaxiT yopili Seyvarebulis saxels. Aarc ise didi ania psiqologebma gamoikvlies es movlena. Aadamianebi iSviaTad uSveben amgvar Secdomebs rosa saqme exeba or erTmaneTisgan gansxvavebul saxes. magaliTad tqven ar dauZaxebT maswavlebels yopili Seyvarebulis saxels. Ees xdeba mxolod maSin, roca tqven aigivebT dasaxelebil pirs vinmesTan visTanac meTi saerTo niSnebi akavSirebs . Cven gvaqvs adamianebis Sesaxeb garkveuli informacia, Tumca amave dros gvaqvs maTTan socialuri damokidebulebebic. Aamitomacaa rom xandaxan mexsierebidan amodis masTan gverdiT mdgomi informacia , miuxedavad imisa gvWirdeba is Tu ara

kontinimuri modeli StabeWdilebis formirebisa

roca Tven gaqvT motivacia adamianis gasagebad, Cveni SdabeWdilebebi ewoba nawilebad, xelmisawvdomi monacemebi safuZvelze.imisTvis rom viyoT zustebi Cven vcdilobT gavigoT miznebi sxva adamianis.mcelobisa gamoviyenoT kategorizacia sxva adamianebi warumateblobis gasagebad Cven aseve mivmarTavT informaciis individualur gadamuSavebas.roca mZRoli avtobusis citirebas ukeTbes Sekspirs da iyenebs puCinis nawarmoebebs CvenSi warmoiSveba survili gavigoT mis Sesaxeb ufro meti.am mxriv kontinimuri modeli STabeWdilebis formirebisa moicavs yvelafers rac CvenTvis cnobilia STabeWdilebis formirebaze sxva adamianebis Sesaxeb.am faqts amtkicebs is rom gansazRvrul situaciebSi Cven viyenebT daCqarebul evristikul saSulabas informaciis damuSavebisa risi meSveobiTac swrafad viRebT monacemebs adamianebze an swrafad vsazRvravT mis xasiaTis niSnebs.da im SemTxvevebSi roca aucilebelia viyoT zustebi, roca adamiani ar ergeba arc erT CvenTvis cnobil kategorias an gvaqvs raime sxva mizezi rom gavigoT ukeTesad es adamiani, Cven vaformirebT Cvens STabeWdilebebs ufro frTxilad sistematiur da dakvirvebuli maneriT.

K

konteqstis zegavlena

arsebobs ori ZiriTadi saxis konteqstualuri zegavlena socialur gansjaze : kontrasti da asimilacia.kontrastSi moiazreba efeqti gansjisa roca garSemo konteqsts vaSorebT.ase magaliTad fotoze saxe fasdeba rogorc naklebad mimzidveli, roca maTi Cveneba warmoadgens mimzvidel saxes.asimilaciur gagebaSi moiazreba gansja Tanxvedri konteqstebis standartebiT.magaliTad erTdrouli demonstracia Zalian mimzvideli adamianis da naklebad mimzvidveli adamianis warmoSobs tendencias metad sasiamovno SefasebiT romelsac aZleven naklebad mimzidvel saxeebs, vidre im SemTxvevaSi roca sxva mimzidveli sax ear aris warmodgenili Sesadareblad.STabeWdilebis asimilacia mimdinareobs roca adamianebi imuSaveben informacias sxva adamianis Sesaxeb.am efeqtissaTvis saWiroa damuSaveba ufro dakvirvebiT da sistematiurad, rogorc es xdeba maSin roca adamians aqvs motivi iyos zusti.

K

kognituri datvirTva an “dakavebuloba”

erTi adamianis STabeWdileba meores Sesaxeb damokidebulia imaze Tu riTia amo momentSi is adamiani dakavebuli (aRmqmeli).xSirad rasac Cven vayalibebT STabeWdilebas sxva adamianebze Cveni tvini ar aris dakavebuli sxva arafriT da SegviZlia fokusireba gavukeToT Cveni yuradRebisa sxv adamianis qcevisa da gamovitanoT daskvna imis Sesaxeb Tu ras warmoadgens igi.Tumca arc Tu ise iSviaTad varT dakavebuli erTdroulad ramodenime davalebiT ___ vcdilobT kargad gamoviyurebodeT sxva adamianebis TvalSi, vemzadebiT raimes gasakeTeblad, vfiqrobT raimeze, rac moxda guSin ___ eseigi Cveni yuradReba ar aris mTlianad koncetrirebuli im adamianze vis Sesaxebac vaformirebT STabeWdilebebs.

mosawyeni leqciis mosmenisas Cven SegviZlia mivideT daskvnamde rom is adamiani moklebulia iumoris grZnobas, imis magivrad, rom aseTad mas qmnis Sesrulebuli roli.es Secdoma warmoiSveba imasTan kavSirSi, rom adamianebi ar sazRvraven Sinagan gavlenas sxva adamianebis qcevaze da am mxriv iReben mcdar STabeWdilebebs sxva individebis Sesaxeb.

STabeWdilebebis integrireba

Cven sakmaod swrafad gadavdivarT dakvirvebidan garegnobisa da qcevisa adamianebisa maTi pirovnebis Sefasebaze.

Sefaseba

mTavari da Zlieri aspeqti pirveli STabeWdilebisas warmoadgens Sefaseba.SefasebiTi maCvenebeli ufro mniSvnelovania ZiriTad maCveneblebs Soris, romlebic organizebas ukeTeben Cvens mTlian STabeWdilebas sxva admianebis Sesaxeb.Caatares eqperimenti osgud, suCi da tanenbaumma sadac gamoyenebuli meTods erqva semantikuri diferenciali.eqperimentis Catarebisas monawileebs misces xasiaTis niSnis sia da sTxoves mieTiTebinaT Tu romeli niSani Seesabameba garkveul adamianebs.magaliTad iseTebi rogoricaa bednieri __ mowyenili, kargi __ cudi, Zlieri __ susti da Tbili __ civi.ZiriTadSi umetesi Sefasebebi iyo iseTebi rogoricaa siZliere, aqtiuri da kargi __ cudi.yvelaze xSirad iyo gamoyenebuli es sami Sefaseba xolo danarCenebi ubralod iyo damatebiTi damaxasiaTeblebi.ZiriTadSi eqperimentis monawileebi garkveul socialur rolebs iseTebs rogoricaa magaliTad deda miawerdnen misTvis stereotipul niSnebs rogoricaa keTili, kargi da a.S.

pozitiuri midrekileba

saerTo SefasebiTi Secdoma adamianis aRqmisas mdgomareobs imaSi rom Cven midrekilni varT SevafasoT adamianei pozitiurad, es warmoadgens pozitiur midrekilebas.

sirsi aRwers Tu rogor amCneven adamianebi TavianT msgavsebas sxvebTan da amitomac aZleven adamianebs dadebiT Sefasebebs.pozitiuri midrekileba moqmedebs individualuri adamianis Sefasebisas.

N

negatiruobis efeqti

STabeWdilebis Camoyalibebisas Cven yuradReba unda mivaqcioT aseve negatiur informacias.da roca Cven mivdivarT saerTo STabeWdilebis formirebaze garkveul adamianze, mocemuli negatiur informacias aqvs Zalian didi wona.es zegavlena damokidebulia imaze, Tu rogori gansjis tips viyenebT adamianis Sesaxeb.negatiurobis efeqti kavSirSia xasiaTis niSnebTan romelic aseve kavSirSia moralTan.usamarTlo qceva adamianisa miiReba rogorc informaciuli faqti, romelic gvaZlevs informacias mocemuli adamianis moralurobis Sesaxeb.kompetenturi qceva aqvT adamianebs romlebsac gaaCniaT mkveTri SesaZleblobebi, negatiuri informacias am SemTxvevaSi gaaCnia naklebi zegavlena imitom rom maRal kompetentur adamianebsac ki SeuZliaT droTadro ganicadon warumatebloba, motivaciis naklebobisdagamo.

E

emocionaluri informacia

umetesi Cveni STabeWdilebebisa ar warmoadgenen mTlianad dadebiTs an mTlianad uaryofiTs.warmoadgenen valentobis raodenobriv maCvenebels.rogor vagrovebT da vaerTianebT ganyenebul fragmentul informaciebs adamianTa Sesaxeb martivi STabeWdilebis formirebisas? Cven vxelmZRvanelobT gasaSulabis principiT.magaliTad suzenma exlaxans gaicno joni romelTanac daniSnuli qonda brma Sexvedra.is swrafad gebulobs rom igi Wkviania, aris Zalian dabali da cudaT Cacmuli.gogona amuSavebs am informacias, afasebs, Tu ramdenad dadebiTad an uaryofiTad Tvlis am niSnebs.davuSvaT mas sTxoves Seefasebina es niSnebi +10-dan _10-mde skalaze.mas SeuZlia TiToeuli es niSani imis safuZvelze ramdenad mimzidvelia es misTvis Seafasos maqsimaluri quliT +10 an minimalruiT.da SeuZlia aseve saSualo Sefaseba misces.es skala naCvenebia suraTze 3.2

suraTi3.2

suzeni afasebs Tavis partnior jons “brma Sexvedraze”.

Individualuri niSnebi

Suzenis Sefaseba

gonebamaxvili	+10
Wkviani	+10
mzrunveli	+4
Zalian dabali	_5
Cudad Cacmuli	_9
zogadi STabeWdileba	+10/5=+2,00

miwerili mniSvnelobebi

adamianebi cdiloben formireba gaukeTon saerTo STabeWdilebas adamianTa Sesaxeb da ar miiRon TiToeuli fragmenti informaciisa gancalkevebulad.maTi gageba da interpretacia nebismieri axali faqtisa damokidebulia nawilobriv sxva informaciaze am adamianis Sesaxeb.mniSvneloba “Wkviani” konteqstSia im codnasTan rom adamiani aris __ guliani, mzrunveli Terapevti, __ iqneba dadebiTi.”Wkviani” im SemTxvevaSi roca adamiani aris __ gulgrili, daundobari ucxoeli Spioni __ iqneba uaryofiTi.imisaTvis rom prognozireba gavukeToT axali informaciebis urTierTqmedebas Cven unda vicodeT konteqsti Tu rogor axdens mis mniSvnelobaze gavlenas .es niSnavs rom Cveni mimRebloba pirovnuli niSnebis sxva adamianebisa maTi daxmarebiT axali konteqstSi gamyarebulia mniSvnelobebis SereviT.

daSvebuli Seusabamoebebi. zogierT SemTxvevaSi informacia, romelic gvaqvs sxva adamianebis Sesaxeb , aris xolme Sinaganad Seusabamo .magaliTad, Tqven giyalibdebaT STabeWdileba oTaxis mezobelze rogorc keTilsindisier adamianze , magram Semdeg Tqveni saerTo nacnobi geubnebaT , rom igi aris Zalian TviTdarwmunebuli adamiani . rogor SeeTavseba es ori urTierTsawinaaRmdebo informacia erTmaneTtan Tqvens STabeWdilebebSi?

Cvens STabeWdilebasTan SeuTavsebeli informacia xSirad rCeba Cvens mexsierebaSi. Ramdenad swrafad daiviwyebT im STabeWdilebas, romelic Camouyalibda Tqvens sacnobs Tqvens mezobelze. Tqven ifiqrebT aseve imazec Tu ratom Camouyalibda Tqvens nacnob es sawinaaRmdego STabeWdileba, endoT Tu ara mas , ratom iqceoda Tqveni mezobeli amgvarad mocemul situaciasi da a.S. am SeuTavsebeli informaciis damuSavebas gaaCnia didi roli zogad STabeWdilebaze vidre im informacias romelic Sesabamisia Cveni STabeWdilebis. Tumca is faqti rom adamianebi sxvadasxva situaciaSi valenen sxvadasxva qcevebs da TavianTi xasiaTis niSnebs es metyvelebs aseve imazec , rom SegviZlia SevamCnioT informacia romelic Seusabamoa. Aaseve Tu saxiaTis niSnebi odnav mainc Tanxvedrilia advilia maTi gaerTianeba .

sqemebi

sqemebi gvexmareba davamuSavoT sTuli informaciaTa nakrebi. Sqemebs SeuZliaT dagvexmaron gavixsenoT da organizeba gavukeToT detalebs, aseve SevafasoT axali informacia , SevamciroT informaciis damuSavebis dro . calkeuli tipis sqema gvexmareba sxva adamianebze STabeWdilebis Camoyalibebis formirebaSi .

pirovnuli sqemebi warmoadgenen struqturas , romelic exeba adamianebs. maT SeuZliaT koncentracia gaakeTon konkretul adamianze , magaliTad abraam linkolni. Mocemul sqemas SeuZlia qondes iseTi elementebi, rogoricaa windaxeduloba, gulwrfeloba, seriozuli damokidebuleba sakuTari valdebulebisadmi da zrunva adamianebze. Pirovnuli sqemebi aseve SeiZleba mobilizebuli iyos gansazRvruli tipis adamianebze. Cven SevimuSavebT sqemebs calkeuli adamianebisTvis , raTa es gvexmareba SevagrovoT informacia am adamianebze da vmarToT Cveni mocemuli socialuri kavSirebi maTTan. suraTze 3.1 naCvenebia sqema “kulturuli” adamianisTvis , amasac dagixatavT J

kulturuli adamiani

suraTi 3.1

Daxvewili adamiani

xelovnebis mfarveli

gurmani

Msoflios garSemo mogzauri adamiani

Sewirulobebis gamkeTebeli TeatrSi

Oorkestris damxmare adamiani

adamianebs gaaCniaT aseve roluri sqemebi . es sqemebi moicavs abstraqtul gagebebs , romelic exeba garkveul rols , iseTebs rogoricaa: kovboi, maswavlebeli, misaRebis mdivani an erTguli Seyvarebuli. Tu Cveni sqema “ erTguli Seyvarebulis” moicavs iseT elementebs rogoricaa usazRvro gamgebianoba, gyvedSidgomis mzadyofna yovelTvis, arasdros iyos gabrazebuli, da cdilobdes yovelTvis meore gaabednieros , Cven SeiZleba movxvdeT ubedurebaSi . arcise bevri adamiani icxovrebs am sqemis Tanaxmad(Sesabamisad).

metad cnobilia jgufuri stereotipis sqema. Rac moicavs gansazRvruli damaxasiaTebeli niSnebis mqone adamianTa jgufs. Adamianebi aformireben TavianT gansjas imis mixedviT Tu ra rols TamaSobs es adamiani jgufSi. magaliTad, lideris rolis Sesruleba , Zalauflebis, avtoritetis, pasuxismgeblobis gareSec ki SeiZleba amoqmeddes roluri sqema.

prototipi. xSirad adamianTa gansjisas viyenebT prototipul sqemebs.prototipi warmoadgens abstraqtul sqemas . magaliTad Tu davakvirdebiT fexburTis moTamaSes , mivxvdebiT rom mxolod abstraqtulad SegviZlia warmovidginoT is Tu ra figura aqvs mas, riTia dakavebuli Tavisufal dros, da isic ki Tu ra studentur organizacias miekuTvneba igi.

nimuSebi. roca gavigebT abstraqtul gamoyofil niSnebs , Cven aseve vecnobiT gansazRvrul magaliTebs an im kategoriis nimuSebs romleTac mocemul momentSi vaTvalierebT. Aam mxriv bevr SemTxvevaSi Cven gadagvaqvs obieqtebi da adamianebi kategorizaciebis mixedviT sakuTari azrisa da imis mixedviT gvaxseneben Tu ara eseni mocemul kategorias .magaliTad Tu irCevT vinmes Seyvarebulis rolisTvis , tqven Sedarebas akeTebT misi qcevisa da Tvisebebis aramarTo tqvenSi Camoyalibebul idealTan mimarTebaSi , aramed aseve DZvel siyvarulTan mimarTebaSic.(yofils adarebT). , romlTan yofnisasac odesRac swrafad giZgerdaT guli. J

ადამიანის მოტივირებული აღქმა

მაშ ასე, ჩვენ განვიხილავთ აღქმას როგორც სხვა ადამიანების შესახებ ინფორმაციის მიღების და მისი გარკვეული პრინციპების შესაბამისად ორგანიზების სრულიად რაციონალურ პროცესს. სხვათა მიმართ ჩვენი მიზნები და გრძნობები, ასევე, გავლენას ახდენს იმაზე, თუ რა ინფორმაციას შევარჩევთ.

მიზნები

ერთერთი ფაქტორი, რომელიც გავლენას ახდენს სხვა ადამინების შესახებ ინფორმაციის შერჩევის პროცესზე, არის მიზნები, რომლებსაც ჩვენ ვისახავთ მათთან ურთიერთქმედებისას. ერთერთ კვლევაში, მკვლევარებმა ბიჭებს უთხრეს, რომ მეორე სტუდენტი, რომელსაც ისინი არ იცნობდნენ, მომავალ თამაშში იქნებოდა მათი ან პარტნიორი ან მოწინააღმდეგე. აღმოჩნდა, რომ სუბიექტებს ჰქონდათ ტენდენცია აღექვათ ეს სტუდენტი მაღალი უნარების მქონედ, როცა ის იყო მომავალი პარტნიორი და დაბალი უნარების მქონედ, როცა ის იყო პოტენციური მოწინააღმდეგე. ურთიერთქმედების შემდეგ (თამაშის შემდეგ) მოაწყვეს სპეციალური შოუ-ვიქტორინა, სადაც ეს სტუდენტი იღებდა მონაწილეობას. ის ხან სწორად სცემდა პასუხებს, ხან - მცდარად. აღმოჩნდა, რომ მისმა პარტნიორმა ცდისპირებმა ის აღიქვეს უფრო ჭკვიანად, ხოლო მოწინააღმდეგეებმა - ნაკლებად ჭკვიანად. ექსპერიმენტის ფარგლებში, მიზნებით მანიპულირება გამოიხატებოდა იმაშიც, რომ მონაწილეებს სთავაზობდნენ ან ჩამოეყალიბებინათ მკვეთრი შთაბეჭდილება ადამიანების შესახებ, ან ეცადათ გაეხსენებინათ ინფორმაციის ცალკეული ფრაგმენტები, რომელთა გავლენაც შეიძლებოდა მათ განეცადათ. პირველ შემთხვევაში ადამიანები უფრო ორგანიზებულ შთაბეჭდილებას იყალიბებდნენ სხვა ადამიანზე, ვიდრე მეორე შემთხვევაში.

მომავალი ურთიერთობების მიზნად დასახვა აყალიბებს უფრო რთულ მიზნებს, ვიდრე უბრალოდ რაღაცის გაგების მცდელობა ამ ადამიანის შესახებ, და ახდენენ ინფორაციის ორგანიზებას განსხვავებულად.

ჩვენ აღვნიშნეთ, რომ ხშირად, ადამიანები იყენებენ ევრისტიკულ სტრატეგიებზე დაფუძნებულ ინფორმაციის სწრაფ გადამუშავებას (როცა განსჯას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს მათთვის). ინფორმაციის ასეთი გადამუშავების პერსპექტივა ასევე მნიშვნელოვანია ადამიანის მიერ სხვა ადამიანის აღქმისას. ჩვენ შეიძლება ვცადოთ გადავწყვიტოთ, იქნება თუ არა გარკვეული სტუდენტი ჩვენი კოლეგა ლაბორატორილული სამუშაოს დროს, ან ღირს თუ არა მეგობარს ვთხოვოთ დაგვეხმაროს ქიმიაში მოსამზადებლად და ა.შ. სიზუსტის მოთხოვნილება იწვევს იმას, რომ ჩვენ იძულებული ვხდებით გამოვიყენოთ უფრო დაწვრილებითი, დაუმახინჯებელი ინფორმაცია სხვა ადამიანის შესახებ.

სტუდენტებს სთხოვეს ჩაერტარებინათ ინტერვიუ ახალგაზრდა კაცთან; სტუდენტთა ნაწილს უთხრეს რომ ის კაცი იქნებოდა არასასიამოვნო, მეორე ნაწილს კი არაფერი უთხრეს. ასევე, სტუდენტთა მეორე ნაწილს სტხოვეს ჩამოეყალიბებინათ მაგ კაცზე ზუსტი შთაბეჭდილება , ხოლო პირველ ნაწილს ეს არ სთხოვეს. აღმოჩნდა,რომ სტუდენტთა პირველმა ნაწილმა ჩამოიყალიბა მკვეთრად უარყოფითი შთაბეჭდილება წინასწარი მოლოდინების გამო, ხოლო მეორე ნაწილმა ჩამოიყალიბა ფრიად პოზიტიური შთაბეჭდილება, გამოიყენეს რა ინდივიდის შესახებ ინფორმაციის შეკრების უფრო დაწვრილებითი და ნაკლებად დამახინჯებული ხერხი. საერთოდ, სიზუსტის აუცილებლობას მივყავართ ადამიანის შესახებ ინფორმაციის სისტემატურ გადამუშავებამდე, ვიდრე მაშინ, როცა სიზუსტე არ მოგვეთხოვება.

ადამიანის შთაბეჭდილება მეორე ადამიანზე იმაზეცაა დამოკიდებული, თუ რა ტიპის ურთიერთქმედებას პროგნოზირებს ის მასთან. სიტუაციას, რომლის დროსაც ინდივიდის მიზების მიღწევა დამოკიდებულია სხვა ადამიანის ქცევაზე,- მივყავართ იქამდე რომ ინდივიდი იყალიბებს ამ სხვა ადამიანზე ფრთხილ შთაბეჭდილებას. კვლევაში, ის მონაწილეები, რომელთა მიზნების შესრულება არ იყო დამოკიდებული სხვაზე, ამ სხვებზე იქმნიდნენ შთაბეჭდილებას სწრაფად და ყოველგვარი სიფრთხილის გარეშე.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მიზანია კომუნიკაცია. სხვა ადამიანის შესახებ ინფორმაციის შეკრების პროცესი მნიშვნელოვნად ზემოქმედებს არა მარტო იმაზე, თუ რა ინფორმაციას გადასცემს ის ამ ადამიანს, არამედ იმაზეც, რა შთაბედილებას იყალიბებს ის.

კვლევის მონაწილეებს სთხოვეს ჩამოეყალიბებინათ საკუთარი შთაბეჭდილება სხვა ადამიანზე და შემდეგ ეს შთაბეჭდილება გაეზიარებინათ მესამე პირისთვის, მიუხედავად იმისა, იქნებოდა ეს შთაბეჭდილება დადებითი, უარყოფითი თუ ნეიტრალური. კომუნიკაციურმა მიზნებმა განსაზღვრა ამ ობიექტის შესახებ იფორმაციის შინაარსი, რომელიც მიეწოდებოდა მე3 პირს ისე, რომ ის გადაწონიდა მონაწილის შთაბეჭდილებას. სინამდვილეში, ცდის პირები გადააწყობდნენ თავის შთაბეჭდილებას პოზიტიური, ნეგატიური ან ნეიტრალური მიმართულებით იმისდა მიხედვით, თუ რაზე განაწყობდნენ მათ მკვლევარები თავიდანვე.

როცა ადამიანები გადასცემენ ინფორმაციას ობიექტის შესახებ მსმენელს, ისინი არა მარტო ცვლიან თავიანთ მსჯელობებს ამ ობიექტის მიმართ, არამედ სისტემატურად ზემოქმდებენ იმ შთაბეჭდილებაზე, რასაც უქმნიან მსმენელს. ცნობილია, რომ როცა ჩვენ გავცემთ ინფორმაციას სხვა ადამიანზე, ჩვენ ”ვატარებთ” ხოლმე ინფორმაციას შემარბილებელი გარემოებების შესახებ, რომლებსაც შეეძლო ემოქმედა მის ქცევაზე. და ამ ქცევებს ვიგებთ, როგორც ამ ობიექტის ხასიათის ჩამოყალიბებულ ნიშნებს. ამიტომ მსმენელს უყალიბდება მთხრობელზე მეტად ნეგატიური ან უფრო პოზიტიური შთაბეჭდილებები.

სხვა ადამიანის შესახებ შთაბეჭდილების ჩამოყალიბებაზე სოციალური მიზნების გავლენაც ძალიან მნიშვლენოვანია. გარდა ამისა, ეს გავლენა ხორციელდება წინასწარ განზრახვის გარეშე და გაუცნობიერებლად. სოციალური მიზნის მქონე ადამიანები სხვა ადამიანებთან ურთიერთობისას, როგორც სჩანს, აყალიბებენ მსჯელობებს მოცემულ ადამიანთან დაკავშირებით ამ მიზნების შესაბამისად, მაშინაც კი როცა ამის განზრახვა არ აქვთ , ან ვერ აცნობიერებენ რომ ამას აკეთებენ.

აფექტური სტიმულები

ზოგჯერ ჩვენ ვიყენებთ ჩვენს შინაგან მდგომარეობებს სხვა ადამიანის შესახებ მსჯელობის ჩამოსაყალიბებლად, რაც ხშირად შეცდომის წყარო ხდება. როცა ვიმყოფებით ემოციების ზემოქმედების ქვეშ, ჩვენ მიდრეკილნი ვართ ყურადღება გავამახვილოთ ემოციური შინაარსის ინფორმაციაზე და გამოვიყენოთ ისინი ჩვენს შთაბეჭდილებებში. მაგალითად, როცა აგზნებულნი ვართ, გვაქვს ტენდენცია აღვიქვათ სხვები უფრო უფრო ექსტრემალუი მანერით, ვიდრე როცა არ ვართ აგზნებულნი.

თუ აქტიური, ცოცხალი თამაშის შემდეგ (ჩოგბურთი) ხვდებით ადამიანს, რომელიც მოუწესრიგებელია, თქვენ მასზე შეგექმნებათ შთაბეჭდილება იმისა, რომ მოუწესრიგებელია უფრო ძლიერი დოზით, ვიდრე იმ შემთხვევაში თუ მასთან შეხვედრის წინ კითხულობდით წიგნს.

სხვა ადამიანის აღქმაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს გუნება-განწყობილება. თუ კარგ ხასიათზე ვართ ადამიანებს დადებითად აღვიქვამთ, თუ ცუდ ხასიათზე- უარყოფითად. ეს გავლენა უფრო ძლიერდება, თუ ინდივიდის ქმედება ნეიტრალურია. ითვლება რომ გუნება-განწყობილება მეტად მოქმედებს არაორდინარული ადამიანების შესახებ, ვიდრე ჩვეულებივი ადამიანების შესახებ. ამის მიზეზი იმაშია რომ ადამიანის არაორდინარულობა იწვევს ინფორმაციის ფართო გადამუშავებას.

გუნება-განწყობილებას შეუძლია იმოქმედოს არამარტო შთაბეჭდილების შინაარსზე, არამედ მისი ფორმირების პროცესზეც. როგორც უკვე ვთქვით, ადამიანის შესახებ ინფორმაციის დეტალური განხილვა და სწრაფად შთაბეჭდილების ჩამოყალიბებას შორის დიდი განსხვავებაა. ცუდ ხასიათზე ყოფნისას, ადამიანები განიხილავენ ინფორაციის ნაწილს, მაშინაც კი, როცა ხელი მიუწვდებათ მთელ ინფორმაციაზე.

ამრიგად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ადამიანის შესახებ ინფორმაციის შეკრება დამოკიდებულია მოტივაციურ ფაქტორებზე. ამ ფაქტორებში შედის: განსაზღვრებები,ჩვენი მიზნები, მდგომარეობები, ასევე იმის მოტივაცია, რომ შევინარჩუნოთ გარკვეული დამოკიდებულება სხვა ადამიანის მიმართ.

ქცევის მიზეზების განსაზღვრა

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მსჯელობა, რომელიც გვიყალიბდება სხვა ადამიანების შესახებ, ეხება იმას, თუ რატომ იქცევიან ისინი ისე, როგორც იქცევიან. რატომაა, რომ წვეულებაზე ერთი გაბედულია, მეორე კი არა? რა ხდება მიზეზი ორი ადამიანის რომანტიკული ურთიერთობის გადაწყვეტისა? (ალბათ კარაქიანი პური:D) ატრიბუციის თეორია, ფსიქოლოგიის მნიშვნელოვანი სფერო, ცდილობს გადაჭრას საკითხი, როდის და როგორ სვამენ ადამიანები კითხვას ”რატომ”?

კაუზალური ატრიბუიის თეორია, უფრო ზუსტად, თეორია იმის შესახებ თუ როგორ და რატომ აკეთებენ ადამიანები დასკვნებს რაიმეს შესახებ, 1958წელს შეიმუშავა ფრიც ჰაიდერმა. ის ამტკიცებდა, რომ ადამიანებს აქვთ 2 ძლიერი მოტივაცია: სამყაროს ზუსტი გაგების მოთხოვნილება და საკუთარი გარემოს კონტროლის მოთხოვნილება, რათა მივაღწიოთ გაგებას და კონტროლს, ჩვენ უნდა შეგვეძლოს გარშემომყოფთა ქცევის წინასწარგანჭვრეტა. თუ არადა სამყარო ხდება შემთხვევითი, მოულოდნელი და გაუგებარი. იმისათვის, რომ ჩვენი სამყარო დარჩეს წინასწარმეტყველებადი და კონტროლირებადი, არაა აუცილებელი წამდაუწუმ ”რატომ” კითხვის დასმა. როგორც ვხედავთ, ჩვენი ბევრი კაუზალური ატრიბუცია ავტომატურია და დამალულია იმ შთაბეჭდილებაში, რომლებსაც ვიყალიბებთ სხვა ადამიანების სიტუაციების შესახებ. თუმცა, ზოგჯერ გარკვეული ადამიანები ან მოვლენათა ერთობლიობა გვაიძულებს ყურადღება გავამახვილოთ მიმდინარე მოვლენებზე. ეს განსაზღვრავს ჩვენს მცდელობას გავიგოთ თუ რატომ ვითარდება მოვლენები სწორედ ასე. ხშირად ჩვენ მიდრეკილნი ვართ მივმრთოთ კაუზალურ ატრიბუციას მაშინ, როცა ხდება მოულოდნელი ან უსიამოვნო მოვლენები, რადგანაც ასეთი მოვლენები ქმნიან უფრო მეტი წინასწარმეტყველებადობის მოთხოვნილებას. ამ დებულების დემონსტრირებისთვის, მკვლევარები მუშაობდნენ ქორწინებაში უბედურ წყვილებთან, რომლებიც მიდიოდნენ კლინიკაში ოჯახური ფსიქოთერაპევტისთვის. წყვილებს სთხოვდნენ ჩამოეთვალათ მათ ოჯახურ თანაცხოვრებაში პოზიტიური და ნეგატიური მოვლენები და შეეფასებინათ მათი სიხშირე. შემდეგ მათ ეკითხებოდნენ, მათი აზრით, რომელი მოვლენები იყო ”დაპროგრამებული” კაუზალური ანალიზის ძიებაზე. მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ მომხდარის ახსნის მცდელობები უკავშირდებოდა ნეგატიური ინფორმაციის გახსენებას: პარტნიორების ხშირი ნეგატიური მოქმედების და იშვიათ პოზიტიურ ფორმებს.

ჯონსონის და დევისის მსჯელობების კორესპონდირების თეორია

კაუზალური ატრიბუციის თეორიის ერთერთი ძირითადი ამოცანაა იმის გაგება, თუ რატომ იქცევიან ადამიანები ისე, როგორც იქცევიან. ადამიანები ჩართულნი არიან სხვადასხვა ქმედებაში, მაგარმ მხოლოდ რაღაც ნაწილი წარმოაჩენს თავის პიროვნულ თვისებებს. მაგ, თუ თქვენი საერთო საცხოვრებლის მეზობელი თქვენს მშობლებს უღიმის და თავაზიანად ესალმება, არ შეიძლება განხილულ იქნეს, რომ ეს ქცევა მთლიანად ახასიათებს მას. სტუდენტების უმრავლესობამ იცის, რომ სწორედ ასეთი ფორმით უნდა მიეგებონ მეზობლის მშობლებს. თქვენი მეზობლის შესახებ რა ინფორმაცია მიგანიშნებთ იმის შესახებ, თუ რას წარმოადგენს იგი სინამდვილეში? უფრო ზუსტად- რა პირობებში ვაკეთებთ დასკვნას იმის შესახებ, რომ მეორე ადამიანის ქცევა ირეკლავს მის მიდრეკილებებს, ისეთებს, როგორიცაა სახასიათო თვისებები, განწყობები თუ სხვა შინაგანი მდგომარეობები? და როდის ვვარაუდობთ , რომ სხვა ადამიანები უბრალოდ რეაგირებენ გარე სიტუაციაზე? ატრიბუციის ამ განსხვავებული ტიპების აღწერისათვის, ჩვენ გამოვიყენებთ ისეთ გაგებებს, დისპოზიციურ (შინაგან) და სიტუაციურ (გარეგან) ატრიბუციებს.

1965 წელს ჯონასმა და დევისმა შეიმუშავეს მსჯელობის კორესპონდირების თეორია, რომელიც დაწვრილებით აღწერს იმ პროცესებს, რომლებსაც ჩვენ გავდივართ იმ მსჯელობის ჩამოყალიბებისას, რომლის მიხედვითაც ადამიანის ქმედებას ვთვლით მის პიროვნულ მახასიათებლად ან ხანმოკლედ სიტუაციური გავლენის შედეგად. ადამიანის დისპოზიციის ანარეკლად აღქმულ ქმედებას მივყავართ კორესპონდენტულ მსჯელობამდე , ე.ი. ფასდება როგორც მნიშვნელოვანი და სასარგებლო გაგება ადამიანის ქცევისა.

პირველი მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელზეც ადამიანი ამახვილებს ყურადღებას მეორე ადამიანის ქცევის მიზეზების განხილვისას, არის სოციალური სასურველობა. სოციალურად არასასურველი ქცევა აპირობებს ადამიანებში მეორე ადამიანის პიროვნული თვისებების შესახებ მსჯელობას, მაშინ როცა სოციალურად სასურველი ქცევა პიროვნულ თვისებებზე მინიშნებას არ აკეთებს. მაგ, თუ ჩვენი ნათია მიდის გასაუბრებაზე, სადაც სჭირდებათ კომუნიკაბელური, ექსტრავერტი ადამიანი, ის თუ მოიქცევა ისე, როგორც ექსტრავერტი- იქნება თამამი, მოლაპარაკე და ა.შ. ვერ ვიტყვით გადაჭრით, ის მართლა ექსტრავერტია თუ სპეციალურად იქცევა ასე, რომ სამსახურში მიიღონ. ხოლო, თუ ის მოიქცევა მორცხვად, ჩაკეტილად, მაშინ, უცბათ მიხვდებიან გამსაუბრებლები, რომ ის ინტროვერტია- აბა მაშ, რატომ იქცევა ის ისე, როგორც მას არ მოეთხოვება?

ხასიათის თვისებებზე მსჯელობის ჩამოყალიბების მნიშვნელოვანი საფუძველია იმის ცოდნა, არის თუ არა ინდივიდის ქცევა თავისუფალი არჩევანის შედეგი თუ ის სიტუაციურად შებოჭილია? თავისუფლად არჩეული ქცევები გვიჩვენებენ ადამიანის ხასიათის ნიშნებს. მაგალითად, თუ თქვენ მუშაობთ უნივერსიტეტის გაზეთში და წერთ სტატიას იარაღის ტარებაზე, ჭკვიანური არ იქნებოდა ვინმეს ეფიქრ, რომ თქვენ იარაღის გამოყენების მომხრე ხართ. მაგრამ თუ თქვენ იტყოდით, რომ სულერთია რა პოზიციას დაიკავებთ სტატიაში და გთხოვდნენ დაგეწერათ იარაღის შენახვაზე სახლში, მაშინ მკითხველები მყარად გამოიტანდნენ დასკვნას, რომ ეს სტატია ირაკლავს თქვენს რეალურ დამოკიდებულებას საკითხის მიმართ.

სხვა ადამიანის მოქმედების მიზეზებზე მსჯელობისას, ადამიანები მხედველობაში მიიღებენ ამ ქმედების დასაშვებ შედეგებს. როცა ადამიანის ქცევას მოაქვს ბევრი სასურველი შედეგი, ძნელია მისი რეალური მოტივების გაგება. მაგრამ როცა ქცევას მივყავართ ხასიათის ძიებამდე, მოტივის შესახებ დასკვნა შეიძლება ფორმულირდეს მეტი დარწმუნებულობით.მაგალითად, თუ თქვენ ამჯობინეთ ამ ზაფხულს მცირერიცხოვანი და უინტერესო სამუშაო ტყიბულში, მაღალანაზღაურებად და საინტერესო სამუშაოს წყალტუბოში, მაშინ ნათელია, რომ თქვენი მოტივი იყო ზაფხულის ტყიდულში გატარება. არჩევანის თავისებურება ხშირად გამოიყენება მსჯელობის ფორმირებისთვის ადამიანის ძირითად თვისებებზე ისეთი მექანიზმის გამოყნებით, რომელსაც შეგვიძლია ვუწოდით ”არატიპიური შედეგის ანალიზი”. მაგალითად, თუ ორმა უნივერსიტეტმა შემოგთავაზათ მაგისტრატურის თანაბრად მიმზიდველი პროგრამა, თანაბარი სტიპენდიით და ა.შ. და ერთს აქვს პროგრამაში გათავლისწინებული ინტერნატურა და მეორეს არა და თქვენს პირველს თუ აირჩევთ, მაშინ საფიქრებელია, რომ თქვენთვის ინტერნატურაში მომზადება ძალიან მნიშვნელოვანია (ოჰ რა ძნელ რამეს მიმხვდარან!:დ)

კიდევ ერთი პირობა, რომელიც გვეხმარება იმის დადგენაში ფორმირდება თუ არა მოქმედება ადამიანის დისპოზიციის გავლენით, არის იმის ცოდნა, არის თუ არა ეს ქცევა სოციალური ქცევის ნაწილი. რაიმე როლთან დაკავშირებული ქმედება არ გვაძლევს ინფორმაციას ადამიანის ქცევის ძირითად თავისებურებებზე. მაგალითად, თუ ხანძრის ჩაქრობაში გეხმარებათ მეხანძრე, თქვენ არ დაიწყებთ დასკვნების გამოტანას მის მზაობაზე დახმარება გაგიწიოთ. ის უბრალოდ ასრულებს თავის სამუშაოს, მაგრამ სხვა საქმეა თუ თქვენ ხანძრის ჩაქრობაში გეხმარებათ უცნობი ტიპი ქუჩიდან.

მაშდამე, ჩვენ სხვა ადამიანების ქმედებებს განვიხილავთ ჩვენი წინასწარი მოლოდინების საფუძველზე მათ რეალურ მიდრეკილებებთან მიმართებაში. მაგალითად, თუ იცით, რომ თქვენი ოთახის მეზობელი ლიბერალური პოლიტიკური კურსის მომხრეა, მაგრამ ამჩნევთ, რომ საუზმისას, ის, თანხმობის ნიშნად, თავს უქნევდა თავისი მშობლების განცხადებებს, რომლებიც კონსერვატორული პოლიტიკის მომხრენი არიან, ეს თქვენ ხელს არ შეგიშლით სწორად განსაზრვროთ სიტუაცია – ის ისევ ლიბერალების ერთგულია და მშობლებს მხოლოდ იმიტომ ეთანხმება, რომ არ სურს მათთან კამათი.

ამრიგად, დასკვნაში შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ ჩვენ ხშირად გვაქვს სურვილი გავიგოთ თუ რატომ მოიქცა ესა თუ ის ადამიანი ისე, როგორც მიიქცა. ჩვენი ატრიბუციული ძიების მიზანია დისპოზიციური ატრიბუცია, ანუ დავადგინოთ ადამიანის ის მუდმივი თვისება, რომელიც ხსნის ამ ქცევას. ამ დისპოზიციური ატრიბუციის მისაღწევად, ჩვენ ვიყენებთ, როგორც მოცემულ სიტუაციაში მიღებულ „კოდურ“ (გასაღებ) სიგნალებს, ისე წარსულ ცოდნას მის შესახებ. ერთად შეკრებილი ეს ინფორმაცია გვეხმარება დავასკვნათ ამ ადამიანის დისპოზიციური ატრიბუციის შესახებ, მის ქცევაზე დაკვირვების შედეგად.

კელის კოვარიაციის თეორია

ზოგჯერ, კაუზალური ატრიბუციების ძიებისას, ჩვენ გვაქვს შესაძლებლობა შევაგროვოთ დამატებითი მონაცემები. კოვარიაციის მოდელი, რომელიც ჰაროლდ კელმა შეიმუშავა 1967 წელს, მიუთითებს იმაზე, რომ ადამიანები ცდილობენ გაიგონ, ემთხვევა თუ არა გარკვეული შედეგი და მიზეზი განსხვავებულ სიტუაციებში. იმისთვის, რათა რაიმე ფაქტორი იყოს განსაზღვრული გარკვეული ქმედების მიზეზად, ის უნდა იყოს წარმოდგენილი უშუალოდ ამ ქცევის დროს და არა უნდა იყოს მაშინ, როცა ეს ქმედება არ ხორციელდება. კელმა ივარაუდა, რომ ჩვენი ნავარაუდევი კაუზალური ატრიბუციების დასადასტურებლად, ჩვენ ვიყენებთ 3 ტიპის ინფორმაციას : კონსისტენტობას (მუდმივობა), განსხვავებულობას და კონსენსუსს (შეთანხმებულობა).

kauzaluri atribuciis Teoria exeba imas, Tu rogor gavceT pasuxi kiTxvaze „ratom?“ anu rogor ganv­sazRv­roT Tu sad movaxdinoT qcevis mizezis atribucia (miwera) TviT pirovnebaSi (mis pirovnul TaviseburebeSi), garemoSi (socialuri da fizikuri garemos garkveul aspeqtSi), Tu oriveSi.

მაგალითად – warmovidginoT supermarketSi SeveswariT incidents - myidveli pretenziebs gamoTqvams gamyidvelis mimarT sakma­od uxeSad. kauzaluri atribuciis Teoria exeba imas, Tu rogor unda movaxdinoT am qcevis mizezebis atribucia. kerZod, TviT myidvelis Wirveul xasiaTs mivaweroT, Tu misi pretenziebi CavTvaloT gamyidvelis uxeS qcevaze reaqciad. e.i. mizezis atribucia movaxdinoT myidvelze, gamyidvelze Tu orive CavTvliT damnaSaved, e.i. qcevis mizezi mivawerT ro­gorc myidvels ise gamyidvels.

kelis azriT raTa gadavwyvitoT es sakiTxi saWiroa yuradReba gavamaxviloT sam mTavar ganzomilebaze:

1. konsensusze - e.i. ra xarisxSi reagire­ben sxva individebi imave maneriT stimulze an movlenaze rogorc is piri, romelsac vixilavT. Cvens mier ganxilul magaliTSi es niSnavs, rom yuradReba mivaqcioT Tu sxva myidvelebic imave gamyidvelTan iqcevian Tu ara ise, rogorc is, vis qcevis mizezebsac vadgenT. e.i. ramdenadaa TanxmobaSi misi qceva sxva individebis qcevasTan.

2. konsistentobaze - ra xarisxSiac es piri reagirebs mocemul stimulze an movlenaze imave maneriT sxva SemTxve­vaSi. e.i. yuradReba unda gavamaxviloT imaze, es piri sxva drosac iqceoda Tu ara imave maneriT rogorc axla.

3. gansxvavebuloba - ra xarisxSiac piri reagirebs imave maneriT sxva stimulebze an movlenebze. e.i. myidveli romlis qcevasac vixilavT, iqceva Tu ara imave maneriT sxva gamyidvelebTan.

kelis azriT, am sami ganzomilebis analiziT Cven Seg­viZ­lia movaxdinoT qcevis mizezis zusti atribucia. Tu ganvixilavT Cvens mier SemoTavazebul magaliTs, analizi Semdeg saxes miiRebs.

davuSvaT: 1. arcerTi sxva myidveli ar acxadebs raime pretenzias am gamyidvelis mimarT (e.i. konsesunsi aris dabali); 2. Tqven gagaxsendaT, rom es myidveli guSinac gamoT­qvam­da gamyidvelis mimarT pretenzias (e.i. konsis­ten­­toba aris maRali) da 3. SevamCnieT rom es myidveli sxva gamyidvelebis mimarTac gamoTqvams pretenziebs (gansxvavebuloba aris dabali). am SemTxvevaSi kauzaluri atribuciis Teoria miuTiTebs, rom qcevis mizezi pirov­nebis Sinagan Taviseburebebs unda mivaweroT. rom es individia Wirveuli, uyvars Civili.

davuSvaT arsebobs Semdegi pirobebi: 1. sxva myidve­lebic pretenzias acxadeben am gamyidvelis mimarT (konsesun­si aris maRali); 2. SevamCnieT, rom es myidveli sxva drosac gamoTqvamda pretenziebs am gamyidvelis mi­marT (konsistentoba aris maRali); 3. Tqven SeamCnieT rom is sxva gamyidvelebis mimarT pretenziebs ar gamoTqvams (e.i. gansxvavebuloba aris maRali). aseT pirobebSi mis qcevas miawerT garegan mizezebs (e.i. TviTon is gamyidveli iwvevs qcevis provocirebas).

amrigad, kelis kauzaluri atribuciis Teoria gvTava­zobs rom Cven tendencia gvaqvs mivaweroT individis qceva mis Sinagan mizezebs, roca konsensusi aris dabali, konsis­tentoba aris maRali da gansxvavebuloba aris dabali. piriqiT, mizezebis atribucias vaxdenT garemo pirobebze roca samive, konsesunsi, konsistentoba da gansxvavebuloba aris maRali. xolo roca konsensunsi dabalia, konsistentoba da gansxvavebuloba maRalia, mize­zis atribucias vaxdenT orive faqtorze (Kelley, H.H. 1967).

ზოგჯერ არსებობს რაიმე ქმედების რამდენიმე შესაძლო მიზეზობრივი ახსნა. და ჩვენთვის აუცილებელია, რომ მივუთითოთ თუ რომელი ატრიბუციაა სწორი. 1972 წელს კელმა წარმოადგინა კაუზალური ატრიბუციის ფორმირების მეორე ძირითადი პრინციპი, რომელმაც შეუფასებლობის პრინციპის სახელი მიიღო. ჩვენ იშვიათად ვაწერთ რაიმე შედეგს ყველა შესაძლო მიზეზს. როცა სადაზღვევო აგენტი გვთავაზობს ყავას, ჩვენ უმეტესად, არ დავასკვნით ხოლმე, რომ ის კეთილია. ჩვენ უმეტესად, ვიფიქრებთ, რომ მას ჩვენი ბიზნესი აინტერესებს; ხოლო თუ ავტოავარიის შემდეგ, პოლიციის ლოდინისას, სრულიად უცნობი ქალი მოგვაწვდის ჭიქა წყალს და ნამცხვარს, ჩვენ ნამდვილად ვიფიქრებთ, რომ ის კეთილია.

ატრიბუციის შეცდომები

rogorc vnaxeT, kauzaluri atribucia racionalur process warmoadgens. individi roca cdilobs gaigos sxvisi qcevis mizezi yuradRebas amaxvilebs garkveul faqto­rebze, axorcielebs Tanmimdevrul logikur proce­sebs da midis garkveul daskvnamde. erTi sityviT atri­bucia logikuria mraval aspeqtSi. magram aRmoCnda, rom kauzaluri atribucia SeiZleba aRmoCndes mniSvnelovani Secdomis wyaro - e.i. is Seicavs tendenciebs romlebmac SeiZleba migviyvanos seriozul Secdomamde. maT Soris gansakuTrebiT gamoyofen: ატრიბუციის ფუნდამენტურ შეცდომას, მოქმედ–დამკვირვებლის ეფექტს, ყალბი კონსენსუსის ეფექტს და თვითდაცვით ატრიბუციას.

ატრიბუციის ფუნდამენტური შეცდომა. ადამიანის ქცევას ჩვენ უფრო მეტად მივაწერთ მის ხასიათს და მიდრეკილებებს, მის პიროვნულ თავისებურებებს და განწყობებს, ვიდრე იმ სიტუაციას, რომელშიც ისინი იმყოფებიან. ამ ტენდენციას ეწოდება ატრიბუციის ფუნდამენტური შეცდომა. როდესაც ჩვენ მივმართავთ ლდივანს უნივერსიტეტის ადმინისტრაციაში, რაღაც პრობლემით და ის ჩვენ გვეჩვენება უჟმური და უცერემონიო, და ჩვენ ვასკვნით რომ ის არის ცივი და არამეგობრული ადამიანი და ამ დროს ჩვენ იგნორირებას ვუკეთებთ იმას, რომ ამ ადამიანს მთელი დღეები უწევს უცნობ სტუდენტებთან ურთიერთობა და მათი პრობლემების მოსმენა. შესაძლოა სწორედ ეს მისი სამუშაო განსაზღვრავს მის ასეთ ქცევას და არა მისი პიროვნული ხასიათი.

ატრიბუციის შეცდომის მაგალითისთვის განვიხილოტ ჯონსონის და ჰარისის კვლევა – მათ დაავალეს სტუდენტებს დაეწერათ ესე ფიდელ კასტროს შესახებ, მათ ჰქონდათ არჩევანი – დაეკავათ ესეში კასტროს პოლიტიკის მხარდამჭერი თუ საწინააღმდეგო პოზიცია. მეორე შემთხვევაში, მათ პირდაპირ მიუთითებდნენ თუ რომელი პოზიცია უნდა დაეცვათ ესეში. მკითხველები ამ პოზიციებს მიაწერდნენ ავტორთა შინაგან დამოკიდებულებებს მაშინაც კი, როცა იცოდნენ, რომ ავტორებს არ ჰქონდათ არჩევანის თავისუფლება. ანუ მკითხველებმა გადააფასეს ავტორთა შინაგანი დისპოზიციები და არ განიხილეს გარე სიტუაცია.

საინტერესოა კულტურული განსხვავებები ატრიბუციის ჩამოყალიბებაში; აშშ–სა და დასავლეთ ევროპის წარმომადგენლები ძირითადად ქცევას მიაწერენ ადამიანის შინაგან მიდრეკილებებს, ინდოელები კი – სიტუაციურ ფაქტორებს. მაგალითად, როცა მოიყვანეს მაგალითი, რომ ერთმა ლექტორმა თავისი სტუდენტის ნაშრომი გამოაქვეყნა თავისი სახელით, ამერიკელმა ცდისპირმა ეს ახსნა იმით, რომ ეს კაცი არის ეგოცენტრული ტიპი და თავის თავის გარდა არავინ ადარდებს. ხოლო ინდოელმა გამოკითხულმა თქვა, რომ ის სტუდენტი იყო ამ ლექტორის მოწაფე და მას არ ქონდა სხვა შესაძლებლობა გამოექვეყნებინა თავისი ნაშრომი.

მოქმედ–დამკვირვებლის ეფექტი. atribuciis fundamenta­luri Secdomidan gamomdinareobs atribuciis Secdomis meore saxe, romelic moqmed–damkvirveblis efeqtis saxeliTaa cnobili. es Secdoma gamomdinareobs tenden­ciidan, sakuTari qceva ufro axsna garegani an situaciuri mizezebiT, magram roca sxvisi qcevis mizezzea laparaki, arsebobs tendencia, is avxsnaT TviT am individis Sinagani maxasiaTeblebiT. mag. roca vxedavT rom individi waiqca, mizezebis atribucias vaxdenT TviT am individis pirovnul maxasiaTeblebSi (mouxerxebelia, dondloa, ლობიოა da a.S.), magram Tu me waviqeci - mizezis atribucias situaciaze vaxdenT - gza aris uswormasworo da a.S. - erTi sityviT 3Tqven wai­borZi­keT, me mibiZges4. maS, moqmed-damkvirveblis efeqtis arsi mdgomareobs imaSi, rom Cven tendencia gvaqvs Cveni qceva aRviqvaT rogorc momdinare situaciuri mizezebidan, magram sxvebis qceva aRviqvaT rogorc momdinare maTi dispoziciebidan.

ერთ კვლევაში, მკვლევარებმა ბიჭებს სთხოვეს აეხსნათ თუ რა მოსწონთ მათ იმ გოგოში, ვისაჩ ხვდებიან და რატომ აირჩიეს ის სპეციალობა, რომელზეც სწავლობენ. შემდეგ სთხოვეს წარმოედგინათ საკუთარი თავი თავისი მეგობრის ადგილზე და ისე გაეცა ამკითხვებზე პასუხი. აღმოჩნდა, რომ პირველ შემთხვევაში ბიჭები სცემდნენ პასუხებს, სადაც ყურადღება გამახვილებული იყო სიტუაციურ ფაქტორებზე, ხოლო მეორე შემთხვევაში – შინაგან მიზეზებზე.

რატომ აღიქვამენ ადამიანები ერთსა და იმავე სიტუაციას მოქმედი და დამკვირვებელი სხვადასხვანაირად? ამის ერთი ახსნა ისაა, რომ მოქმედმა პირმა იცის თავისი ქმედების რეალური მიზეზი და რომ ეს მიზეზი სხვადასხვა სიტუაციაში შეიძლება სხვდასხვა იყოს. ხოლო დამკვირვებელი ამის შესაძლებლობას მოკლებულია, ის ხედავს მხოლოდ იმას, რაც მოცემულ დროსა და ადგილას არის წარმოდგენილი.

miuxedavaT imisa, rom moqmed-damkvirveblis efeqti sakmaod zogadia, es tendencia SeiZleba SaizRudos garkveul pirobebSi. mag. Tu Cven individisadmi empaiurad varT ganwyobili, vcdilobT samyaro davinaxoT ise, rogorc is xedavs, da misi qcevis mizezebის atribucia moxdeba ufro situaciaze. magram Tu sxvisi qcevis situaciuri mizezebi aSkaraa, gamokveTilia, Cven mas met wonas miva­werT.

ყალბი კონსენსუსი. ადამინები ფიქრობენ, რომ ნებისმიერი ადამიანი იქცევა ისე, როგორც ის. ჩვენ გვგონია, რომ ჩვენი ქცევა ტიპიურია. ტენდენციას, გავაზვიადოთ ჩვენი ქცევის თუ მოსაზრების საყოველთაოობის დონე, ეწოდება ყალბი კონსენსუსის ეფექტი.

ერთ კვლევაში სტუდენტებს ჰკითხეს – შეეძლოთ თუ არა მათ ნახევარი საათის მანძილზე ერათ საერთო საცხოვრებლის გარშემო სარეკლამო ფარით – „ისადილეთ ჯოს კაფეში“. ზოგმა დადებითად უპასუხა და ზოგმაც – უარყოფითად. შემდეგ გამოკითხულებმა ივარაუდეს, რომ სტუდენტთა 2/3 ნაწილი მათსავიტ მოიქცეოდა. ცხადია შეუძლებელია ორივე ჯგუფის პასუხი ყოფილიყო სწორიJ ასეთივე ტენდენციაა მწეველებშიც – ისინი თვლიან, რომ მწეველთა რიცხვი საკმაოდ დიდია (არადა რა იციან, რომ უკვე წითელ წიგნში არიან შესულები! ბუჰეჰეჰე – ბოროტი სიცილი)

რატომ ჩნდება ყალბი კონსენსუსის ეფექტი? ერთი ახსნა ისაა, რომ ადამიანები ეძებენ ისეთ სოციალურ ჯგუფებს, რომლებიც მოქმედებენ და აზროვნებენ მათნაირად. მეორე ახსნა ისაა, რომ ჩვენი მოსაზრება ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, ამიტომაც გვსურს, რომ ის იყოს საყოველთაოდ აღიარებული.

გარკვეულ პიროვნულ ატრიბუციებში ადამიანები ავლენენ ყალბი უნიკალურობის ეფექტს, მაგალითად ადამიანები, ხშირად, თავიანთ შესაძლებლობებს გადააფასებენ ხოლმე, ჰგონიათ, რომ სხვებს ის თვისებები არ ახასიათებთ, რაც მათ, ჩვენთვის აუცილებელია ვიცოდეთ, რომ სხვებზე უკეთესები ვართ და ზოგი ჩვენი თვისება უნიკალურად კარგია.

თვითდაცვითი ატრიბუცია. ფეხბურთის მატჩში გამარჯვების შემდეგ ხშირად გსმენიათ დამარცხებულთაგან ასეთი ფრაზა – „ვააა, თქვენ ჩვენზე მაგრები ყოფილხართ!“ ? არა მგონია! უფრო ხშირად ალბათ გაიგონებთ ისეთ მიზეზებზე მითითებას, როგორიცაა – მოედნის პირობები, ამინდი, გამართლება და ა.შ. ხოლო როცა თქვენ წააგებთ, თქვენც იგივე მიზეზებს მოიშველიებთ.

ტენდენციას, მივაწეროთ წარმატების მიზეზი ჩვენს შინაგან ფაქტორებს, ხოლო წარუმატებლობა – გარეგან ფაქტორებს, ეწოდება თვითდაცვითი ატრიბუცია. ასევე, ახლობელი ადამიანების წარმატებისა და წარუმატებლობის მიზეზებსაც –ანალოგიურად. ასევე, ახლო ურთიერთობებში, წარმატებას არ ვთვლით, რომ ის მხოლოდ ჩვენი დამსახურებაა და არც წარუმატებლობას ვაბრალებთ ხოლმე მთლიანად ჩვენს პარტნიორს.

საიდან მოდის ეს შეცდომები? რატომ ჩნდება ატრიბუციის პროცესში ასეთი მყარი შეცდომები? ამის რამდენიმე მიზეზი არსებობს, რამდენიმე მათგანი წარმოადგენს კოგნიტურ მექანიზმს, რომელიც აღწევს ინფორმაციის მასაში და გვაძლევს მოვლენის დამაკმაყოფილებელ ახსნას. გარკვეულ სტიმულზე ყურადღების გამახვილებას შეუძლია ატრიბუციის პროცესი გახადოს სწრაფი და ეფექტური. ატრიბუციის სხვა შეცდომები წარმოიშვება ადამიანის მცდელობიდან დაიკმაყოფილონ თავიანთი მოთხოვნილებები და მოტივები. მოთხოვნილებებთან ერთად, არსებობს აუცილებლობაც, რომ თავს ვგრძნობდეთ კარგად. ყალბი კონსენსუსი და თვითდაცვითი ატრიბუცია ამყარებს საკუთარი ღირსების შეგრძნებას და რწმენას იმის შესახებ, რომ შეუძლიათ საკუთარი ცხოვრების კონტროლი. ამრიგად, ჩვენი ატრიბუციული დამახინჯებები ჩნდება კოგნიტური და მოტივაციური მოთხოვნილებების კომბინირების შედეგად.

მსჯელობის სიზუსტე

რამდენად ზუსტად აღიქვამენ ადამიანები სხვა ადამიანებს? ჩვენ დავრწმუნდებით, რომ რომ ეს საკმაოდ რთული კითხვაა. ერთის მხრივ, რათა საზოგადოებამ გააგრძელოს ნორმალური ფუნქციონირება ისევე სტაბილურად, ამისათვის ადამიანები უნდა იყვნენ ზუსტნი თავიანთ მსჯელობებში სხვა ადამიანების შესახებ. მეორეს მხრივ, კვლევები აჩვენებენ, რომ პიროვნული აღქმა შესაძლოა, იყოს ძალიან არაზუსტი. საქმე იმაშია, რომ ჩვენ გვახასიათებს, როგორც სიზუსტე, ისე – უზუსტობა.(კაი ერთი!)

ვენ, როგორც წესი, საკმაოდ ზუსტად აღვიქვამთ გარეგნულ, თვალსაჩინო ატრიბუტებს, მაგ. – კაცი ლურჯი უნიფორმით და პისტოლეტით ქამარზე, ვიცით რომ არის პოლიციის ოფიცერი და მასთან შეასაბამისად ვიქცევით, თუმცა აი პიროვნული აღქმა ძალიან რთულდება, როცა ვადგენთ მსჯელობებს ისეთ რაღაცეებზე, როგორიცაა პიროვნული თვისებები, გრძნობები, ემოციები და ა.შ. შესაბამისად, შინაგანი ფაქტორების შესახებ სწორი მსჯელობა ეწყობა შინაგან მდგომარეობებზე და მოტივებზე ყურადღების გამახვილებით, რომელთა კომბინირებითაც ხდება ამ მსჯელობების ჩამოყალიბება.

დამკვირვებლის ხედვის კუთხე

პიროვნული აღქმის ერთ–ერთი საინტერესო ასპექტია ის, რომ სხვადასხვა ადამიანებს, რომლებიც აკვირდებიან ერთსა და იმავე ინდივიდს, გამოაქვთ განსხვავებული დასკვნები მისი პიროვნების შესახებ. მაგ – თუ 2 ადამიანი აკვირდება მოლაპარაკე, კომუნიკაბელურ გოგონას, ერთმა შეიძლება დაასკვნას, რომ ის არის გულითადი და მომხიბვლელი გოგო, ხოლო მეორემ თქვას, რომ ის არის ზედაპირული და მოსულელო ადამიანი. ადამიანები არა მარტო გამოყოფენ სხვა ადამიანის ქცევის გარკვეულ ასპექტებს, არამედ, ხშირად, აგროვებენ ინფორმაციას უნკალური ხერხებით. აქედან მოდის ვარაუდი, რომ რაც უფრო რთული და შედგენილია ჩვენი შთაბეჭდილება, მით მეტად იქნება განსვლა სხვა ადამინების შთაბეჭდილებებთან.

ამ მოვლენის კლასიკური მაგალითია კვლევა, რომელშიც მონაწილებდნენ საზაფხულო ბანაკში მყოფი ბავშვები. ყველა ბავშვს სთხოვეს აღეწერათ ყველა დანარჩენი ბავშვი. შემდეგ მკვლევარებმა განიხილეს ის დახასიათებები, რომლებსაც თითოეული ბავშვი იყენებდა სხვების დასახასიათებლად და ის დახასიათებები, რომლითაც აღიწერებოდა თითოეული ბავშვი. აღმოჩნდა, რომ ყველა ბავშვი თითოეულ დანარჩენ ბავშვს აღწერდა დაახლოებით ერთნაირად და ასევე, თითოეული ბავშვი ყველა დანარჩენს აღწერდა მსგავსი შეფასებებით. ანუ ზოგ შემთხვევაში, ჩვენს აღქმაზე მოქმედებს არა აღსაქმელი ადამიანის პიროვნული თვისებები, არამედ ჩვენთვის დამახასიათებელი მანერა, რომლითაც ჩვენ აღვიქვამთ სხვებს.

pirovnebis Sefaseba

მravali kvlevis msvlelobisas Seswavlili iqna, mandenad sworad afaseben adamianebi sxva adamianebis pirovnul Tvisebebs. magaliTad, iseTs, rogoricaa lideroba da komunikabeluroba. Aam samuSaos Sedegebi aCveneben, rom Sefasebis siswore damikidebulia ramdenime faqtorze. Pპirvel rigSi zog SemTxvevaSi sxvebis aRqma ufro metad ganisazRvreba upiratesonis miniWebiT garkveuli unialuri pirovnuli damaxasiaTeblebiT, vidre obieqturi damaxasiaTeblebiT. Romlebic gaaCnia Sesafasebeli adamians, rogorc iyo aRwerili axlaxan. Mმeoreც, pirovnuli daxasiaTeba Zneli Sesafasebelia da amitom Sefasebis Sesabamisi kriteriumis siswores gansazRvrisas. Cven vejaxebiT garkveul sirTuleebs. Mმesame problema dakavSirebulia SedegTan madenad myaria pirovnuli maxasiaTeblebi adamian gansakuTrebiT misi qcevis prognozirebisas. xSirad, pirovnuli maxasiaTeblebi winaswarmetyveleben qcevisas mzolod garkveuli situaciebisas. Tu adamiani yalTabandobs kartSi, magram samarTliania saqmeebis warmoebaSi Tavis TanamSromlebTan da qveSevrdomebTan. Is aeis smarTliani adaminai Tu usamarTlo? გansasjeli adamianis sworad Sesfasebeli kriteriumis dadgenis sirTulesTan erTad mkvlevrebi mTavar yuradRebas aqceven im SemTxvevebs, roca adamianebi saerTo azrTan midian sxva adamianis pirovnul maxasiaTeblebTan dakavSirebiT. xasiaTis zogierTi Strixi, romlebic vlindebian qcevebSi ufro metad xemlisawvdomia dakvirvebisaTvis, da zustad aseTi dakvirvebisaTvis xelmisawvdomi adamianis xasiaTis Strixebi gviCveneben SeTanxmebulobis did dones. magaliTad, adamianebi did SeTanxmebulobas avlenen TavianT msjelobebSi imis Sesaxeb, aris TRu ara mocemuli adamiani eqsrraveti (radgan estraverciis dakvirveba advilia), magram nakleb SeTanxmebulobas avlenen im sakiTSi, aris Tu ara sxva adamiani keTili an keTilsindisieri anu im saxasiaTo StrixebTan dakavSirebiT, romlebZe dakvirvebac Znelia da romlebic darwunebiT dasturdeba an uaryofa sirTules warmoadgens.

Sefasebis sizuste aseve ganisazRvreba imiT Seesabameba Tu ara Semfasebeli adamianis msjeloba mis TviTaRqmas am sxva adamianis. Mმag, Tu Tqven SemogTavazebdnen Tveni oTaxis mezobeli siuzis, Tveni Sefaseba umjobesi iqneboda Sedarebuliyo siuzis TviTSefasebasTan imis gansazRvrisTvis Tu ramdenad arian imini Sesabamisi. mTlianobaSi, Sesabamisoba damkjvirveblis Sefasebasa da dakvirvebis obieqtis Sefaseba, daokidebulia imaze, Tu ramfenad kargad icnobs es ori adamiani erTmaneTs. Roca Tqven kargad icnobT adamians, maSin didad SesaZlebelia romn Tqven mas dainaxavT zustad iseTad, rogoradac is xedav Tavis Tavs. Roca Tqven ar icnobT adamians, SesaZlebelia SeiniSnos(an dakvirvebul iqnas) ufro didi SeTanxmebuloba im pirovnul TvisebebTan dakavSirebiT romlebic Canan gverdidan, magram ara im TvisebebTan dakavSirebiT rolebic naklebadaa Ria(xelmisawvdomi) dakvirvebisTvis.

sxva adamianis Tvisebebis aRqmis siswore SeiZleba gaizardos im SemTxvevaSi, roca Cven gvaqvs informacia garkveuli konkretuli situaciiis Sesaxeb, romelSic es Tviseba vlindeba. Mmag. Roca adamianebma ician, rom erTi adamiani misdevs garkveul mizans, maSin isini mis qcevaze dakvirvebaZe dayrdnobiT, didi SesaZleblobaa rom, isini misi xasiaTis romelime garkveuli Strixis Sesaxeb Camoayalibeben garkveul Sexedulebas (gansjas). Mmag, Tu lindas unda, rom misi mindora hokeis gundma gaimarjvos da amisTvis is varjiSis dros is fexs udeb mowinaaRmdeges, maSin advili gamosatania daskvna misi simyaris Sesaxeb, vidre im SemTxvevaSi roca is uSlis mowinaaRmdeges xels yovelgvari garkveuli TviTmizanis gareSe.

D

დamkvirveblebi midian SeTanxmebamde specifikuri pirovnebebis mimzidvelobasTan dakavSirebiT, romlebic arian dakvirvebis ibieqtebi, vidre maTi xasiaTis StrixebTan dakavSirebiT an sxva ganmasxvavebeli niSnebis SemTxvevaSi. Roca erTi adamiani saubrobs gulisxmierebaze da iumoris grZnobaze sxva adamianis da viRac sxva saubrobs mis sikeTesa da mxiarul xasiaTze am SemTxvevaSi SeuTanxmebloba am ori Semfasebels Soris aris mxolod semantikur doneze. Sruliad sxvagvari gaxlavarT specifikuri pirovnuli Strixebis aRqma. Rodesac adamianebi msjeloben gaurkveveli damaxasiaTebeli niSnebis Sesaxeb, isini ufro xSirad iyeneben am xasiaTis unikalu gansazRvrebebs, vidre msjelobisas damaxasiatebel niSnebze, romlebsac gaaCniaT uamravi aRqmadi niSani, rodesac adamianebi iZulebulebi arian gamoiyenon erTi da igive ganszRvreba gaurkveveli saxasiaTo niSnisTvis, maTi SeTanxmebuloba matulobs

სakvirvelia, rom sruliad ucnob adamianze mcire xniT dakvirvebis SemTxvevaSic ki adamianebs SeuiZliaT igi Seafason imdenad rac maT TviTaRqmas Seesabameba, Tumca, rogorc Cans, SeTanxmebulobas TviTaRqmasa da ucnobis aRqmisa adgili aqvs qcevis formebis Sefasebisas rasac gaaCnia bevrad meti maxasiaTebeli, saxe dakvirvebac SeiZleba, rogoricaa, eqstraversia, Wkua, guliTadoba.

erTnairi kulturuli fonis arseboba Cveulebriv gansazRvravs ufro zust Sefasebebs vidre im SemTxvevaSi, rodesac damkvirvebeli da dasakvirvebeli miekuTvnebian sxvadasxva kulturebs Tumca, konsesusis da sizustismaRali done, zogjer sxvadasxva kulturebis konteqstSic arsebobs. Obieqtis Tvisebebis Sesaxeb yelaze meti SeTanxmebuloba Cndeba maSin rodesac damkvirveblebi erTmaneTs ucvlian informacias obieqtebze, romlebic Tanmimdevrulobas avlebeb sxvadasxva situaciasSi. Yყvelaze dabali SeTanxmebulona aRiniSneba maSin, roca damkvirveblebs ar aqvT erTmaneTtan urTierToba da gaaCniaT sxvadasxva saxis informacia obieqtebze, romlebic gansxvavebulas iqcevian gansxvavebul situaciebSi.

სxva adamianis Tvisebebze msjelobisas SeTanxmebulobis miRweva ufro mosalodnelia maSin, roca adamianTa msjelobazea damokidebuli maT mier miRebuli Sedegebi.

erT-erTi kvlevis monawileebs Seatyobines, rom isini unda daakvirdnen 8 Tvis tols, romlebic pasuxoben kiTxvebs, xolo Semdeg unda airCion erTi maTgani imisTvis, rom man aswavlos damkvirveblebs garkveuli TamaSi(es aris Sedegze damokidebuleba) xdispirebi afasebdnen dasakvirveblebs maTSi garkveuli gansxvavebuli xasiaTebis aRmosaCenad. Aაman mniSvnelovani xarisxiT gazarda damkvirveblebis SeTanxmebuloba da Seamcira unikaluri msjelobebis raodenoba. magaliTad, rogoricaa, simpaTia. Gგarda amisa, Sedegze damokidebuleba, amkvirveblebi gaxada …. Sxvadasxva situaciaSi adamianis qcevis cvalebadobis ufro metad aRmqmeli. E.i. isini amCnevdnen rodis iqceoda adamiani araTanmimdevrulad da rodis ara Sesabamisad. STabeWdilebis sizuste gaizarda. Tumca, sawyenia is faqti, rom Cveni mcdeloba momavali qcevis gansazRvreba umetes wilad arc ise warmatebuli aRmoCndeba xolme. Sxva sityvebiT, Cven gvaxarebs zedmeti Tavdajerebuloba rogorc sxva adamianebis aseve Cveni sakuTari qcevis prognozirebaSi..

es uzustoba ganpirobebulia ori faqtoriT. Pirvel rigSi, rodesac adamianebi gamoxataveb did rwmenas imis codnaSi Tu ra gadaxdebaT maT an sxvebs momavalSi. Aamis mtkicebuleba iSviTad Tu aRmoCndeba xolme. Tavdajerebulobas Soris ganxeTqileba matulobs. Mag, rodesac erT-erTi kaliforniuli kolejis studentebs vTxovet ganesazRvraT imis albaToba rom maTi oTaxis megobari Tavis pirvel samaxurs swored kaliforniaSi iSovnis, bevrma gamoxata rwmena aseTi Sedegis da araswornic aRmoCdnen, radgan pirveli samsaxuris povna da miReba garda garkveul geografiul areSi cxovrebis survilisa, uamrav sxva faqtoebzecaa damokidebuli. Mmeorec, statistikurad nakleb sarwmuno prognozebi, Zalian iSviTad Tu aRmoCndeba swori. magaliTad, rodesac studentebs sTxoves SeefasebinaT albaToba imisa, rom maTi kolejis megobrebis umetesoba icxovreben saerTo sacxovreblis gareT, studentebi romlebic am albaTobas afasebdnen rogorc maRals. aRmoCdnen araswori, isini aSkarad aigfnoirirebdnen im faqts, rom adamianebi saerTod megobrul kavSirebs amyarebdnen. siaxlovis safuZvelze, e.i. maTTan vinc axlos cxovrobs.

emociis amocnoba

gamokvlevebis did nawilSi, romelic exeba piradi aRqmis sizustis problemas, yuradReba gamaxvilebulia emociebis amocnobaze, imaze Tu, bednieria adamiani Tu SeSinebuli, Sokirebuli Tu aRSfoTebuli. Tipiuri gamokvlevis dros adamians aCveneben sxva adamianebis fotoeis krebuls, pirovnebebisas romlebic gamoxataven sxvadasxva emociur mdgomareobas da Txoven miuTiTon romeli emociebs xedaven isini fotoebze. Tanamedrove kvlevebSi iyeneben videoklipebs, romlebic emociuri reaqciebis demonstrirebas axdens dResdReisobiT, kvlevebi aCveneben gacnobierebul universalur amocnobas saxis ramdenime gamometyvelebisa, romlebic Seesatyvisebian garkveul emociebs, rogorc ganviTarebul kulturebSi. ise damwerlobamde periodis kulturebSi.

ratom varT Cven aseTi zustebi emociuri mdgomareobis amocnobaSi? 1871 wels. Tavis evoluciur Teoriaze dayrdnobiT, Carlz darvinma gamoTqva varaudi imis Sesaxeb, rom saxis gamometyvelebebi gamoxataven erTi da igive emociur mdgomareobebs yvela kulturaSi. Mmisi argumenti mdgomareobs imaSi, rom swores universaluri gamoetyvelebebis (gamosaxulebebi) viTardebian, radgan maT gaaCniaT didi mniSvneloba gadarCenisTvis: isini exmarebian cxovelebs emociebis SetyobinebaSi erTmaneTisTvis da amgvarad, sxvebis qcevis kontrolSi. Ekmani da frizeni amtkicebdnen rom es universalurova vlindeba saxis emociuri reaqciebis programaSi, biologiurad ganpirobebuli signalebis nakrebiT, romlebiC saSualebas aZleven adamians gaigos sxvisi emociuri. namdvilad. Gamovlenil iqna, rom faqtiurad ytvela saxeobis maimuni da adamianis msgavsi maimuni evropis, aziis da afrikis, iyeneben mimikas morCilebis da uparatesobis signalebis gadasacemad. gansakuTrebT mnioSvnelovania warbebis sxvadasxvagvari ganlageba: dominanturi an SemaSinebel adamianebs warbebi Cveulebriv ufro morCilebs an mgrZnobiareebs warbebi zemoT aqvT aweuli. Evoluciis Teoriis Tanaxmasd, arsebobs SesaZlebloba kavSiris saxis gamometyvelebas, romlebsac iyeneben adamianebTan axlos mdgomi primitebi. isini urTierTobisTvis da saxeobis sxva warmomadgenlebis kontrolisTvis d aim gamometyvelebas Soris romlebsac imave miznebisaTvis iyeneben adamianebi. Tue s marTlac asea, maSin SesaZlebelia zustad aseTive kavSiris arseboba emociebisa d saxis gamometyvelebis yvela kulturis adamianebSi (an maT umrevlesobaSi)

E

erT-erTi mizezi imisa, Tu ratom arian adamianebi sakmarisad sworni sxvisi emociebis amocnobisas, SesaZloa iyos is faqti, rom yvela adamiani iyenebs msgavs saxis gamometyvelebebs sakuTari emociebis gadmosacemad. Adamianebi iRimebian roca Tavs bednierad grZnoben, warbebs Wmuxnian, roca aRelvebulebi arian ramiT da a.S. kavSiri qvemoT CamoSvebul warbebsa da dominirebas Soris primatebSi SesaZlebelia iyos adamianTa Sorisac.

es azri mravali empiriuli kvlevis Sedegadac dadasturda. ?reigi da patriki iwvevdnen tkivilis SegrZnebas imiT rom cdispirebs majebs da mtevnebs ayofinebdnen civ wyalSi, romlis temperatura gayinvis doneze iyo. isini akvirdebodnen myar reaqciebs am davalebis Sesrulebisas sxvadasxva kulturis wamomadgenlebis. Ees reaqciebi iyo, ZiriTadad loyebis gaberva, Tvalebis daxuWva, zeda quTuTos aweva, tuCebis gabutva an xamxami. K?itringma da misma kolegebma amoarCies fotoebi adamianebis, romlebsac hqondaT garkveuli gamometyveleba saxeze, evropis sxvadasxva qveynidan, afrikidan, samxreT da CrdiloeT amerikidan, aziidan. zogierT maTgans warbebi CamoSvebuli hqonda, zogs aweuli, zogi iRimeboda,zogi - araeqsperimentSi monawileebs warudgines maTive qveybis warmomadgenlis fotoebi, amavdroulad maT sTxoves SeefasebinaT gamometyveleba dominanturobis da bednierebis Tvalsazrisidan gamomdinare. Mkvlevrebma daadgines, rom adamianebi romlebic ar iRimebodnen da warbebi qvemoT qondaT ganlagebuli Sefasebul iqnen rogorc dominanturebi, gansakuTrebiT es moxda im adamianebismier, romlebic ufro axlos iyvnen dasavluri cxovrebis wesis stilTan, maSin roca Rimili maTTvis asocirde bednierebis gancdasTan. Ra Tqma unda yvela indibidualuri emocia ver iqneba kargad amocnobili, magram Cveulebriv adamianebs SeuZliaT ganasxvavon emociebis mTavari jgufebi, saxis signalebis gamoyenebiT. Adreul gamokvlevaSi, vudvirtma gamoTqva mosazreba, rom kontiniumSi; damokidebuleba or emocias Soris ganisazRvreba manZiliT, romelic hyofs maT mocemul kontiniumSi. Emociebis kontiniumi Tavis TavSi moicavs:

1. bednierebas, sixaruls:
2. gakvirveba, gancvifreba:
3. SiSi:
4. mowyeniloba (sevdianoba)
5. brazi:
6. zizRi (ironiuli damokidebuleba igulisxmeba)
7. interesi; yuradRebianoba.

adamianebi, rogorc Cans, sakmarisad kargad ansxvaveben emociebis, mikuTvnebulebs kategoriebs, romlebic iyofian erTmaneTisgan sami, oTxi an xuTi punqtiT _ maT iSviaTad erevaT bedniereba zizRSi, an gakvirveba ironiul damokidebulebasTan. Tumca TiTqmis SeuZlebelia erTi kategoriis an mezobeli jgufebis emociebis erTmaneTisgan gansxvaveba. magaliTad, bedierebas xSirad ureven gakvirebaSi, ise rogorc, brazs siZulvilSi.

E

emociis garegani gamovlenis ori mTavari maxasiaTebeli aris sasiamoovnoba J (anu siamovneba???) da aRgzneba. adamianebi, romlebsac emociuri mdgomareobis gonebrivad Sefaseba SeuZliaT kategoriis farglevSi, romlebicformirdebian am maxasiaTeblebiT. magaliTad, iseTi dadebiTi emociebi, rogoricaa aRelveba da bedniereba, advili gamosarCevia iseTi uaryofiTi emociebisagan, rogoricaa SiSi. brazi da siZulvili. dadebiT emociebs Soris iseTi aRmZvreli emociebi, rogoricaa aRelveba, SeiZleba gaarCio iseT araaRmZvrel (aRmgznebi) emoxiisgan, rogoircaa dakmayofileba. amdagvaradvea uaryofiTi aRmgznebi emociebis, rogoricaaSiSi da brazi, garCeva araaRmgznebisagan. magaliTad, mowyeniloba mTlianobaSi ufro advili misaxvedria siamovnebis daxasiaTeba, vidre aRgznebis. A

ayalibeben Tu ara sxvadasxva kulturis warmomadgenlebi TavianT msjelobas emociebZe saxis gamometyvelebaze dayrdnobiT da midian Tu ara isini erTnair gadawyvetilebamde (azramde) pasuxi, rogorc Cans, mdgomareobs imaSi, rom adamianebi, mTel msoflioSi emociebis Sesafaseblad mimarTaven ufro specifikur niSnebs.(warbebis mdgobareoba, piris kuTxeebi aweulia Tu Camoweuli) Tumca, aseve didi mniSvneloba aqvs konteqsts, Cveulebriv, adamianebi xedaven emociis garegan gamozatulebas garkveul situaciebSi da situaciuri informacia aRqmis, sul cota iseTive mniSvnelovani determinantia, rogoric saxis gamometyveleba.

araverbaluri komunikacia

adamianebi msjelobis formirebas axdenen sxva adamianze aramarto emociis garegani gamoxatuylebis mixedviT. Realurad komunikaciis didi nawili momdinareobs araverbalurad, da es araverbaluri nawili did gavlenas axdens sxva adamianis Sesaxeb STabeWdilebis Camoyalibebaze. ambis da rozentalis kvlevebSi studentebs uCvenebdnen 30 wamian videorgolebs xmis gareSe, romlebzec gadaRebuli iyo leqciebi kolejis maswavleblebi da Semdeg Txovdnen maT SeefasebinaT maswavleblebi, pirovnuli Tvisebebis mTeli rigis mixedviT. Studentebma SeZles xelmZRvanelis Tvisebebis sando Sefaseba _ Sefasebebi, romlebic demonstrirebas axdendnen konsesusis did dones da warmoadgendnen sando prognozs Sefasebebis, romlebsac studentebi aZlevdnen maswavleblebs SemdgomSi. Semestris bolos ar Cndeba eWvi imis Sesaxeb, rom araverbaluri qceva aris Zalian mniSvnelovani. mTlianobaSi, adamianebi atyobineben infirmacias sakuTari Tavis Sesaxeb ZiriTadad, smi saSualebiT. Metad TvalSisacemi saSualeba_ verbaluri komunikacia, e.i. adamianis saubris Sinaarsi. sxva saSualebebi araverbaluriada warmoadgenen bevrad ufro Znelad gasarCev signalebs. Araverbaluri komunikacia warmoadgens aTasobiT im saSualebebs, romlebis daxmarebiTc Cven gadavcemT informacias saubris gamoyenebis gareSe. Araverbaluri komunikacia Cvenamde modis vizualuri kontaqtis Sedegad, romelic Tavis TacSi moicavs iseT Taviseburebebs, rogoricaa saxis gamometyveleba, Jestebi, poza da garegani Sexeduleba. is aseve aRwevs Cvenamde paralingvisturi arxis meSveobiT, kerZod, saubris signalebis meSveobiT, romlebic rCebian imis Semdeg, roca Senaarsi waSlilia, kerZod esaa tonis simaRle, amplitude, tempi, xmis xarisxi da sametyvelo konturi.

vizualuri arxi

zogierTi, mTavari araverbaluri signalebi vizualuri arxis, gamoixateba “distanciis dacvis” Jestebis da mxedveloviTi kontaqtis gziT.

D

distancia. Cveulebriv, ramdenadac ufro keTilmosurne an piradi grZnobebi gaaCnia erTs sxva adamianis mimarT miT ufro axlos dgeba is masTan. Megobrebi erTmaneTTan ufro axlos dganana vidre erTmenaTisTvis ucnovi adamianebi. Adamianebi, romlebic surT amoCden megobrulebi, irCeven ufro mokle distancias; xolo adamianebi, romlebs Sorisac aris seqsualuri miziduloba erTmaneTTan dgebian Zalian axlos. M

miuxedavad imisa, rom adamianebis umetesoba ar uTmobs bevr dros Tavis pirad sivrceze fiqrs, Cven yvela vacnobierebT, rom Tu adamiani dgas CvenTan axlos, es fasdeba xSirad rogorc megobrobis an interesis niSani. SeiZleba es yvelaze ioli meTodia, rom axal gacnobil adamians uTxra, rom Sen is mogwons; meore adamiani maSinve acnobierebs Tqvens interess, da Tu mas ar ainteresebs is , SeiZleba daaSoros distancia Tqvens Soris (ufro mogSordebaT) raTa demnstrireba moaxdinos Tavisi damokidebulebis.

Jestebi. Bbolo wlebSi mravali wigni iqnba famoqveynebuli sxeulis enis Temaze. Am wignebis avtorebi amtkicebdnen, rom SesaZlebelia zustad ganisazRvrosras fiqroben sxva adamianebi maT qcevze, sxeulis moZraobaze da pozebze dakvirvebis gziT gaSlili xelis guli niSnavs miwvevas, gadajvaredinebuli pexebi Tavis dacvis mcdelobas da a.S. eWvgareSea, sxeulis moZraobis pozas moaqvs garkveuli infirmacia.

sxeulis mravali moZraoba aris sayovelTaod miRebuli da gadmoscemen garkveul informacias an miTiTebas. magaliTad, Jestebi, romlebic aRniSnaven “gacerdiT” an “modiT”, aseve Jestebi azriT “dabrZandiT” “ki” “ara”, “wadiT” “naxvamdis”

bevri ucenzuro Jestebs gaaCniaT kagad cnobili mniSvnelobebi. mTlianobaSi, yvela es Jesti sxeulis enis Semadgeneli nawilia.

Jestebs didi mniSvneloba aqvT maSin roca monawileebma Tu damkvirveblebma ician konteqsti da ganaskuTrebiT roca maT esmiT mocemuli kultura. gaSlili xelis guli yovelTvis ar niSnavs miwvevas xandaxan win gaSverili xeli misgan mobrunebuli xelis guli niSnavs “SeCerdi”-s, jesti, mimarTuli sxva mimarTulebiT, roca guli mimaTulia sakuTari tavisken, TiTebi ki moZraoben sxeulisken, niSnavs – “momiaxlovdi” an “Semodi”. Jer aravis Seuqmnia sando leqsikoni Jestebis. Popularuli wignebi sxeulis enis Sesaxeb, ziriTadad ar efiZnebian mecnierul kvlevebs, da maTi wakiTxva umjobesia janmrTeli skepticizmiT. Jestebis mniSvnelobebi damokidebulia konteqstze, adamianze, romelic axorcielebs qcevas kulturaze da komunikaciis mimRebze.

dResdReisobiT, araverbaluri komunikaciis mniSvneloba, gansakuTrebiT Jestebi, iwyebs Tavisi adgilis damkvidrebas masobriv kulturaSi. Masobrivi informaciis saSualebebis specialistebi, romlebic “akeTebn” politiku kandidatebs, xSirad muSaoben maT Jestebze da sxeulis enis sxva saSualebebze iseve seriozulda, rogorc maTi gamosvlebis Sinaarsze (anu rogor verbalur mxareze muSaoben, zustad iseve araverbalurzec) 1998 saarCevno kampaniis dros. gazeTma newseek (Warner, Fineman ) rojer ailizis sityvebis citireba gaaketa, romelic man warmoTwva gamosvlis erT-erT repeticiaze: “ Tqven isev modixarT am miomspari xeliT. Tqven gavxarT momspar xels!”

mxedveloviTi kontaqti. Araverbalurikomunikaciis ufro saintereso formaa. Iseve rogorc sxva SemTxvevebSi, mxedvelobiT kontaqtsac SeuZlia qondes didi mniSvneloba da iyos damokidebuli konteqstze.

kinofilmebSi esEyarebulebi didxans uyureben erTmaneTs TvalebSi raTa aCvenon siyvaruli, mijaWvulova an mzrunveloba. eWvgareSeam, rom Cven yvelam viciT xangrZlivi mxedveloviTi kontaqti gamouyeneba vinmes mimarT mizidulobis gamosaxatavad. SemTxveviTi saubaric ki SeZleba gadaiqces romantikuli interesis gamometyvelebad, Tu erTaderTi. Saubris monawileTagani, inarCunebs mxedvelobiT kontaqts. Dda piriqiT, Taviodan acileba (garideba) an Sewyveta aseTi kontaqtisa, Cveulebriv, aris niSani, rom adamiani ar aris dainteresebuli urTierTobiT. eWvgareSea, rom roca saubris dros adamiani gaurbis mxedveloviT kontaqts, Cven vixrebiT am qcevis interpretirebisTvis Semdegnairad: is ar aris mTlianad CarTuli urTierTobaSi. Tumca am erToblivi principebis gamonaklisic arsebobs. mxedvelobiT kontaqts SeiZleba gaurbodes adamiani, romelic sxvas acnobebs cud ambebs , raime iseTs rac daians ayenebs tkivils; SeiZleba adamians ubralod rcxvenia da imitom gaurbis mxedvelobiT kontaqts; SeiZleba is SeSinebulia. Tu adamiani ganicdis grZnobbs , romlisac mas rcxvenia, mas ar unda gaxdes obieqti pirdapiri , daJinebiTi mzeris. kvlevebSi, romlebic Caatares elsuortma, fridmanma, perlikom da xoitom kolejis student gogoneb uTxres, rom maT eliT monawileoba iseT sakiTxebis ganxilvaSi, romlebiC exebian “sakmaod intimuri, piraduli mxareebs cxovrebisa, romlebzec Cveulebriv, kolejis studentebs ar uyvarT saubari. Semdeg yoveli studenti gogona unda dalodeboda dikusias dawyebas Segzavnil pirTan – mkvlevaris TanaSemwesTad erTad, romeliC drois 75%-is ganmavlobaSi uyurebda pirdapir mas da amave drois gamavlobaSi Sexedada mas daJinebuli mzeriT, ueWvelia rom monawileTa umravlesobam upiratesoba mianiWa mas, romelic a uyurebda tvalmouSoreblad. Im monawileTa SemTxvevaSi, romlebiC ar elodebodnen iseT laparaks, rasac maT uxerxul mdgomareobaSi Cagdeba SeeZlo, yvelaferi sxvagvarad moxda, pirdapiri daJinebuli Sexedva aSkarad aSinebda SeSfoTebul qalebs. Uufro metic, daSinebis mizniT mxedvelobiTi kontaqti SeiZleba aqtiurad iqnes gamoyenebuli,. Sxva eqsperimentebSi vinmeadaminai daJinebiT uyurebda cdispirs, romelsac hqondfa saSualeba survilis SemTxvvaSi agresiiT epasuxaT misTvis. monawileebi, romelTac gamoscades daJinebuli mzera, naklebadagresiulni iyvnen, vidre isini, visac ar uyurebdnen. Rogorc Cans, xangrZlivi mxedvelobiTi kontaqti SeiZleba interpretirebuli iqnas, rogorc muqara, rac aiZulebs adamians Tavs uSvelos an moiqces Semrigeblurad. SesaZloa, Cven yvelas SegviZlia gavixsenoT is maswavlebelebi romlebic am teqnikas efeqturad iyenebdnen.

imaSi rom mxedvelobiTi kontaqti SeiZleba atarebdes sawinaaRmdego mniSvnelobas _ megobrulobas an muqaras, - SesaZloa da araferia gasakviri. Orive SemTxvevaSi is miuTiTebs CarTulobasa da emociuri Sinaarsis ufro maRal sixSireze. Is , aris Tu ara emociea dadebiTi an uaryofiTi, damokidebulia konteqstze, araverbaluri signalebs TavisTavad ar gaaCniaT fiqsirebuli mnoSvneliba.

saxis gamometyveleba. Aaseeve SeiZleba hqondes mniSvneloba sxva adamianeTan kontaqtis dasamyareblad. Am fenomenis erTi saintereso gamovlenaa _ mibaZva. Dakvirvebebma aCvena rom adamianebi (iseve rogorc maimunebi) fizikurad baZaven sxva reaqciebs. Darvini aRniSnavda, rom adamianebi, jerZod, axdenen sxvaTa tanjvis imitacias. SesaZloa es mibaZva iyos msxverplis mimarT simpaTiis gamolena; mimbaZveli adamiani SeiZleba xeklmZRvanelobdes surviliT, rom sxva adamians gaagebinos, rom is iziarebs mis tkivils. Am ideis Sesamowmeblad bevelasi, bloki, lemeri da mileti aCvenebdnen student gogonebs, TiToeuls cal-calke, Tu rogor ecema adamianis dazianebul TiTze, romelzec daxveuli iyo bintis sqeli fena, mZime monitori. zog SemTxvevaSi msxverpli Segzavnili piri (Zlierad daWrili!) uyrenda damkvirvebels, sxva SemTxvevebSi mxedvelobiTi kontaqti ar sruldebola.

damkvirvebelTa umetesoba pasuxad gamoxatavda tkivils, magram mxedvelobiTikontaqtis ar arsebobis dros es reaqcia swrafad qreboda. Uufro metic, mxedvelobiTi kontaqtis arsebobisas dakvirveblebi metad iyvnen midrekili Rimilisken. albaT, daSavebulTa gmxnevebis mizniT. damkvirvebelTa saxis gamometyveleba mxedvelobiTi kontaqtis SemTxvevaSi fasdeboda rogorc ufro “gamgebi” da “mzrunveli”, viudre maTi saxeebi, romlebic imyofeboidnen mxedvelobiTi kontaqtis arsebobis pirobebSi. Es niSnavs, rom pirvelebi ukeT gadmoscemdnen TanagrZnobis da Tanagancdis grZnobebs.

P

paralingvistika. Metyvelebis variaciebi, gansxvavebuli realuri verbaluri kontaqtisgan, rasac paralignvistikas uwodeben, gadmoscemen mniSvnelobaTa sakmaod did raodenobas, gansakuTrebiT _ emociurs. Tonis simagle. xmis done, ritmisa da intonaciebis cvalebadobas moaqvs garkveuli informacia.

kulturuli faqti. avtotransportis departamentSi momsvlelebi yoveldRiurad dgebian rigSi, raTa gadaiRon foto saindefikacio baraTebisa da marTvis mowmobisTvis. Rodesac adamianebi sTxoven, farTod gaigimon, umetesoba amistvis mzadaa, Tumca, rogorc yveba kaliforniis avtotransportis departamentis fotografi, erTxel, roca man iaponels sTxova gaegima man uari ganacxada. ratom? Ppasuxi gamoixateba RimiliT gadmocemuli informacisi gansxvavebaSi.

a.S.S-Si Rimili Cveulebriv ganixileboda dadebiTad rogorc imis maXCvenebeli rom momgimaria damiani keTilia da megobrulia dam as SeiZleba vendoT. Istorikosebi fiqroben rom radgnac AaSS-Si iyo gadasaxlebulTa erTobebi, romlebic ganicdidnen oficialuri marTlwesrigis deficits,sxva adamianebTan irTierTobis SesaZleblobas, romelic iyo megobruli, romlis ndoba SeiZleboda, romelsac ar qonda cudi zraxvebi. Es interpretacia axlac ZalaSia, risi mtkicebacaa is faqti, rom aSS-Si mcxovreb adamianebs miakuTvneben yvelaze megobrul adamianebs msoflioSi. Aziiis mcxovreblebisaTvis piriqiT gimils SeiZleba qondes sxva informacia. Iaponeli, romelmac uari Tqva fotografirebis dros gaRimebaze Tvlida, rom Rimili SeiZleba miuTiTebdes, rom is arasakmarisi seriozulobiT ekideba mZRolis movaleobas. Foto gankuTvnili iyo oficialuri dokumentisatvis da Rimils SeiZleba daemowmebina frivoluri damokidebuleba mniSvnelovani movaleobis mimarT. Analogiur azrs gaoxatavs koreuli andaza: ”mamakaci, romelic xSirad iRimis ar SeiZleba iyos namdvili mamakaci” mraval aziur sazigadoebaSi maT Soris, iaponiaSi , koreaSi da indoeTSi adamianebma SeiZleba gaiRimon, roca maT rcxveniaT,arian naRvlianebi, bednierebi, bodiSs ixdian, ganrisxebulebi arian, an ar ician ra qnan. Am gvarad, Rimils ar aqvs gansazRvruli asociacia megobrulobasTan an bedbierebasTan, rogorc es xdeba aSS-Si. Rimilis kulturul interpretaciaTa gansxvavebebma SeiZleba problemebi Seqmnas. koreaSi maRaziis mflobelebi, romlebic esaubrebian ucxoelebs ar iRimian, rac amukanasknelTa mier aRiqmeba, rogorc mtruli ganwyoba. aSS-Si mcoxvreblebs xSirad Tvlian bavSvurebad da mosuleloebad, maTi qcevis gamo. rodesac iaponiis samTavrobo Cinovnikebi suraTs iRebenTavianT aSSel kolegebTan, isini zogjer iRimian, magram ZriTadad imitom, rom maT aswavles, rom es fasdeba amerikelebis mxridan. Amgvarad qcevis sieTi martiv aqts, rogoricaa Rimili, SeiZleba qondes uamravi mniSvneloba sxvadasxva kulturaSi da SeiZleba gamoyenebul iqnes rogorc safuZveli mravlobiTi da pirovnuli, kulTurili Taviseburebebis Sesafaseblad.

mSoblebs xSirad SeizliaT gviTxran tirilis bgeris mixedviT TavianTi bavSvis Sesaxeb- Sia mas, gabrazebulia, Tu cotaTi Wirveulobs. ZaRlebi yefen sruliad gansxvavebulad da adamianisTvis, romelic kargad icnobs am ZaRls yefis yovel tips aqvs Tavisi mniSvneloba. Dda ueWvelia mozrdili adamianebis metyvelebis gamoxatuleba da azri nawilobriv damokidebuliaam paralingvistur faqtorebze.

iseT martiv gamoTqmas rogoricaa: “Sen ginda iaponiaSi gadasaxleba” SeiZleba hqondes mravali mniSvneloba, maxvilisa da intonaciis Sesabamisad. Intonaciis SecvliT misi mniSvnelobac Seicvleba am variaciebs xSirad did mniSvneloba aqvs emociebis gadmocemisas sinamdvileSi isini imdenad mniSvlnelovania rom xSirad aucilebelia maTi damateba weriT enaSi. Imis saCveneblad rom vinmes iaponia miaCnia warumatebel arCevnad, winadadba SeiZleba wakiTxuliyo Semdegnairad: “Sen iaponiaSi ginda gdascla?- Tqva man daeCvebiT.” im grZnobis gadmosacemad rac dgas frazis “me Sen momwonxar” – ukan, SeiZleba daiweros : “me Sen momwonxar vnebianad daiCurCula man.” Aam paralingviosturi niSnebis gareSE Znelia mocemuli gamonaTqvamebis interpretacia. P

paralingvistikis da sxva qcevis araverbaluri saxeebis Seswavlis erT-erTi sirTule imaSi mdgobareobs, rom am niSnebs ar gaaCniaT fiqsuirebuli mniSvneloba. Yvela Cvengani vTanxmdebiT sityvis mniSvnelobis irgvliv. Cven yvelam viciT, ras niSnavs sityva “iaponia” da ramdenadme gansxvavebuli variaciiT , magram mainc, tu adamiani geubnebaT rom mas moswonxarT, mas mxedvelobaSi aqvs dadebiTi grZnobebi,. dapiriqiT, adamianebi paralingvistur niSnebs aniCeben sruliad gansxvavebul mniSvnelobebs. zogierTi adamianisTvis pauza SeiZleba gamoyenebul iqnes sxvebisTvis is SeiZleba aRniSnavdes daurwmuneblobas, ufro maRali tonaloba SeiZleba aRniSnavdes mdumarebas an tyuils, xmamaRloba SeiZleba miuTiTebdes risxvaze, TanagrZnobas an Relvaze. garkveuli mniSvneloba SeiZleba damokidebulia konteqstze. Znelia Setyobinebis interpretacia Tu mosaubre gesaubrebaT ufro xmamaRla. Tu damiani mtevans muStavs – es mis risxvaze miuTiTebs? U adamiani gexvevaT es siyvarulis niSania? Interpretacia damokidebulia rogorc iundividualur cvevebsa da maxasiaTeblobebze da Cvevebze aseve eTnikur Cveulebebze, rogorc es aRwerilia nawarmoebSi – “ kulturuli faqti”

mravlobiTi arxebi

komunikaciis sami arxidan _ verbaluri, vizualuri an paralinfgvisturi – romeli uzrunvlyofs adamiani realuri emociebis Sesaxeb realur informacias?. Cveulebriv da es aa sakvirveli, adamianebi cdiloben Seqmnan ufro zusti Sexeduleba sxva adaminaze, floben ra konukikacisi yvela arxs. Araverbaluri urTierTobios xerxebis mkvlevarebi gamoTqvaen azrs imis Sesaxeb , rom araverbaluri komunikacia did rols asrulebs adamianis WeSmariti mdgomareobis SecnobaSi. Tumca, empiriuli kvlevebi am daskvnas eWv qveS ayeneben. mTlianobaSi verbaluri arxi, e.i. informacia romelsac aamianebi gvawvdian Tavis Sesaxeb bevrad ufro mniSvnelovania adamianze Sexedulebaze yvela tipis SemTxvevaSi, maT Soris, maTi emociuri mdgomareobis Sesaxeb SexedulebebSi.

sakiTxi imis Sesaxeb am arxTagan romeli gadmoscems ufro mniSvnelovan inforacias xdeba ufro aqtualuri rodesac damkvirvebeli sxvadasxva arxidan Rebuloben urTierTgamomricxav signalebs rogor SeafasebT Tqveni megobris grZnobebs romelic amboibs rom uyvarxart, xolo TviTon ukan miiwevs da ar giyurebT? Misi verbaluri da Tqvens mier aRqmuli komunikacia, rogorc Cans winaaRmdegobrivia. Tu Tqveni oTaxis mezobeli MmTeli ZaliT giyviriT magram Tan amobobs, rom sruliadac ar swyons misi sayvarli yavis finjani rom gatexeT? Arxebs Soris winaaRmdegobriobas didi mniSvneloba aqvs aSkarad cru komunikaciis dros.

marTla SeiZleba Tu ara konfliqtur situiaciebSi maqsimaluri ndobiT daveyrdnot araverbalur gansakuTrebiT aRaqmul komunikacias, rogorc amas amtkicebs zogierTi kvlevari? erT-erTi kvlevis dros krausi, epli, morensi, uenceli da uintoni c dis pirebs aCvenebdnen Canawarebs satelevizio debatebisa, rac gaimarTa1876w uolter mondeilsa da Robert duolis – vice prezidebtobis or kandidats Soris. Debatebis dasawyisi sasiamovno iyo, magram Semdeg diskusia iRebda aRgznebis faqts da mtrul xasiaTs. mkvlevarebma SearCies 12-12 nawyveTi oratorebis gamosvlisa, romelTa naxevarSi demonstrirdeboda dadebiTi emociebi, meore naxevarSi uaryofiTi. Semdeg yovel monawiles aCvenes es nawyvetebi. oTaxidan erTi varianti:

1. audio-vizualurad __ videokasetaze Caweruili standartuli versia
2. mxolod verbaluri __ NEW YORK TIMES – Si wrmodgenili stenogramis weriTi gaSifvra.
3. mxolod video __ gamorTuli bgeriTi arxiT
4. paralingvisturiT __ mxolod bgeris biliki, magram gafiltrli SinaarsiT, rac teqsts gaurkvevels xdida.maSin, roca araverbaluri Taviseburebebi, rogoricaa bgeris simaRle, simZlavris done, tempi da a.S. SenarCunebuli iyo.

verbaluri Sinaarsi aRmoCda gadamwyveti imis gansasazRvrad, Tu ra emociebi iqneba gamoxatuli: pozitiuri Tu negatiuri, e.i. verbaluri informacia aRmoCnda ufro mniSvnelovani, rac ewinaaRmdegeba mosazrebas araverbaluri komunikacia mniSvnelovnobis Sesaxeb. Aparalingvisturma informaciam namdvilad Seitana Tavisi wvlili oratoris gamosvlis efeqturobasi msjelobaSi anu dakvirveblebma romlebsac warudgines gaurkveveli xmebis rigi, Camoayalibes sieTive msjelobebi emociis Zalaze rogorc maT, vinc wrmoadgines mTliani audio-vizualuri informacia. miRebuli Sedegebis mniSvneloba mdgomareobs imaSi, rom paralngvisturi informacia iseTi rogoricaa mxedvelobiTi kontaqti sakmarisia imis dasadgenad ra energies matarebelia emocia da CarTuloba im SemTxvevaSic ki Tu is ar aris sakmariis gamoxatuli emociis tipis dasadgenad.

A

amgvarad, SeiZleba aRiniSnos , rom araverbaluri signalebi _ rogorc paralingvisturi aseve mxedvelobiTi _ar arian Zalian zusti xelmZRvanelebi, romlebsac ZaluZT sxva daianebis emociuri gancdis zusti gageba. Araverbalur komunikaciur signalebSi ar aris araferi magiuri an _ maT umravlesobas SeuZlia mravali informaciis gadmocema konteqstTan damokidebulebebSi. Momxibvleli qalis xelis Sexeba, romelic Tqven axlaxan gaicaniT, ar niSnavs imaze raimeTi mets vidre aseTive Sexeba usaxlkarosi metros gaCerebaze. Araverbaluri signalebi SeiZleba iyvnen informaciulebi, roca isini advilad arian Cawerilni nacnob konteqstSi, roca Cven viciT, rogoria sxva adamianis roli roca Cven gagvaCnia garkveuli warmodgeba mis saerTo miznebze, roca Cven gagvaCnia warmodgena im normebze romlebic arseboben mocemul situaciaSi da a.S.

Tu ar arsebobs gasagebi an nacnobi konteqsti. Mmag, roca Cven vmogzaurobT sazRvargareT, Cven xSirad vgrZnobT Tavs dakargulad, da araverbalur signalebs ar aqvs CvenTvis didi mnisSvneloba. Amis mizezi aris is rom, mravali signali, romlebic gasagebia CvenTvis Cvenive kulturis farglebis konteqstSi, sxva kulturis konteqstSi maT gaaCniaT sruliad sxva mniSvneloba, rogorc e saris demonstrirebuli TavSi “kulturuli faqti”

tyuilis problema

gansakuTrebiT mniSvnelovani garemo konfliqtis araverbalur da verbalur signalebs Soris aris Camoyalibeba gansjis im SemTxvevebSi roca adamianebi ar amboben simarTles, an cdiloben moatyuon damkvirveblebi romelime sxva meTodiT. Mmilicia, mosamarTleebi da damswreebi gamudmebiT cdiloben garkvion simarTle adamianebTan, romlebic cdilobenmaT dabnevas. Tu vilaparakebT saeraTo sacxovreblebze kolejis studentebi ityobinebian, rom Cveulebrivi socialuri urTierTobebis dros isini atyueben sxvebs , dReSi daaxloebiT orjer. warmatebiT ityuebian adamianebi Tu warumateblad, gansakuTrebiT imaTTan visi grZnobebis….. cdiloben.

araverbaluri gaJonva

Cveni codna araverbaluri komunikacisi Sesaxeb saSualebas gvaZlevs vivaraudoT, rom adamianebma SeiZleba winaswar ganusazRvrelad gascen sakuTari Tavi araverbaluri arxebiT, maSin ki roca isini axrexeben tyuilis Tqmas verbalurad. ekmani da frizeni amtkiceben , rom adamianebi aqceven met yuradRebas imas, rasac isini amboben, vidre imas rasac isini atyobineben sakuTari sxeuliT. Mag, vinmes motyuebis mcdelobisas, maT SeuZliaT mSvidad moatyuon , magram farad axadon simarTles araverbaluri signalebiT. ekmanis ganmarebiT am movlenas ewodeba araverbaluri gaJonva. namdvili emociebi vlindebian masinac ki roca adamians maTi damalva surs. mag, studentma SeiZleba Tqvas, rom is ar nerviulobs momaval gamocdaze, magram am dros is SeiZleb aikvnetdes tuCebs, ufro xSirad axamxamebds Tvalebs vidre Cveulebriov SemTxvevaSi. Ee.i. anxorcielebdes qcevebs, romlebic nerviulobis maniSnebelia.

matyuarebi, xsirad gascemen Tavs paralingvisturi gamoxatulebebiT. Aforiaqebulobis, daZabulobis, nervozulobis xandaxan SeiZleba vivaraudoT rom ityueba, Tu aRniSnvT misi xmis simaRles. Ramdenime gamokveva aCveneben, rom saSualo (terminologies Tu gamoviyenebT, mTavari) xmis toni maRla iwevs, roca adamiani ityueba. xSirad , gansxaveba imdenad mcirea, rom misi gansazRvra SeuZlebelia mxolod smeniT; Tumca, eleqtronuli analizi xmis tyuils aRmiaCens udidesi sizustiT. Aamis garda, adamianebisTvis, romlebic ganzraxulad an eqspementatoris miTiTebiT ityuebian, damaxasiaTebelia ufro mokle pasuxebi, ifro didi pauzebi reaqciebamde, meti raodeba saubarSi Secdomebis da matad nertviuli naklebad seriozuli pasuxebi. Adaianebi aseve akeTeben daskvnas tyuilis Sesaxeb araverbalur qcevaze dayrdnobiT. Roca adamiani yuradgebas iupyrobs ucnauri araverbaluri qceviT mag, maRla wevs xelebs, ukan wevs Tavs, an Tavlebs acecebs, damkvirvebels es eCveneba ucnaurad, da is akeTebs daskvnas, rom mosaubre cdilobs mi dabnevas.

gaJonvis gageba gulisxmobs, rom zogierTi araverbaluri arxi midrekilia amisken ufro metad, imitom rom isini naklebad kontrolirebadni arian. magaliTad, roca Cven vambobT simarTles, kuntebi Cvens saxeze gimilis dros ikumSeba sruliad sxvagvarad., vire maSin rodesac vityuebiT. zogierTma kvlevam aCvena, rom sxeuli gascems sicrues ufr metad, vidre amas akeTebs saxe. Paralingvisturi signalebi aeve midrekili arian gaJonvisken imitom rom, iseve rogorc sxeuli xmis tonic naklebas eqvemdebareba kontrols. Nag, matyuara adamianebs ufro SeuZliaT Secvalon _ dawola moaxdinon an zedmetad xazi gausvan saxis gamometyvelebas vidre xmis toni. Cveulebriv warmatebuli matyuarebi mayureblebTan amyareben mxedvelobioT kontaqts da awvebian Rimils, cru Setyoinebebis gadacemisas. rogorc sCans, motyuebis Sesazlebloba dakavSirebulia garkveul sociualur codnasTan, romlebiC damaxasiaTebelia liderobisaTvis.

mgavard, gaJonvis hipoTeza varaudobs, rom raimes damalvis mcdelobisas, adaianebs SeuZliaT sakmaod kargad akontrolon verbaluri Sinaarsi saubrisas da saxis gamometyveleba, magram maTi sicrue SeiZleba gaoaSkaravdses sxeulis moZraobiT da paralingvisturi arxebiT. Araverbalur arxebs SeuZliaT gaataron ufro meti informacia, vidre es SeuZlia verbalurs, imitom rom informaciis gadacemisas verbaluri gziT adamians, raimes Tqmisas, esmis swored is rasac ambobs, da Sesabamisad, mas SeuZlia Seitanos Sesworebebi im gamonaTqvamebSi, romlebmac is ear gaiJReres rogorc moiTxovs saWiro STabeWdilebis moxdena. Tumca, araverbaluri arxis SemTxvevaSi Cven Cveulebriv ar SegviXlia sakuTari qcevis araverbalur formebze dakvirveba da Sesabamisad gvaqvs naklebi SesaZlebloba situaciasTan adaptirebis. Amgvarad, miuxedavad imisa rom Cven SegviZlia vcadoT sakuTari araverbaluri qcevis daregulireba, Cven main car SegviZlia yovelTvis warmatebas mivaRwioT maSi, imitom rom Cven gvyofnis is ukukavSiri, romelsac viRebT Cveni verbaluri qcevisgan.

sportis gmirebi და “borotmoqmedebi”

mokled, aq laparakia imaze rom sportsmenebi saxelganTqmulebi arian dResdReisobiT ara sporTuli warmatebebiT. Aramed ragac “borotmoqmedobebiT” mag, narkomanobiT, ქalეbis raodenobiT , romelTanac eZinaT da a.S. amboben rom iseTi gmirebi rogoic iyo muhamed ali, agar arseboben da asea ki eso? : )))

roca Cven sxva adamianebze viRebT raime infornmacias masobrivi infirmaciis SetyobinebiT, Cven vTvliT rom am adamianze miviReT obioeqturi portreti, e.i. vxedavT maT miseburad, rogorebic isini realurad arian. da mainc Cveni aRqmis SesaZlebloebi formirebuli SeiZleba iyos kulturuli, istoriuli da drois ekonomikuri konteqstis gavleit. Cven imdenad ar aRviqvamT gmirebs ramdenadac vqmniT maT, legendebis SeqmniT grkeul fragmentul codnaze da aRqmaze dayrdnobiT, amas damatebuli Cveni moTxovnileba gmirebis da borotmoqmedebebis. riCard krameri, mwerali, romelmac Tavisi Tavi sports miuZRvna, wers , rom gasuliw lis gmirebi iyvnen mxolod kerpebi, romelbic Seqmnes kulturam da gansakuTrebiT miTebma, romlebmac gansakuTrebuli mniSvneloba miaweres garkveul moTamaSes. Is werda patara rugze: “ rugi kargad TamaSobda partias, romelSic gaTvaliswinebuli iyo misi saswauli mada da nacionbaluri dRis wesrigi. Amerikam Seqmna samyaro, romelSic demokratia iyo usafrTxod. Cven viyaviT mdidrebi da Zlierebi. 1920 w. Cven viyaviT mzad gveTamaSa sufTa amerikul ZalasTan, sanam ekonomika TandsTan Zlieredeboda, Cven vicodiT , rom RmerTs uyvars amerika, amis dasturad Cven gamogvigzavna Seudarebeli patara” (rugi)

aseve arsebobs ted uiliamsi, romelic Tvaidan SeumCneveli iyo da 1950 wlisTvis gmiris statusi miiRo. Meore msoflios Semdeg 1950 wlidan amerikas isev SeeZlo gmirebis Seqmna da maTi kultivireba (gamozrda)

ra xdeba dResdReisobiT? Laparakia dRevandel SesaZlo gmirebze ar davwer amas, moenatraT Zveli gmirebi. Mmokled, SeiZleba iTqvas, rom xSirad pirovnuli aRqma _esaa konstruqciuli procesi, dafuZnebulia ara marto im imformaciaze, romelic Cven gagvaCniasxva adamianze an mxedvelobiT aRqmaze, aramed, aseve, kulturis da istoriis Taviseburebebze, romelSic Cven vcxovrobT. Cven vqmniT gmirebs d borotmoqmedebs , roca gvWirdeba isini.

სიზუსტე სიცრუის ამოცნობისას

ადამიანები საკმაოდ ხშირად, უკეთესად აღიქვამენ: ცრუ შეტყობინებებს როგორც ნაკლებად მართალს, ვიდრე ნამდვილ შეტყობინებებს. ათულობით ჩატარებული გამოკვლევებში სიცრუის ამოცნობის სიზუსტე როგორც წესი ჩვეულებრივ აჭარბებს ჩვეულებრივ დონს, მაგრამ იშვიათად აღწევს მნიშვნელოვან მაჩვენებელს. ეს არაა გასაკვირი რადგან ადამიანებს უკეთ შეუძლიათ ტყუილის ფაქტის აღქმა, ვიდრე მატყუარას ნამდვილი გრძნობების. ყველაზე ადვილია მატყუარას აღმოჩენა მოტივის არსებობისას, რომლიც მოიცავს კეთილგანწყობის მოპოვების სურვილს, ე.ი. მაშნ როცა ადამიანს აქვს ტყუილის მოტივაცია, მაგ, ტყუილი შეტყობინება საწინააღმდეგო სქესის მიმზიდველ არტნიორთან ტყუილი ხელშეკრულების შესახებ. რაიმე მიზეზების გამოცნობის გარეშე ძნელია ტყუილის გამოცნობა. განსაკუთრებით რთულია ტყუილის გარჩვა ამბივალენტურობისგან, რადგან ორივ მდგომარეობას ახასიათებს რამდენადმე მსგავსი არავერბალური სიგნალები.

დაგვეხმარება თუ არა გაფრთხილება იმის შესახებ რომ ობიექტი შეიძება იტყუებოდეს, ზოგიერთს ასე ეგონა, იმიტომ რომ აღმქმელი ადამიანი უფრო მეტ ყურადღებას მიაქცევს გამჟონავ არხებს, სახეს და ტონს. თუმცა იქმნება შთაბეჭდილება რომ ეს არანაირად არ გვეხმარება. ტორისისა და დეპაულოს მიერ ჩატარებულ გამოკვლევებში ცდისპირები ღებულობდენ მონაწილობას ხელოვნურად შექმნილ გასაუბრებაში სამუშაოზე მიზაღებად. პირებს შესთავაზეს ყოფილიყვნენ მართალი ზოგიერთ შემთხვევაში და ზოგჯერ ეთქვათ ტყუილი. ხოლო მათ ვინც გასაუბრებას ატარებდა, უთხრეს რომ მოსალოდნელი იყო გარკვეულ პირს ეცადა მათზე ცრუ შთაბეჭდილების მოხდენა, ზოგს კი არ ეუბნებოდნ. ამ გაფრთხილებამ შესაძლო ტყუილზე, ზოგიერთ ინტერვიუერში წარმოშვა ეჭვი ყველა გამოსაცდელის მიმართ. და მათ გაუფრთხილებელ ინტერვიუერებთან შედარებით ყველას მატყუარა ეგონათ, მაგრამ მაინც არ აღმოჩდნენ უფრო ზუსტნი შსაბამისი კანდიდატების ასარჩევად უფრო გულწრფელი ადამიანებიდან. პირიქით, მათი მსჯელობა ნაკლებად დასაბუთებული იყო.

სინამდვილეში კვლევების დროს ძნელია განსაზღვრო ადამიანის თვისება გამოიცნოს ტყუილი ყოველდღიურ ცხოვრებაში. სოციალური ინდივიდების რანგში ჩვენ უდიდეს დროს ვატარებთ სხვა ადამიანებზე შთაბეჭდილებების დაგროვებაში, რომელსაც ვიღებთ უშუალოდ საუბრებიდან. გარდა ამისა, იმ შთაბეჭდილებების კონტროლით რასაც ჩვენ ვახდენთ სხვა ადამაინებზე. ასეთი გარემობების დროს ჩვენ მიდრეკილნი ვართ აღვიქვათ სხვა ადამიანების თვითპრეზენტაცია როგორც ჭეშმარიტი და არ ვიძლევით კითხვას იმის შესახებ, ხომ არ ცდილობენ ისინი ჩვენზ ცრუ შთაბჭდილების მოხდენას. სინამდვილეში, როცა ადამიანები მიზანმიმართულად ცდილობენ გადმოგვცენ მოცია რომელსაც სინამდვილეში არ განიცდიან, მათი ქცევის არავერბალური ფორმაბი გადმოსცემენ ამ ცრუ შთაბეჭდილებებს უფრო მტად, ვიდრე მაშინ სინმდვილში რომ განიცდიდენ. დაგეგმილი ემოციბი უფრო აღიქმება ვიდრე სპონტანურები. შერწყმა ერთი მხრივ მატყუარასი, რომელსაც ადვილად უჯერებენ, და ადამიანისა რომლიც საკმაოდ არაკრიტიკულია, ნიშნავს რომ სოციალური სიტუაციების უმრავლესობაში ცრუ თვითპრეზენტაციები უფრო ხშირად აღიქმება უფრო ჭეშმარიტი.

ტყუილის გამოააშკარავება

^{რა სიგნალებით სარგებლობს დამკვირვებელი ტყუილის გამოსააშკარავებლად? არის თუ არა გაჟონვის ჰიპოთეზა სწორი? ნამდვილია თუ არა რომ სხეული უფრო ძნელად კონტროლირდება ვიდრე სახე, და მართალია თუ არა რომ ადამიანები აღმოაჩენენ ტყუილს სხეულის არავერბალური სიგნალების მეშვეობით? არის თუ არა ხმა- ხმის სიმაღლე, სიძლიერის დონე, ტემპი და ა.შ- არც ისეთი საიმედო არხი გასაჟონად, ვიდრე სხეული? კვლევების უმეტესობა აჩვენებს რომ ყვლა ეს სიგნალი გვეხმარება გამოვავლინოთ პოტნციურად ცრუ კომუნიკატორები, თუმცა ისინი ნამდვილად სასარგებლო არიან მხოლოდ მაშინ როცა დამკვირვებელს აქვს საშუალება გაიგონოს ადამიანის მეტყველება.}

^{ახლანდელ დროში ფსიქოლოგბისთვის ცნობილია ქცევის სპციფიკური ფორმები, რომლებიც ალბათობის მეტი დოზით ეხმარებათ გაარჩიონ ტყუილი სიმართლისგან. მატყუარები უფრო ხშირად ახამხამბნ თვალებს, უფრო ხშირად ყოყმანობენ, უფრო მეტ შეცდომებს უშვებენ საუბარში, შსაძლოა იმიტომ რომ ეს მათ თავიდანვე ახასიათებთ მათ. მათ ახასიათებთ ხმამაგალი ლაპარაკი და გუგები შეიძლება ჰქონდთ გაფართოებული. მატყუარები ხშირად გრძნობენ თავს დამნაშავედ და შეშფოთბულად და ეს ამან შეიძლება ახსნას ტუ რატომ არიან ისინი უფრო მეტად აფორიაქებული, მეტყველებენ გაუბდავად და უფრო მდორედ, და უფრო ხშირად მოყავთ ნეგატიური და თავშეკავებული გამონათქვამები ვიდრე მათ ვინც მართალს ამბობს. მატყუარების ხმის ტონალობაც ხშირად ნეგატიური ხასიათისაა. გარდა ამისა არის დიდი ალბატობა რომ წარმოიქმნება შეუსატყვისობა არსებს შორის, მაგ, ვინმე ვინც ცდილობს გულითადობის შთაბეჭდილება მოახდინოს, შეიძლება ირიმებოდეს და ამყარებდეს მხედველობით კონტაქტს მაგრამ უკან იხევდეს თანამოსაუბრისგან. პარადოქსულია რომ ერთ-ერთი საუკეთესო წყარო ინფორმაციის რაც ტყუილს ეხება, შეიძება გახდეს თვითონ მატყუარას მოტივაცია სიცრუისკენ. კვლევებმა აჩვენეს რომ როცა ადამიანები მოტივირებულად მალავენ ტყუილს, ისინი დამკვირვბლებისთვის კიდევ უფრო აშკარა ხდება. მოტყუების მცდელობის დროს, ისინი ხარჯავენ ბვრად მეტ ძალას თავიანთი არავერბალური ქცევისკონტროლზე, ხშირად ცდილობენ მის მთლიანად გაქრობას, სხვა შემთხვევაში მათ შეუძლიათ წინასწარგანსაზღვრით აკონტროლონ თავიანთი ვერბ და არავრბ ქცევის ფორმაბი. ორივე სტრატეგია წარუმატებელია, რადგან დამკვირვებლებს შეუძლიათ აღიქვან ეს დაძაბულობა ან კონტროლირებული ქცევა არავერბაული არხების მეშვეობით და უფრო წარმატებით გამოიცნონ ტყუილი.}

^{არავერბალური ქცევა და ტვითპრზენტაცია}

^{მაშასადამე ჩვენი მსჯელობის მსვლელობაში წარმოიშვა აზრი იმის შესახებ რომ არავერბალური ქცევა არის ან უნებლიე და შეუცნობელი, ან წარმოადგენს ტყუილის შესახებ ინფორმაციის გაჟონვის პოტენციური წყარო. თუმცა}Aaverbaluri qceva emorCileba TvTregulacias, roca adamianebs aqvT motivacia moaxdinon garkveuli STabeWdileba, isini amas akeTeben. kerZod, TavianT araverbalur qcevis gamoyenebiT. gaixseneT, ra xdeboda bolos rocaTqveni megobari giziarebdaT Tavis problemebs. Tu Tqven yuredRebiT da TanagrZnobiT usmendiT, rogorc amas akTebs umetesoba Cvengani, sul cota saubris sros , Tqven, SesaZloa cnobierad warmoTqviT swori sityvebi iseTi rogoricaa: “es Zalian cudia” an “ase saSinlad ar SeiZleba vinmes moeqce” SeiZleba, Tqven aseve gacnobierebulad iyenebdiT araverbalur qcevebsac magaliTad, mxedveloviTi kontaqtis damyarebas roca is saubrobda, da Tqven TanagrZnobiT uqnvdiT mas Tavs. Tven icodiT rom, mag, ar SeiZleba gaRimeba, radgan Tven seriozulad unda gamoiyurebodeT. Ar SeiZleba sxva saqmiT dakavdeT rodesac is Tavis problemaze saubrobs. Miuxedavad imisa rom Tqven ar gqoniarT megobris motyuebis raime ganzraxva Tqveni araverbaluri qcevebi imyofebodnen mkacri kontrolis qveS, garkveulwilad mainc ise rom Tqven gamoxatavdiT Sesaferis emociebs da reaqciebs Tvebi megobris aRsarebaze. Cxovrebis ganmavlobaSi Cven bevrs vigebT TviTprezentaziaze araverbaluri qcevis _ imdenas, rom roca Cven vizrdebiT, is xdeba TiTqos avtomaturi. Mag, ukve kolejis dros Cven ukve aRar vfiqrobT imaze Tu rogor SevwyvitoT facifuci, J vinmesTvis didxans TvalebSi yureba d mgrZnobiared gamoxedva, roca sxva adaiani giyvabe Tavis prpoblemaze. JJJ es formebi ZiriTadad spontanurad vlindeba, rogorc reaqciebi megobris gancdebze. Kulturuli normebi, romlebic gansazRvraven rogor gadascems emociebs adamiani sxvebs, aris mowesrigebuli da aserulkebs niormebs, romlebsac fsiqologebi uwodeben swor demonstrirebebs. Demonstrirebis wesebi gansazRvraven aramarto imas Tu romeli emocia unda ios gadmocemuli garkveul situaciaSi. Aramed imasac, Tu rogor unda gakeTdes es.

araverbaluri qceva aseve SeiZleba iyos gamoyenebuli momavali socialuri miznebisTvis. Roca mamakaci esaubreba qals, romelTanac surs paemnis daniSvna, is bevrs iRimis J da masTan xangrZliv mxedvelobiT kontaqts amyarebs. Ddgas masTan Zalian axlos da SeiZleba qalis zurgs ukan mdgar kedelsac mieyrdnos xeliT. Tu adamians uwevs imasTan saubari, vinc mas ar izidavs, is dgeba mosaubrisgan Sor manZilze. drogamoSvebiT sxva nivTebze gadaaqvs yuradgeba (mxedveloba) a inarCunebs ufro seriozul gamometyvelebas, xelebi uWiravs win.

adamianebi gansxvavdebian erTmaneTisgan imiT, Tu ramfenad efeqturad iyeneben isini TavianT araverbalur komunikacias. Arsebobs sqesTaSorisi gansxvaveba araverbaluri komunikaciisas. Qqalebi ufro eqspresiulebi arian da Tavisuflad gamoxataven TavianT emociebs, maTTvis damaxasiaTebelia ufro meti araverbaluri qcevis gamoyeneba adamianebTan urTierTobosas. Qalebi ufro zustad axdenen araverbaluri signalebis interpretirebas, vidre kacebi. Sqesobrivi gansxvavebebi arsebobs aseve emociis gamoxatvisas. Qalebi ufro kargad gadmoscemen sixaruls, maSin roca kacebs ufro SeuZliaT brazis gadmocema.

genderuli gansxvavebebi advuili sainteprecioa sqesuri TvalTaxedvidan Cveulebriv, qalebs Tvlian specialistebd cxovrebis socialuri da emocionalur sferoebSi da amaSi araverbalur qcevebs SeuZliaT didi daxmarebis gaweva maTTvis,.

Tumca Soreuli kvlevebi aCveneben, rom mocemuli genderuli gansxvavebebi viTardeba cxovrebis adreul periodSi, 3 Tvis asakSi ki Sesabamisad, Zneli gansasazRvrelia roli – bunebis da aRzrdis am mniSvnelovani sqesTaSorisi gansxvavebebis gagebis mcdelobisas.

D

asasruls unda aRiniSnos, rom sakuTari emociebis gadmosacemad motivaciis arsebobisas socialuri urTierTqmedebis dros, adamianebi cdiloben amis gakeTebas, ZiriTadad, sakuTari araverbaluri qcevis formebis kontroliT. miuxedavad imisa rom adamianebi xSirad iyeneben am qcevebs sxvabies mosatyueblad, ufro Cveulebriv aamianebi mas iyeneben garkveul situaciebSi sxvebze STabeWdilebis mosaxdenad da TavianTi grznobebis gadmosacemad, ufro metic, adamianebi sakmaod warmatebiT axorcieleben am araverbalur controls, sanam r daiwyeben mcdelobas cru STabeWdilebis moxdenisas.

Ddaskvna

1. adamianebi, xSirad iRben gadawyvetilebas imis Sesaxeb Tu ras warmoadgenen sxva adamianebi, mxolod minimalur informaciaze sqesze an garegnobaze dayrdnobiT. Isini formirebas axdenen TavinTi msjelobiT sxvisi Tvisebebis mxolod mokle droianidakvirebis xarjze.

2. Cvens msjelobebze, Tu rogorebi arian sxvebi, gavlena s axdenen iseTi fizikuri daxasiaTeba, Taviseburebebi, mikuTvnebuloba romleime socialur kategoriasTan da Cveni piradi motivebi da miznebi STabeWdilebebis Camoyalibebis.

3. STabeWdilebis Semdeg mTavaria Sefaseba. Adamianebs axasiaTebT jer imis gadawyveta moswonT Tu ara sxva adaiani da Semdeg aweren mas garkveul Tvisebebs, romlebic Seesatyvisena imas moewoneba Tu ara mas es adamiani.

4. Cveni gansjebi sxva adamianis Sesaxeb iseTi Secdoimebisgavlenis qveS eqceva xolme, rogoricaa: galo-efeqti (???) (CvenTvis damaxasiaTebelia adamiani romeluc ar mogvwons CavTavloT kargi yvelaferSi) pozitiuri mgrZnobeloba (CveTvis damaxasiaTebelia kargad veqceodeT adamianebis umetesobas, imaTac ki vinc ar gvesimpatiureba) da negatiurobis efeqti (aqcenti keTdeba ufro metad negatiur informaciaze, vidre dadebiTze

5. (7) atribuciis Teoria ganixilavs imas Tu rogor axdenen msjelobis formirebasadamianebi socialuri movlenebis mizezebze. Miuxedavad imisa rom vizualuri atribuciebi SeiZleba iqnan formirebuli bevr adamianSi. Maravali movblenisTvis, roca xdeba raime moulodneli, usiamovno an uCveulo, adamianebi xSirad svamen kiTxvas “ratom?” adamianebi formirebas axdenen vizualuri atribuciis, imisTvis rom maTi daxmarebiT moaxdinon garemos kontroli da prognozireba.

6. (8) adamianebi sxvebis qcevis mizezebis gansjos formirebisas iyeneben (??????) proncips, e.i. eZeben kavSirs garkveul mizezsa da Sedegs Soris sxvadasxva situaciebis rigSi. Meore mniSvnelovani proncipia is, rom adamianebi ar afaseben saTanadod erTi mizezis rols mocemuli efeqtis gaCenaSi, im SemTxvevaSi, Tu arsebobs erTdroulad sxva SesaZlo mizezebic.

7. (9) atribuciis procesSi Cndeba ramdenime sistematiuri (?) Secdoma. Rogorc fundamenturi Secdoma atribiciis. Adamianebi ufro mnSvnelovan rls aweren ufro ganmasxvavebel stimulebs. Aseeve, adamianebze gavlenas axdens moTxovnileba kauzaluri axsnebis, romlebic icaven maT Rirsebis grZnobas.

8. (10) Cveni gansjebi sxva admianebis SesaxebyovelTvis araa swori. Realurad CvenTvis sakmaod rTulia emociebis Sefaseba saxis gamometyvelebis mixedviT. Cven advilad SegviZlia moivxvdeT dadebiT Tu uaryofiT emociasTan gvaqvs saqme. Aase Tu ise, gansxvavebul kulturebSi arsebobs zogierTi universaluri kavSirebi emociebis gansazRvrasa da saxis garkveul gamometyvelebas Soris.

9. (11) imisTvis, rom Cveni msjelobebis formireba movaxdinoT sxva adamianis Sesaxeb, verbaluri komunikaciasTan erTad, Cven viyenebT araverbalur signalebs. Araverbaluri signa;ebi moicavs: vizualur arxs, paralingvistikis arxs, Jestebs da a.S. es araverbaluri signalebi xSirad gvaZlevs saSualebas gamovicnoT, rom viogac ityueba da a.S.

10. (12) verbaluri komunikacia esaa, rogorc sCans, mniSvnelobani wyaro informaciis sxva adamianebis Sesaxeb.